Sarmata o sobie, inni o sarmacie. Omów na podstawie przykładów literackich XVII i VIII wieku. Blaski i cienie sarmatyzmu.











Piątek, 21 Kwietnia Imieniny obchodzą: Anzelm, Feliks, Bartosz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Barok
>
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???



Gdzie jestSciaga.pl
?
















Sarmata o sobie, inni
o sarmacie. Omów na podstawie przykładów literackich
XVII i VIII wieku. Blaski i cienie sarmatyzmu.










kategoria:   J.polski
zakres:   Barok
dodano:   1999-07-21




Sarmatyzm jest
pojęciem złożonym. Określa ono obyczajowość oraz kulturę duchową i
umysłową Rzeczypospolitej szlacheckiej od schyłku wieku XVI, aż po
czasy rozbioru. Z pojęciem tym kojarzy się również swoisty sposób
bycia: rubaszność, bujność obyczaju, a także mentalność polskiej
szlachty. Sarmatyzm można również opisywać w kategoriach ideologii
szlacheckiej, która sankcjonowała szczególne miejsce stanu
szlacheckiego w społecznej strukturze Rzeczypospolitej: -
rodowód szlachecki uzasadniony przez odwołania do legendarnej
Sarmacji; krainy starożytnych Słowian, - szlachta
spadkobierczynią rycersko-ziemiańskich dziejów Polski i
Słowiańszczyzny w ogóle, - stopniowo to pojęcie utożsamiało
się z polskim szlachcicem, ziemianinem, gospodarzem, -
Szlachcic, obrońca wiary stał na straży suwerenności Europy (Polska
przedmurzem chrześcijaństwa). Podkreśleniu idei patriotyzmu
i jej polskości "służyły": - niechęć do cudzoziemszczyzny,
- tradycjonalizm, - gloryfikacja dawnych praw,
obyczajów. Wacław Potocki - jego postawa posiada charakter
reformistyczny. Poeta i zarazem szlachecki ideolog broni założeń
sarmackiego wzorca społecznego, a krytyka dotyka jego realizacji.
"Transakcja wojny chocimskiej" nawiązuje do wzorów eposu
antycznego (przebieg przygotowań i bitwa polsko-turecka), co miało
służyć apoteozie męstwa i dzielności polskiego rycerstwa - szlachty,
a postać wodza hetmana Jana Karola Chodkiewicza urasta prawie do
rangi sarmackiego Marsa. Wiersz "Pospolite Ruszenie" -
dobosz usiłuje bez skutku dobudzić śpiącą szlachtę i zmusić ją do
walki. Wiersz "Zbytki polskie" z gorzką ironią mówi o
przepychu w jakim żyje szlachta, gdy tymczasem ojczyzna potrzebuje
materialnej pomocy. Jan Andrzej Morsztyn "Pieśń w obozie pod
Żwańcem" hasło "natocz albo nalej" silniej przemawia do szlachty niż
głos wodza wzywającego do walki z wrogiem (wojska Jana Kazimierza
zostały otoczone przez Kozaków i sprzymierzone oddziały Tatarów).
Jan Chryzostom Pasek "Pamiętniki'' - to wiarygodny dokument
mentalności szlacheckiej: osoba fanatycznie przywiązana do swobód
politycznych i herbowych przywilejów, pełna niechęci wobec
cudzoziemszczyzny i pozasarmackich obyczajów, o płytkiej świadomości
religijnej skłonnej do dewocji i zabobonu. Pasek próbuje pominąć
zagadnienia stawiające szlachtę w złym świetle. Czasem jednak
opisując rozmaite wydarzenia, nieświadomie kreśli obrazy pieniactwa,
przemocy czy nawet okrucieństwa (opis sporu: kto zetnie pojmanego
oficera).







Autor: Nieznany

Ocena : 4 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000