ROÅšLINY TELOMOWE
VI. 09.04.2013
Taksonomia  wyróżnianie i zasady tworzenia taksonów, dyskusje o ich randze.
Systematyka  porządkuje w sposób hierarchiczny świat organizmów żywych.
Zasada hierarchizacji  porządkuje hierarchię wyróżnionych taksonów: ? spojrzenie na świat
organizmów żywych, tzn. system oparty na rzeczywistych pokrewieństwach (pomocna dokumentacja
kopalna)
Funkcjonują różne systemy porządkujące, które odzwierciedlają poglądy autora na ewolucję świata
organicznego.
Gatunek jest podstawowÄ… jednostkÄ… w systematyce, realnie istniejÄ…cÄ… w przyrodzie.
Metody stosowane w taksonomii (Szweykowscy, tom II, rozdział 6.)
Klasyfikacja:
·ð Fenetyczna  odzwierciedla stopieÅ„ podobieÅ„stwa badanych organizmów zakÅ‚adajÄ…c
równorzędność cech
·ð Filogenetyczna  odzwierciedla naturalne pokrewieÅ„stwa organizmów w aspekcie
ewolucyjnym, korzysta z danych paleobotanicznych.
Jednostki taksonomiczne
·ð Monofiletyczna  z jednej linii rozwojowej
·ð Polifiletyczna  z wielu linii rozwojowych
·ð Parafiletyczna - obejmuje tylko część potomków wspólnego przodka
Taksonomia numeryczna  stosowanie metod matematycznych do celów klasyfikacyjnych.
Gatunek  species  podstawowa jednostka systematyczna realnie w przyrodzie występująca:
·ð Wykazuje zespół cech odróżniajÄ…cych je od osobników innych gatunków  wystÄ™pujÄ…ce
między gatunkami tzw. nieciągłości   hiatus .
·ð Zajmuje okreÅ›lone miejsce na powierzchni planety  obszar geograficzny zwany zasiÄ™giem
gatunku (kosmopolityczny  szeroki; endemiczny  ograniczony do niewielkiej powierzchni,
np. wyspy), np. zbiorniki wodne, lasy, suche miejsca, itp.
·ð Osobniki dwóch różnych gatunków nie powinny siÄ™ krzyżować  istnieje bariera genetyczna.
W świecie roślin często przekraczana, nawet u przedstawicieli różnych jednostek wyższego
rzędu; mieszańce międzygatunkowe w naturze powinny być zjawiskiem wyjątkowym.
·ð Gatunki majÄ… swojÄ… historiÄ™ powstania, mogÄ… wÄ™drować, przeksztaÅ‚cać w inne gatunki lub
ginąć.
Binominalna nomenklatura -> Lineusz
Końcówki wskazują na rangę taksonomiczną
Opracowanie: K. Szyczy 1 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Każdy nowoopisany gatunek musi mieć wyznaczony typ nomenklatoryczny  okaz zielnikowy lub
preparat, na którego podstawie dokonano opisu.
Locus classicus  stanowisko (miejsce) zbioru nomenklatorycznego.
Zasada priorytetu  obowiązująca nazwa to ta, która została pierwsza ustalona zgodnie z zasadami
nomenklatury.
Górny Sylur  pierwsze rośliny lądowe. Na granicy wód, w bajorach.
Tarczowłos  rz. Coloochetales, kl. Charophyceae  z niego prawdopodobnie wyewoluowały pierwsze
rośliny lądowe.
Wykształcenie fragmoplastu w trakcie podziału komórek, tendencja do otoczenia komórki jajowej i
zygoty płowymi nićmi.
Parla decipiens  Górny Sylur -> Dolny Dewon, wymarły gatunek, który współistniał z pierwszymi
roślinami lądowymi.
Procesy elementarne teorii telomowej Zimmermanna.
Telom  szczytowy odcinek pędu organizmu typu Rhynia, płodny z zarodniami lub płonny.
Teoria telomowa:
·ð Redukcja kolejnych telomów
·ð Przewężenie
·ð Ustawienie w jednej pÅ‚aszczyz
nie telomów o wielu płaszczyznach symetrii
·ð Zrastanie telomów w prymitywny liść/Å‚atkÄ™/plechÄ™
·ð Zaginanie siÄ™ zroÅ›niÄ™tych telomów
Gromada: Telomophyta = Embryophyta
Podstawowe właściwości wspólne:
·ð Chlorofil a i b
·ð Dodatkowe barwniki: ²-karoten, ksantofil, luteina
·ð MateriaÅ‚ zapasowy: skrobia w chloroplastach
·ð Åšciana komórkowa zbudowana głównie z celulozy
Przystosowania pierwszych roślin telomowych:
·ð Wytworzenie tkanki okrywajÄ…cej, przewodzÄ…cej i mechanicznych
·ð Umożliwienie wymiany gazowej -> utworzenie szparek
·ð Przystosowanie procesów rozmnażania: mejospory po podziale redukcyjnym w tetradach o
grubych, nieprzepuszczalnych ścianach i urzez
bionej powierzchni.
W cyklu życiowym dwie fazy: diploidalna i haploidalna.
·ð Mszaki  pokolenie dominujÄ…ce  gametofit. Sporofit uzależniony od gametofitu.
·ð PozostaÅ‚e roÅ›liny telomowe  przewaga sporofitu nad gametofitem.
Dwie konkurencyjne teorie usiłujące objaśnić pochodzenie roślin lądowych, wychodzące z założenia,
że w procesie przystosowania glonów do życia na lądzie była przemiana pokoleń:
·ð Teoria interkalacyjna (antytetyczna)
·ð Teoria homologiczna (izomorficzna)
Opracowanie: K. Szyczy 2 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Cooksonophytina
Podgromada: Rhynophytina
Podgromada: Trimerophytina
Podgromada: Zosterophyllophytina
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Cooksonophytina
Górny Sylur  dolny Dewon
Bezlistne
Odgałęzienia dychotomiczne
Zarodnie pojedynczo na końcach rozgałęzień, wielowarstwowe
Niewielkie rozmiary 5-20cm.
W pędzie wiązka przewodząca złożona z hydroidów, u dolno dewońskich wiązka z tracheidami o
drabinkowych zgrubieniach ścian, występuje floem.
Epiderma z aparatami szparkowymi
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Rhynophytina
Bezlistne
Odgałęzienia dychotomiczne, póz
niej pseudomonopodialne
Zarodnie najprymitywniejszych, górnosylurskich  pojedynczo na końcach rozgałęzień, bez
mechanizmów otwierających, zarodnie wielowarstwowe
Niewielki rozmiary 15-20cm, póz
niej do 50cm.
W pędzie wiązka złożona z hydroidów, u póz
nych protostela endarchiczna, w której protoksylem
ułożony centralnie otoczony meta ksylemem zbudowanym z cewek o spiralnych lub
pierścieniowatych zgrubieniach ścian. Wokół ksylemu pierścień łyka o ściętych ukośnie i ściśle
przylegających komórkach.
Epiderma z aparatami szparkowymi
Szczątki kopalne znane od górnego Syluru po środkowy Dewon.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Trimerophytina
Ewolucja rozgałęziania w kierunku wytworzeniu osi głównej, od dichotomicznie do monopodialnych,
pędy rozdzielały się na trzy gałązki jednocześnie.
Zarodnie w syningiach na bocznych odgałęzieniach tworzące zwisające lub sterczące grona
Rośliny bezlistne pokryte różnymi wyrostkami , emergencjami
Rozmiar do 1m.
Budowa Å‚odygi prosteliczna typu endarchicznego, ksylem z cewek o spiralnych lub drabinkowych
zgrubieniach ścian, między nimi mogły występować jamki.
Dobrze wykształcona epiderma z aparatami szparkowymi, często zagłębionymi w epidermie.
Dolny dewon -> bezpośrednia grupa wyjściowa linii ewolucyjnych paproci i pranagozalążkowych.
Opracowanie: K. Szyczy 3 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Zosterophyllophytina
SzczÄ…tki kopalne z dewonu
Grupa wyjściowa dla widłaków
Izomorficzna przemiana pokoleń
Epiderma z aparatami szparkowymi
Zarodnie szersze niż dłuższe często nerkowate, na krótkich trzoneczkach umieszczone bocznie, w
górnej partii pędów lub zebrane w grona na końcach pędów, otwierające się wzdłuż górnej krawędzi.
Pędy bezlistne, płożące się i czasem pokryte wyrostkami  emergencjami i kolcami.
Rozgałęzienia dychotomiczne z tendencjami do wytworzenia osi głównej
Pęd protosteliczny typu egzarchicznego z meta ksylemem w centrum i protoksylemem na obwodzie,
ksylem z cewek o drabinkowatych lub spiralnych zgrubieniach.
Stopnie organizacyjne przez które przechodziła ewolucja roślin telomowych (z wyj. Linii
rozwojowej mszaków):
·ð Stadium jednakozarodnikowe (jedna wielkość mejospor)
·ð Stadium różnozarodnikowe (żeÅ„skie makrospory i mÄ™skie mikrospory)
·ð Stadium zalążkowe (jedna makrospora w mikrosporangium otoczona okrywami pÅ‚onnymi,
brak przetrwalnika w rozwoju zarodka, brak nasion.
·ð Stadium nasion (zalążek po zapÅ‚odnieniu komórki jajowej przeksztaÅ‚ca siÄ™ w przetrwalnik
zawierający zarodek młodego sporofitu  nasienie)
VII. 16.04.2013
Cykle rozwojowe Telomophyta
Rośliny jednakozarodnikowe / różnozarodnikowe -> Szweykowscy
Rejony biogeograficzne występowania pierwszych roślin lądowych w okresie wczesnego dolnego
dewonu -> Szweykowscy ?
Górny Sylur  Rhynophytina
Åšrodkowy Dewon  Trimerophytina
Fraktale  cechą wyróżniającą samo podobieństwo, motywy struktury fraktali powtarzają się na
rożnych poziomach, mogą tworzyć się w przestrzeniach wielowymiarowych. Struktura fraktali jest
prawidłowością rządzącą powstaniem większości struktur naturalnych: płatków śniegu, linii
brzegowej, liści, pęcherzyków płucnych, naczyń włosowatych w układzie krwionośnym, powierzchni
kory mózgowej.
Wymiar (rachunek) fraktalny (B. Manolelbrot) jest jedną z ogólnych zasad matematycznych
porządkujących rzeczywistość fizyczną i biologiczną, której przejawy można obserwować poza
układami geometrycznymi, także w częstotliwości występowania naturalnych zjawisk i procesów jak
trzęsienia ziemi, powodzie czy uderzenia meteorytów, błyskawice.
Połączenia teorii telomowej  prostych przekształceń w fenotypie roślin z teorią rachunku
fraktalnego  prostych przekształceń w genotypie (wg. Jednego wzoru z różnymi parametrami) za
sprawą być może mało skomplikowanych mutacji  może w przyszłości dać odpowiedz
na wiele
skomplikowanych pytań z zakresu ewolucji życia.
Opracowanie: K. Szyczy 4 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
SYSTEMATYKA ROÅšLIN NACZYNIOWYCH -> Szweykowscy
Nowe podklasy mszaków:
Takakiidae
?
Andreaideae
Bauxbaumiidae - bezlisty
Podgromada: Bryophytina
Cechy odróżniające od pozostałych roślin lądowych:
Typ przemiany pokoleń  gametofit dominujący, zielony  funkcja odżywcza ( asymilacja) oraz
wytwarzanie gamet, sporofit uzależniony od gametofitu o budowie nieskomplikowanej  prosty
telom o nierozgałęzionej osi zakończonej pojedynczą zarodnią i niekiedy wyrastają formy
teratologiczne. Żyje krócej od gametofitu, po wytworzeniu mejospor obumiera.
Rozwój gametangiów egzogeniczny ( podział komórki epidermalnej równolegle do powierzchni
epidermy).
Osłonięcie plemni osłonami lub pogrążenie w tkance gametofitu jest zjawiskiem wtórnym
Gamety męskie ruchliwe opatrzone wiciami& ?
Gametofit  forma dominujÄ…ca
Cykl rozwojowy:
W
TROBOWCE
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Hepaticopsida
Rodzina: Jungermanniidae
Rodzina: Marchantiidae
Plechowate lub z wyróżnieniem  łodyżki i  liści .
Zróżnicowanie tkanek: epiderma z aparatami szparkowymi, tkanka spichrzowa, asymilacyjna,
wzmacniajÄ…ca.
Przewaga gametofitu, sporofit uzależniony od gametofitu
Komórki zawierają liczne drobne chloroplasty oraz tzw. ciała oleiste.
Gametangia powstajÄ… egzogenicznie.
Sporofit pozostaje w rodni aż do momentu dojrzenia zarodników
Formy kopalne znane z górnego Dewonu
Nordia sp. Ciała oleiste.
Gemmy u wątrobowców  grubościenne, soczewkowate zawierające rozmnóżki -> sposób
rozmnażania wegetatywnego.
Opracowanie: K. Szyczy 5 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Hepaticopsida
Rodzina: Marchantiidae
Gametofit plechowaty, grubościenny, widlasto rozgałęziony o złożonej budowie anatomicznej
(warstwa okrywajÄ…ca ze szparkami oddechowymi, komory powietrzne, tkanka asymilacyjna,
spichrzowa, skórka dolna z łuskami i jednokomórkowymi chwytnikami. W plesze, w zagłębieniach
wielokomórkowe rozmnóżki  gemmy.
Anterydiostany i archegoniostany wyniesione na specjalnych gametangioforach lub ich brak 
zarodnie umieszczone na plesze  Riccia sp.
Po zapłodnieniu komórka jajowa rodni przez dwuwiciowy plemnik następuje rozwój sporofitu.
Zarodnia osadzona na krótkiej secie, pęka klapami wysypując zarodniki i sprężyce.
Monoclea forsteri  prosta budowa plechy, bez wytwarzania gametangioforów. Relikt.
RzÄ…d: Sphaerocarpales  sferokarpowce
Gametofit o plesze niezróżnicowanej, miękisz asymilacyjny i spichrzowym brak aparatów
szparkowych i ciałek oleistych.
Plecha rośnie w rozetkach nieregularnie rozczłonkowanych na brzegach płatu.
W rozwoju wczesne rozmnażanie organów płciowych na plesze osłoniętych indywidualnymi
okrywami otwartymi na szczycie.
Plemnie kuliste na krótkich trzoneczkach
Młode zarodnie również kuliste na krótkich trzonkach osłonięte czepkiem, który wcześniej spada.
Dojrzałe zarodniki utrzymują się najczęściej zespolone. w & ? Odżywczym z ziarnami skrobi.
Riella  forma pośrednia między wątrobowcem plechowatym i liściastym, wykształca oś na której
grzbietowej stronie jednowarstwowa plecha z liściokształtnymi płatami.
RzÄ…d: Colobryales  kalobriowce
Postać pędu ulistnionego w trzech prostnicach wznoszącego się pionowo o budowie promienistej
A
odyga przytwierdzona do podłoża za pomocą kłącza silnie przyrośniętego strzępkami grzybni, nie
wykształcają się chwytniki
Organy płciowe na szczycie pędów otoczone liśćmi okrywowymi
Ścianka puszki zarodni jednowarstwowa, otwiera się podłużnie za pomocą pierścienia
grubościennych komórek, wewnątrz zarodni oprócz zarodników sprężyce przytwierdzone jednym
końcem do puszki.
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Hepaticopsida
Rodzina: Jungermanniidae
Gametofity przeważnie zróżnicowane na łodyżkę i liście, rzadziej plechowate
A
odyżka zbudowana z jednolitej tkanki parenchymatycznej, bez elementów przewodzących
Listki zbudowane z jednej warstwy komórek, przytwierdzone nasadą do łodyżki, ulistnione w 3
rzędach. Trzeci rząd listków po stronie brzusznej bywa zredukowany w tzw. amfigastria, w miarę
starzenia się mogą obumierać i odpadać; w miejscach niewykształconych amfigastriów występują
zgrubienia błony  papille, które wydzielają śluz.
Rodnie, a póz
niej sporogony wyrastają szczytowo, kończąc wzrost łodyżki na długość.
Dobrze wykształcona seta zakończona zarodnią ze sprężycami i zarodnikami we wnętrzu, zarodnia
pęka czterema klapami.
Opracowanie: K. Szyczy 6 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Lophocolea sp.
Bazzania trilobata
Plagiochila virginica
RzÄ…d: Metzgeriales
Gametofit plechowaty o prostej budowie
Rodnie, a następnie sporofity wyrastają z grzbietowej części plechy, w sąsiedztwie komórki inicjalnej,
dzięki czemu nie jest ograniczony przyrost plecy na długość.
Zarodnia pęka czterema klapami, sprężyce przyrośnięte do ścian lub do dna zarodni.
Treubia lacunosa
Fosombrona alata?
Metzgeria fureata
VIII. 23.04.2013
MCHY
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Shagnidae
Podklasa: Takakiidae
Podklasa: Ambuchananiaceae?
Podklasa: Polytrichidae
Podklasa: Bryidae
Podklasa: Andreaeidae
Podklasa: Bauxbaumiidae
U niektórych tkanka przewodząca zbudowana z martwych hydroidów, ale czasami też otoczona
żywymi leptoidami.
U niektórych liście z wielu warstw komórek
Sporofit uzależniony od gametofitu, ale znacznie trwalszy niż u wątrobowców.
Seta z merystemem interkalarny umieszczona na szczycie
Zarodnia wielowarstwowa o skomplikowanym mechanizmie otwierania, z aparatami szparkowymi.
Sporofit wytwarza duże ilości asymilatów.
Najstarsze znane z Permu.
Sporogon = seta + czapeczka + zarodnia
Protemy = splÄ…tki
Formy teratologiczne u mchów: na jednej secie wyrastają dwie zarodnie lub wyrasta druga jakoś
zdegenerowana.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Shagnidae  torfowce
RzÄ…d: Shagnales
RzÄ…d: Bauchanianales
Opracowanie: K. Szyczy 7 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
200gat., w Polsce 36.
Splątek  forma nitkowata, może rozmnażać się wegetatywnie
Gametofit  wzniesione pionowo łodyżki z odgałęzieniami bocznymi. W górnej części archegonia z
komórką jajową szczytowo umieszczoną. Anterydia bocznie.
Komórki wodonośne  ampułkowe.
Liść jednowarstwowy zbudowany z dwóch typów komórek:
·ð WodonoÅ›nych  martwych
·ð Chlorofilowych  żywych
Jedna chlorofilowa jest otaczana przez cztery wodonośne.
Brak jako takiej sety  zredukowana.
Pseudopodiom  część gametofitowa, wynosi sporofit na górę.
Splątek plechowaty, nieregularnie rozgałęziony, jednowarstwowy
Operykulum = wieczko
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Takakiidae
Takakiia ceratophylla
Gametofor rzadko więcej niż 1cm.
Liczba chromosomów n=4  najmniejsza wśród roślin lądowych.
Nagie gametangia, wyrastające w kątach liści u nasady gametoforu.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Polytrichidae
Splątek o kształcie nici pełzających, zbudowany z części asymilacyjnej (chloronema), wytwarza
ulistnione łodyżki (kaulonema)
Polytrichum commune
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Bryidae
Splątek nitkowaty, wielokomórkowy, rozgałęziony podobny do splątka płonników, może dać
poczÄ…tek wielu ulistnionym gametoforom.
Liście także charakterystyczne na przekroju, nie łączą się z wiązką przewodzącą gametoforu.
Orthocarpae  prątniki ortokarpijne (wierzchołkowo zarodniowe)
Gametofory wzniosione , rosnące w gęstych ?
Rodnie tworzą się na szczycie głównej łodyżki kończąc jej wzrost wraz z przejściem do formy
generatywnej.
Pleurocarpae  prÄ…tniki pleurokarpijne (boczno zarodniowe)
Gametofory pełzające po podłożu pokrywają glebę zwartym kobiercem
Opracowanie: K. Szyczy 8 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Rodnie na szczytach krótkich, bocznych gałązek nie hamują wzrostu łodyżki głównej po przejściu w
fazÄ™ generatywnÄ….
Macromitrum  występuje heterosporia.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Andreaeidae  należliny
Plechowata budowa splÄ…tka
Sporogon bez sety wyniesiony przez pseudopodiom
Ulistniony Gametofor widlasto rozgałęziony bez elementów przewodzących
Rodnie i plemnie na szczytach gałązek
Dojrzała zarodnia pęka czterema szparami.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Bryophytina
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Bauxbaumiidae
Brak pędowego gametoforu
Splątek zielony, kilkuletni, na nim bezpośrednio wyrastają plemnie i rodnie.
Sporogon  kilkumilimetrowa seta ze spłaszczoną grzbietobrzusznie puszką na szczycie.
Diphyscium foliosum?  koimek siedzÄ…cy?
Na splątku tworzenie się różnych liści, wśród których rozwijają się gametangia.
Siedliska mchów:
·ð Miejsca okresowo wilgotne: gleba, Å›ciółka, murszejÄ…ce drewno, kora drzew
·ð W subtropikach na powierzchni wiecznie zielonych drzew i krzewów, w miejscach inicjalnych.
·ð W morzach
·ð Na podÅ‚ożach pokrytych wiecznym lodem i Å›niegiem
·ð Masowo w podmokÅ‚ych zbiorowiskach leÅ›nych
·ð Torfowiska
·ð Tundra
·ð SkaÅ‚y górskie
Organizmy kolonizacyjne, pionierskie.
Przyczyny zanikania mchów:
Emisje przemysłowe, chemizacja środowiska, eksploatacja torfowisk i skał, urbanizacja, destrukcja
małoskalowych elementów przyrody, które były?, nieprawidłowa gospodarka leśna, zmiany
stosunków wodnych, przeciążenia turystyczne
Inwazyjny mech: Campylopus intraflexus
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Anthocerophytina  glewiki
Podobne do mszaków, w jakiejś mierze nawiązują do paproci
Sporofit uzależniony od gametofitu, zawsze zielony
Opracowanie: K. Szyczy 9 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
U podstawy zarodni brak sety, merystem interkalarny funkcjonuje przez całe życie dzięki czemu
zarodnia ciągle rośnie i produkuje nowe zarodniki i pseudoelatery.
Sporofit żyje tak długo jak gametofit
Gametofit plechowaty, troszkę taśmowaty
Aparaty szparkowe typu roślin lądowych, po spodniej stronie gametofitu komory wypełnione śluzem.
Gametofit zbudowany tylko z tkanki miękiszowej bez wyróżnionej epidermy.
Komórki zawierają jeden duży chloroplast otoczony pirenoidem z pierścieniem ziaren skrobi.
Występuje na polach, ścierniskach, skałach
Anthoceros neesis  endemit europy środkowej
Notothylates  maczugowcowate
Plechy okrągłe, kilka mm długości
Zarodnie poziomo lub ukośnie rosnące na plesze, aż do dojrzałości osłonięte walcowatym
perychecjum.
Zewnętrzna warstwa grubościennych komórek zarodnie nie zawiera aparatów szparkowych
Kolumienka zredukowana jednie do dolnej części zarodni, jednokomórkowe pseudosprężyce.
IX. 30.04.2013
WIDA
AKI i SKRZYPY
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Lycopsida - widłaki jednakozarodnikowe
Rząd: Asteroxylales  prawidłakowce
Rząd: Lycopodiales  widłakowce
RzÄ…d: Protolepidodendrales  pralepidodendronowce
Klasa: Isoëtopsida widÅ‚aki różnozarodnikowe
RzÄ…d: Lepidophytales - lepidofity
RzÄ…d: Pleuromeiales - pleuromejowce
RzÄ…d: Isoëtales - poryblinowce
Rząd:Lepidocarpales  widłaki nasienne
Klasa: Selaginellopsida widliczki
Podgromada: Psilotophytnina -psylotowe
Podgromada: Sphenophytina - skrzypowe
Klasa: Sphenopsida
RzÄ…d: Hyeniales - praskrzypowe
RzÄ…d: Shenophyllales - klinolisty
RzÄ…d: Equisetales  skrzypowce
280 mln lat temu.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Lycopsida - widłaki jednakozarodnikowe
Rząd: Asteroxylales  prawidłakowce
Do 50m wysokości
Opracowanie: K. Szyczy 10 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Rozgałęzienia monopodialne
Epiderma i kutykula, bez wiązek przewodzących, ułożone skrętolegle liście?
Prymitywna aktyno stela
Drewno z cewek z obrączką łyka i śrubowatym zgrubieniem ścian.
A
yko bez typowych komórek sitowych.
Zarodnie nerkowate ze szczeliną: na trzoneczkach z wiązką, ustawione między liśćmi, w zarodniach
pojedyncze zarodniki.
Pokrewieństwo z Zosterofilofitami.
Pochodzą z dolnego i środkowego Dewonu
Asteroxylon mackiei
Kaulangiophyton akantha
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Lycopsida - widłaki jednakozarodnikowe
Rząd: Lycopodiales  widłakowce
~400gat., w Polsce -9, rośliny chronione
Gametofit niewielki, bulwiasty, często bezzieleniowy, wieloletni, współżyje z grzybami pod gleba,
rzadziej plechowaty, zielony, rosnÄ…cy na powierzchni.
W górnej części gametofitu rozwijają się rodnie i plemnie.
Dwuwiciowe plemniki.
Sporofit rozgałęzia się widlasto. Jest zróżnicowany na pędy płożące i wzniesione pokryte mikrofilnymi
lancetowatymi liśćmi z nerwem.
Budowa pędu: aktyno stela lub plektostela
Położenie zarodni: na liściu lub w kącie liścia na trzonku
U kopalnych łodygi częściowo dychotomicznie rozgałęzione.
Zarodnie skupione na kłosach, szypułkach lub rozrzucone między liśćmi płonnymi.
Lycopodium clavatum
Lycopodium inundatum
Phylloglossum drummondii
Baragwanathia longifolia
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Lycopsida - widłaki jednakozarodnikowe
RzÄ…d: Protolepidodendrales  pralepidodendronowce
Rośliny do 1m wysokości, ze środkowego Dewonu, wymarłe w górnym Dewonie.
Nawiązania ewolucyjne do widłaków różnozarodnikowych i trymerofitów.
? blaszka liściowa i liście z wiązką przewodzącą niekiedy rozgałęziającą się wraz z blaszką liściową.
Liście długie i wąskie.
U nasady liqula charakterystyczna dla widłaków różnozarodnikowych, po ? liścia charakterystyczne
szcześciokątne blizny.
Zarodnia na liściach  jednako zarodnikowe
Budowa protosteliczna. WiÄ…zka przewodzÄ…ca z protoksylemem na obwodzie.
Brak przyrostu na grubość.
Opracowanie: K. Szyczy 11 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Isoëtopsida widÅ‚aki różnozarodnikowe
RzÄ…d: Lepidophytales  lepidofity
Pokrój: drzewo, wys. Do 30 m, grubość pnia u nasady 2m.
Dychotomicznie rozgałęziona korona
Przyrost na grubość dzięki merystemom kory wtórnej, puste pnie
Epiderma na pniach ze szparkami  gigantyczne byliny.
Liście równowąskie lub igłowate z wiązką przewodzącą otoczoną tkanka transfuzyjną. Szparki w
rowkach na dolnej stronie liścia. Liście osadzone na charakterystycznych wzgórkach, utworzonych
przez zewnętrzne partie tkanek kory i zwanych poduszkami liściowymi. W poduszce można wyróżnić
trzy regiony:
·ð Górny  zawierajÄ…cy zagÅ‚Ä™bienie, na dnie którego znajdowaÅ‚ siÄ™ jÄ™zyczek, tzw. pole ligularne.
·ð Åšrodkowy -wÅ‚aÅ›ciwy liÅ›cioÅ›lad, do którego przyczepiony byÅ‚ liść. Po jego odpadniÄ™ciu
ukazywały się ślady tkanki przewodzącej i ujście tkanki przewietrzającej  górne parichnos.
·ð dolny  majÄ…cy dwie duże blizny parichnos, bÄ™dÄ…ce ujÅ›ciami tej samej tkanki
przewietrzajÄ…cej, prowadzÄ…ce do pustego wewnÄ…trz pnia.  dolne parichnos.
Występuje ligula
Stygmaria
Strobile w nich sporangia na liściach zarodnionośnych
Plechowate przedrośle żeńskie?
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Isoëtopsida widÅ‚aki różnozarodnikowe
RzÄ…d: Pleuromeiales  pleuromejowce
Występowały w Trasie
Wysokość 2m
Pień o ograniczonym przyroście na grubość  merystem korowy, był prawdopodobnie zielony i zielny.
Stygmaria zredukowane do 4 wyrostków zagiętych ku górze, z których wyrastały korzenie
Pojedynczy strobil na szczucie pędu
Zarodnie pogrążone w tkance liścia, osadzone u nasady liścia.
Liście równowąskie ok 10cm dł. Pokrywały część pnia.
Pleuromeia sp.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Isoëtopsida widÅ‚aki różnozarodnikowe
RzÄ…d: Isoëtales  poryblinowce
Dwa żyjące rodzaje
136gat, w Polsce 2.
Natharstiana  20cm, dolna Kreda, zarodnie u podstawy liści
Porybliny  mikrospory nerkowate kształtu
W blaszce liścia nierozgałęziona wiązka przewodząca otoczona 4 kanałami śluzowymi, nasada liści
pogrubiona. Zawiera zarodnie wewnątrz poprzegradza pasemkami płonnej tkanki. Ponad zarodnią
języczek (ligula)
Opracowanie: K. Szyczy 12 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Zredukowane przedrośla męskie i żeńskie tkwią w ścianach zarodni.
Przyrost na grubość łodygi, jeden merystem zakłada się miedzy korą pierwotną a łykiem. Odkłada do
wnętrza elementy drewna i łyka a na zewnątrz korę wtórną.
Stylites o osi kilkunastocentymetrowej, bardziej prymitywny niż porybliny
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Isoëtopsida widÅ‚aki różnozarodnikowe
Rząd:Lepidocarpales  widłaki nasienne
Występowały w Karbonie
Redukcja liczny makrospor do 1.
Makrospora nie opuszcza mikrosporangium. Rozwój przedrośla żeńskiego, zapłodnienie i rozwój
młodego sporofitu wewnątrz.
Liść zarodnionośny wytwarza fałdy tkanek które obrastają mikrosporangium, okrywając je
zabezpieczają, pozostawiają wąską szparę na wniknięcie plemnika
Lepidostrobus.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Lycophytina  widłakowe
Klasa: Selaginellopsida widliczki
Niewielkie rośliny o liściach ułożonych skrętolegle lub naprzeciwlegle.
Liście zebrane w kłosy (strobile) z ligulą w kątach.
WiÄ…zka protosteliczna
Brak szparek w epidermie łodygi, w Komorkach 1 duży chromatofor, z rozgałęzionej łodygi wyrastają
bezlistne ryzofory o dodatnim geotropizmie.
Tendencja do redukcji liczby makrospor (4 lub 1)
Tendencja do otaczania mikrosporangium przez makrosporo fil
Rozwój przedrośli w zarodniach tuż przed dojrzeniem zostają wyrzucone.
Plemniki z 2 wiciami, przedrośle męskie zredukowane, składa się tylko z jednej komórki
wegetatywnej, która jednak rychło zanika. -> Dojrzały męski gametofit składa się jedynie z plemni.
Przedrośle żeńskie jest większe, rozsadza ściany makrospory o wysuwa poza jego obręb trzy wyrostki
pokryte chwytnikami -> f. zakotwiczająca w glebie i tworzenie przestrzeni włosowatych łatwo
wypełniających się wodą -> umożliwienie przedostania się plemników do rodni.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Psilotophytnina -psylotowe
Rodzina Psilotum (2 gat) Tmesjopteris (10 gat. Epifitycznych)
Występują w krajach tropikalnych, brak kopalnych
Pędy sporofitu podzielone dichotomicznie
Zarodnie grubościenne, po 3 lub 2 zrośnięte w synangia
Zarodniki jednakowe, fasolowatego kształtu
Kłącza i łodygi zbudowane wg. Tego samego planu, kłącza posiadają endomikoryzę
WiÄ…zka przewodzÄ…ca typu protosteli
Przytwierdzone do podłoża chwytnikami
Liście:
·ð bez wiÄ…zki przewodzÄ…cej i aparatów szparkowych, drobne, bÅ‚oniaste (psilotum);
·ð dichotomicznie podzielone z 1 wiÄ…zkÄ… (Tmesipteris)
Opracowanie: K. Szyczy 13 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
gametofit bezzieleniowy o budowie podobnej do kłącza sporofitu, żyje w symbiozie z grzybami
X. 07.05.2013
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Sphenophytina - skrzypowe
Klasa: Sphenopsida
RzÄ…d: Hyeniales - praskrzypowe
Wiek  dewon
Ulistnienie  obecne liście
Liście płodne z zarodniami zagiętymi do spodu
Ułożenie częściowo skrętoległe, u niektórych okółkowo
Budowa Å‚odygi  aktynostela
Hyenia elegant
Åšrodkowy Dewon
Zarodnie zwieszone po kilka na dół
Ibylia? Liście układane w jednej płaszczyz
nie, zarodnie nie są zagięte.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Sphenophytina - skrzypowe
Klasa: Sphenopsida
RzÄ…d: Shenophyllales  klinolisty
Wiek  karbon
Ulistnienie  okółkowe
Na szczytach łodyg kłosy zarodnionośne
Zarodnie przyrastające do górnej strony liścia okrywającego
Byliny, które być może miały pokrój pnącza
Siedlisko  podszycie lasu
Zarodnie osadzone na liściu okrywowym
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Sphenophytina  skrzypowe
Klasa: Sphenopsida
RzÄ…d: Equisetales  skrzypowce
Rodzina: Archaeocalamitaceae  prakalamitowce
Górny Dewon- dolny Karbon
NawiÄ…zania ewolucyjne Hyemales, Calamitaceae
Liście do 5cm, dychotomicznie podzielone na równowąskie odcinki
Liście zarodnionośne  tarczowate, zebrane w okółki, między nimi w nieregularnych odstępach okółki
płonnych liści podzielonych dychotomicznie.
Rodzina: Calamitaceae  kalamity
Karbon
Wzrost do 20-30m
Przyrost na grubość  merystem walca osiowego a zwłaszcza kory kłącza i łodygi
Zarodnie w strobilu
Liście  blaszki niepodzielone, z jednego węzła do 60 liści
Jednako zarodnikowe, rzadko różnozarodnikowe
Opracowanie: K. Szyczy 14 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
U najwyżej uorganizowanych - Calamocarpon  wytwarzanie w makrosporangium tylko jednej
makrospory. Przedrośle powstałe z tej makrospory tkwiło cały czas w ściance makrosporangium.
Liście zarodnionośne  tarczowate z zarodniami zwisającymi od spodu
Na strobilach w górnej części były okrywające liście, ale brak było osłonek wytwarzanych przez liść
zarodnionośny?
Zarodniki z hapterami
Rodzina: Equisetaceae  skrzypowate
Górny Karbon, współcześnie 15 gat. W Polsce 10 (wliczając mieszańca)
Byliny o stosunkowo niewielkich rozmiarach
Pęd sporofitu podzielony na kłącza i łodygę, zróżnicowany na węzły i międzywęz
la
Walec osiowy typu eusteli, z pierścieniem wiązek kolateralnych, bez przyrostu na grubość, w miękiszu
Å‚odygi przewody powietrzne towarzyszÄ…ce wiÄ…zkom
Kłos zarodnionośny  bez liści płonnych
Liście zarodnionośne  tarczowate sporofile z zarodniami zwisającymi od spodu w liczbie 6-12.
Zarodniki z hapterami, zawsze jednakowe , z których wyrastają przedrośla jednopłciowe, plechowate,
widlasto podzielone. Męskie wytwarzają w plemniach wielowiciowe plemniki, żeńskie rodnie z
komórką jajową.
PAPROCIE
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Cladoxylophytina +
Podgromada: Pterophytina
Klasa: Pteropsida
Podklasa: Coenopterididae +
Podklasa: Ophioglossidae
Podklasa: Marattiidae
Podklasa: Osmundidae
Podklasa: Filicidae
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Cladoxylophytina +
Åšrodkowy Dewon do dolnego Karbonu
Wzrost od 50cm do 3m
Rozgałęzienia dychotomicznie lub okółkowo
Liście do 2 cm, dychotomicznie podzielone, spłaszczone lub obłe
Zarodnie  na sporangioforach ułożone wachlarzykowato (artefakt wynikający ze zgniecenia?)
Wiązki przewodzące przynajmniej na obwodzie łodygi taśmowate
Budowa Å‚odygi  plektostela
Pozycja taksonomiczna niejasna, nawiązuj do trymerotifów obecnością odgałęzień dychotomicznych i
monopodialnych.
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Pterophytina
Klasa: Pteropsida
Podklasa: Coenopterididae +
Opracowanie: K. Szyczy 15 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Górny Dewon do Permu
Budowa Å‚odygi  protostela, prymitywna syfonostela
Charakterystyczne rozgałęzienia osi głównej; tzw. osadnik liściowy  filofor, który rozgałęział się
wielokrotnie, przy odgałęzieniach pędu łuskowate twory, tzw. aflebia.
Siedlisko  często w zaroślach lasów karbońskich
Niewielkie rośliny o słabym przyroście na grubość.
Liście na odgałęzieniach osi głównej w czterech (dwóch) płaszczyznach.
Zarodnie  z wielowarstwowymi ścianami, pękające na szczycie, położone na końcach odcisków liści
ostatniego rzędu, często zrośnięte w synangia.
Jednako zarodnikowe, bardzo rzadko różnozarodnikowe.
Generalna charakterystyka:
·ð wytworzenie liÅ›ci makrofilnych, zwiniÄ™tych pastoraÅ‚owato
·ð na osiach liÅ›ci Å‚uski
·ð zarodnie albo na koÅ„cach liÅ›cia albo wielowarstwowe, jednowarstwowe
·ð wytworzenie mechanizmu otwierania zarodni
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Pterophytina
Klasa: Pteropsida
Podklasa: Ophioglossidae  nasięz
rzałowe
Najstarsze szczątki kopalne  starszy trzeciorzęd
Wzrost do 1m.
A
odygi podziemne, bezzieleniowe, nierozgałęzione, syfonostela
Liście dychotomicznie podzielone na cz. asymilacyjną i sprofilową o zamkniętych, siatkowaty
unerwieniu cz. asymilacyjnej.
System korzeniowy: słaby, mikoryza
Zarodnie masywne, z dochodzącą wiązką przewodzącą, brak mechanizmów otwierających,
wytwarzają duże liczny zarodników.
Zarodniki  jednako zarodnikowe
Gametofity  struktura osiowa ze szczytowym merystemem.
Plemniki  wiele wici
Ophioglossum vulgatum
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Pterophytina
Klasa: Pteropsida
Podklasa: Marattiidae  strzelichowe
Znane szczÄ…tki kopalne od Karbonu
Budowa Å‚odygi  protostela, syfonostela, diktiostela
A
odyga gruba, podziemna
Liście wyrastają spiralnie na szczycie do 9m. długości. Z dwoma przylistkami, za młodu pastorałowato
skręcone, pierzastozłożone. Budowa wewnętrzna podobna do liści okrytozalążkowych: skórka,
miękisz asymilacyjny: palisadowy i gąbczasty, w skórce dolnej aparaty szparkowe.
Zarodnie od spodu liścia, grubościenne, z wyraz
nÄ… tendencjÄ… do skupiania siÄ™ w grupy (sori), niekiedy
zrośnięte w synangia, otwierają się podłużną szparą
Gametofity  zielone, plechowate
Wielowiciowe plemniki
Opracowanie: K. Szyczy 16 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Pterophytina
Klasa: Pteropsida
Podklasa: Osmundidae - długoszowe
Wiek- karbon, perm
A
odygi podziemne, bez przyrostu na grubość, syfonostela
Liście podzielone, duża zdolność wzrostu  do 2m długości.
Zarodnie na specjalnie wydzielonym szczycie liścia, na dolnej stronie sporofilów wydłużenia bocznych
nerwów, w podłużnych skupieniach duże, gruszkowatego kształtu o grubym, krótkim trzonku. Ściana
zarodni zbudowana z jednej lub wielu warstw komórek, prymitywny pierścień  annulus, brak zawijki.
Zarodniki kuliste z trójdzielną krawędzią na jednym biegunie i licznymi chloroplastami.
Gametofit długowieczny w postaci zielonej, mięsistej plechy z żeberkiem środkowym, zwykle
jednopienny.
Plemnie  duże, na krótkim trzonku, tworzą się na dolnych, cieńszych bocznych częściach plechy,
zawierają ok. 100 plemników.
Rodnie tworzą się w okolicach żeberka środkowego, o długiej szyjce z 4 pionowymi szeregami
komórek.
XI. 14.05.2013
XII. 21.05.2013
Gromada: Telomophyta
Podgromada: Aneurophytophytina  pranagozalążkowe
RzÄ…d: Aneurophytales
RzÄ…d: Archaeopteridales
Gymnospermae - nagozalążkowe
Podgromada: Cycadophytina - wielkolistne
Podgromada: Coniferophytina  drobnolistne
Sporofity głównie drzewiaste z wtórnym przyrostem na grubość, drewno - cewki, wyjątkowo
naczynia, zróżnicowane ulistnienie
Kopalne: Karbon i wczesny Mezozoik
Charakterystyczne wytwarzanie nieosłoniętych zalążków tj. przekształconych mikrosporangiów, z
makrospory rozwój wielokomórkowego gametofitu żeńskiego w ścianach makrosporangium.
Mikrospory (ziarna pyłku)- wytwarzane w mikrosporangiach; rozwój przedrośla męskiego w
mikrosporach jeszcze w zarodniach?  wielokomórkowe ziarno pyłku przenoszone na mikropyle
zalążków, wytwarza się łagiewka pyłkowa i przenosi jądra plemnikowe lub wielowiciowe plemniki 
po zapłodnieniu zalążek przekształca się w nasienie nieosłonięte.
Z zygoty  zarodek młodego sporofitu otoczony resztkami przedrośla żeńskiego (bielmo pierwotne 
rola odżywcza) oraz łupinami nasiennymi z osłonki (integumentu)
Podgromada: Aneurophytophytina (pranagozalÄ…zkowe)
RzÄ…d: Aneurophytales  aneurofytonowce
Wiek: dewon środkowy  górny
Pokrój: niewielkie krzewy lub drzewka
Przodkowie  najprawdopodobniej Trimerophytina
Opracowanie: K. Szyczy 17 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Walec osiowy  aktyno stela
Drewno wtórne  cewki z jamkami lejkowatymi
A
yko wtórne  z normalnych komórek sitowych
Rozgałęzienia  pseudomonopodialne, ostatnie odcinki  dychotomiczne
Liście  brak ( asymilowały odcinki odgałęzień od drugiego rzędu)
Sporofity w zarodniach pękającymi podłużnie, gametofity nieznane
Zarodniki  jednakozarodnikowe, między dwoma warstwami egzyny znajdowała się przestrzeń wolna,
za życia wypełniona zawsze powietrzem -> przystosowanie do przenoszenia przez wiatr i punkt
wyjścia dla charakterystycznych worków powietrznych.
Podgromada: Aneurophytophytina
RzÄ…d: Archaeopteridales  archeopterydowce
Wiek: górny dewon, dolny karbon
Pokrój  duże drzewa  do 30 m
Przodkowie: dalszy etap rozwoju aneurofytonowców
A
odyga  eustela
Drewno wtórne  bardzo podobne do dzisiejszych szpilkowych
Rozgałęzienia  pseudomonopodialne, tendencje do układania się w jednej płaszczyz
nie osi ostatnich
rzędów.
Liście na odgałęzieniach ostatniego rzędu, klinowate o wcinanej blaszce
Zarodnie na górnej stronie liścia, tworzą luz
ny kłos
Różnozarodnikowe
Podgromada: Cycadophytina
Klasa Lyginopteropsida
RzÄ…d: Lyginopteridales
Wiek karbon
Pokrój  wielometrowe liście ułożone skrętolegle o pierzastopodzielonych blaszkach ( ułożone w
różnych płaszczyznach) szparki oddechowe zagłębione w epidermie, czym nawiązują
nagozalążkowych
A
odyga o średnicy do 4 cm, z kolcami zagiętymi w dół i włoskami gruczołowymi oraz korzeniami
przybyszowymi
Przodkowie  trymerofity, aneurofitonowce
Drewno wtórne  cewki z jamkami ciasno ułożonymi (typu araukanowego)
Zalążki na trzoneczkach, tkwią w kupuli pokrytej włoskami gruczołowymi, występuje komora pyłkowa
w rozwoju zalążków. Brak okresu spoczynku  charakterystyczne dla  prawdziwych nasion.
Ziarno pyłku z workami powietrznymi
Klasa: Lyginopteropsida
RzÄ…d: Medullosales  medulozowate
Znane od dolnego karbonu po perm
Polistela
Rośliny dużych rozmiarów, o pniach prosto wzniesionych do 8 cm średnicy o niewielkim przyroście na
grubość; w drewnie ? wiele tkanki miękiszowej
Liście pierzastozłożone, wielkie przypominające paprociowe
Zalążki na trzoneczkach nie posiadały kupuli, wolne od integumentów
Opracowanie: K. Szyczy 18 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Występuje komora pyłkowa
Nasiona z 3 warstw: wewnętrznej, zewnętrznej mięsistej i środkowej twardej???
RzÄ…d: Callistophytales  kalistofytowe
Znane z Karbonu  górny Pennsylvanik ?
Lniany o średnicy 3cm, z korzeniami przybyszowymi w węzłach, liściach paprociopodobnych,
pierzasto podzielonych
Zalążki na liściach, kupule o różnym wyglądzie, często umieszczone na ??? mylone czasem ze sori
paproci pierzastych?
Ziarna pyłku wykształciły worki powietrzne, często mikrosporangia były zrośnięte tworząc synangia
przypominające pylniki u okrytozalążkowych, bardzo różnie umieszczone na liściach.
RzÄ…d: Caytomales
Trias
Pokrój: ? formy
Liście przypominające okrytozalążkowe
Zalążki  zaopatrzone w dodatkową osłonę, przypominającą słupek  przekształcona kupula
Mikrosporangia  pierzasto rozgałęzione zarodnio stany, przy czym 3-4 zrośniete w synangia 
tworzyły  pręcik
Ziarna pyłku z workami powietrznymi
RzÄ…d: Glossopteridales  glosopterydy
Wiek  perm, trias
Pokrój  duże drzewa zakończone rozgałęzioną koroną
Pochodzenie  pokrewieństwo z paprociami nasiennymi ( w budowie zalążków połączonych z liśćmi)
Z archoepterydami w budowie drewna wtórnego (pilnoksylicznego o cewkach z wąskim światłem i
małym udziałem elementów miękiszowych)
Liście niepodzielone do 30cm dlugości.
Mikrosporangia - ?  przyrośnięte do liścia
Ziarna pyłku z workami powietrznymi
Zalążki drobne, integumenty nie zrośnięte ze ściankami mikrosporangium z wyraz
nymi koronami
pyłkowymi tkwiły w osłonie interpretowanej jako kupula.
RzÄ…d: Czekanowskiales
Wiek: jura, kreda
Liście równowąskie, w grupach na krótkopędach
Zalążki na liściach, zamknięte w  kupuli wg. Niektórych badań nawiązują do okrytozalążkowych
Podgromada: Cycadophytina
Klasa: Cycadopsida  sagowce
Wiek: karbon, perm, najwięcej w jurze
Zróżnicowane siedliska: tropikalne niżowe wilgotne lasy, dżungla górska z zalegającymi mgłami,
półpustynie.
Postać: wielometrowe drzewa, podziemne kłodziny, lniany
Pochodzenie  od nieznanych przodków paproci nasiennych
Drewno wtórne  typu monoksylicznego, cewki z licznymi elementami
Komora pyłkowa i komora archegonalna
Liście  duże, podzielone
Opracowanie: K. Szyczy 19 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Makrosporofile podobne do liści lub znacznie przekształcone
Ziarna pyłku  bez worków powietrznych, łódeczkowate
Nasiona nie majÄ… okresu spoczynkowego
Klasa: Cycadeoidopsida  benetyty
Wiek; trias, jura
Pokrój ; przypominały sagowce
Pochodzenie: od paproci nasiennych Medullosetales
Strobile obupłciowe otoczone płonnymi liśćmi wspierającymi
Zalążki otoczone dodatkowo łuskami międzynasiennymi?
Mikrosporo file  u nasady stożkowatego zakończenia osi
Nasiono  wypełnione prawie całkowicie dwuliściennym zarodkiem
Klasa: Gnetopsida  gniotowe
Rzędy: Ephedrales, Welwitschiales, Gnetales
Wiek: współczesne ( tylko Gnetales  dolna kreda)
Znane ziarna pyłku z górnego Permu
Pochodzenie prawdopodobnie od benetytów
Drewno wtórne z naczyniami ( jak u okrytozalążkowych) z gęsto umieszczonymi jamkami
lejkowatymi oraz włóknami drzewnymi
Mikrogameto fit  znacznie uproszczony
Zalążki  otoczone dodatkowym integumentem . rodnie jeszcze u Ephedra u innych rodni brak
A
agiewka pyłkowa  nie wytwarza plemników tylko przenosi jądra męskie do komórki jajowej, drugie
jÄ…dro Å‚Ä…czy siÄ™ z ? odpowiadajÄ…cymi ????
Naprzeciwległy układ liści.
Rząd: Ephedrales  przęślowce
Monotypowy rzÄ…d
Kserofityczne krzewy rosnące głownie w warunkach pustynnych i stepowych
Pędy zróżnicowane na węzy i międzywęz
la z łuskowatymi liśćmi zrośniętymi nasadami w pochewkę.
Rośliny dwupienne:
Żeńskie kwiaty pojedynczymi zalążkami otoczone w części nasadowej łuskowatymi listkami ( płonne
owocolistki?? Makrosporofilowe) zalążki otoczone mięsistą okrywą  osłona zewnętrzna, powstała
ze zrośnięcia się dwóch łusek okrywowych, odpowiadającym łuskom otaczającym trzoneczek
mikrosporangialny kwiatów męskich.
RzÄ…d: Welwitschiales - Szweykowscy
RzÄ…d Gnetales  Szweykowscy
Opracowanie: K. Szyczy 20 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
XIII. 28 maja 2013
Podgromada: Pinophytina - nagozalążkowe drobnolistne
Klasa: Ginkopsida
Klasa: Cordaitopsida
Klasa: Pinopsida
RzÄ…d: Pinales
Podgromada: Pinophytina - nagozalążkowe drobnolistne
Klasa: Ginkopsida
wiek-perm
pochodzenie- może być od aneurofitów
współcześnie 1 gatunek Ginkgo biloba naturalny w Chinach sadzony jako ozdobne i kultowe drzewo
forma wzrostu duże drzewa współcześnie dwupienne
Budowa anatomiczna pnia przypomina szpilkowe
Długopędy i krótkopędy
Zalążek-komora pyłkowa i archegonialna
A
agiewka-wytwarza dwa plemniki
Zapłodnienie i wytworzenie zarodka często po odpadnięciu nasienia
Zewnętrzna ściana integumentu mięśnieje, wewnętrzna staje się bardzo twarda
Podgromada: Pinophytina nagozalążkowe drobnolistne
Klasa: Cordaitopsida  kordaity
Wiek  karbon, perm
Pochodzenie  od Archeopteridiales
Forma wzrostu :drzewa do 30m.
Liście równowąskie do 1 m dl i 20 cm szerokości , sztywne, w drewnie wtórnym jamki typu
araukariowego , drewno jak u Archeopteridiales
Mikrosporangia w kotkowatych  kwiatostanach po 6 mikrosporangiów na trzonku
Ziarna pyłku z pojedynczym workiem powietrznym
W zalążkach  komora pyłkowa i dwie rodnie
Przypuszczalnie  dwa ruchowe plemniki
Nasiona nie miały charakteru przetrwalnikowego
Podgromada Pinophytina nagozalążkowe drobnolistne
Klasa: Pinopsida (Coniferopsida)  szpilkowe
Rząd: Pinales współczesne 9 rodzin, 677 gatunków
Rodziny: Araucariaceae, Cephalotaxaceae, Cupressaceae, Pinaceae, Phyllocladaceae,
Podocarpaceae, Taxaceae, Taxodiaceae, Sciadopityaceae, Voziaceae + , Lebachaceae+
wiek  górny karbon (wesfalian, namur)
Pochodzenie polifiletyczne (tylko Podocarpaceae od kordaitów)
Forma wzrostu drzewa i krzewy
Liście  równowąskie lub łuseczkowate
Drewno wtórne z cewek (brak naczyń)
U wielu podział na długo i  krótkopędy
Opracowanie: K. Szyczy 21 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Mikrosporangia przyczepione do łusek lub tarczek zebrane zwykle Ew strobil złożony, szyszki żeńskie
 łuski wspierające i nasienne na nich poosiowo zalążki
Brak komory pułkowej istnieje tylko komora archegonialna
Gametofit wykształca najczęściej dwie rodnie , brak ruchomych plemników  łagiewka wprowadza
jądra plemnikowe do komórki jajowej
Rodzina: + Voziaceae (wolcjowate)
Górny perm  dolna jura, drzewa o gałęziach ułożonych spiralnie
Liście łuskowate, szpilkowate, lancetowate, drewno wtórne typu araukaroidalnego, kwiaty żeńskie w
szyszkokształtnych kwiatostanach, na osi szyszki spiralne rozmieszczone przysadki całobrzegie lub
dwu albo wielokrotnie rozszczepione na końcu kwiat w kącie przysadki w postaci spłaszczonego
krótkopędu.
Kwiat na krótkiej osi kilka (5-6) łusek płonnych wolnych albo zrosłych i (5-1) trzoneczkowate
owocolistki: każdy owocolistek ma na szczycie jeden zalążek prosty lub zwisający
Rodzina- +Lebachaceae (lebachiowate)
Górny karbon, dolny perm
Drzewa o pokroju arakuarii o gałęziach w okółkach poziomo rozpostartych
Szpilki spiralnie ułożone, niekiedy widełkowato podzielona na końcach
Kwiaty męskie z łuskowatych pręcików z 2 pylnikami na spodniej stronie
Kwiaty żeńskie skupione w szyszkowate kwiatostany o symetrii promienistej lub słabo dwubocznej 
na krótkiej osi kilka łysek płonnych i trzoneczkowate owocolistki z pojedynczymi zalążkami prostymi
lub odwróconymi na szczycie
Budowa anatomiczna pnia przypominała kordaity, duży rdzeń poprzegradzany przestrzeniami
powietrznymi drewno wtórne z cewek o jamkach typu araukariowego
Rodzina  Podocarpaceae (zastrzalinowate/ zatrzalinowate?)
Współcześnie S półkula, pas przyrównikowy
Liście lancetowate lub jajowate o równoległej nerwacji, kwiaty męskie i żeńskie zebrane w kotki,
m. z licznych dwupylnikowatych pręcików, żeńskie na rozwidlonej osi na jej końcach w pachwinach
łusek pojedyncze zalążki, z nasadowej części łuski wałeczek nasienny rozrasta się i otacza nasienie
mięsistą okrywą  epimacjum  może trwale zrastać się z łupiną nasienną, zalążki zestawione w luz
ne
szyszko-podobne kwiatostany z tendencją do redukcji liczby kwiatów do 1 w szyszce.
Rodzina  Phyllocladaceae
Nerwacja liści pierzasta nie występująca u żadnych nagozalążkowych umownie zwanych
drobnolistnymi
Strobile  skupione po kilka zalążki występują w niby  kupulach  krótkie z kilku łusek wspierających i
kilka mikrosporo fili z dwoma mikrosporangiami
Stanowi problem filogenetyczny; być może pochodzą bezpośrednio od Archeopteridiales; brak
analogii w budowie liści i strobili  relikt?  ślad odrębnej grupy organizmów?
Brak kopalnych materiałów wskazujących na pokrewieństwo
Rodzina Phyllocladaceae niekiedy włączana do Podocarpaceae
Współcześnie rodzaj Phyllocladus z 5 gatunkami na świecie klimatu wilgotnego: Filipiny, Tasmania,
Nowa Zelandia
Rodzina: Taxaceae (cisowate) rzÄ…d: Taxales
Drzewa i krzewy dwupienne, 4 rodzaje, 20 gatunków
Opracowanie: K. Szyczy 22 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Kwiat męski z kilkunastu tarczowatych pręcików z łuskami płonnymi w części nasadowej, każdy pr.
Ma 5-8 pylników.
Kwiat żeński krótkopędem pokrytym A
uzkami ze szczytowo umieszczonym zalążkiem, tkana
owocolistka w cz. nasadowej rozrasta się i czerwieniej otaczając dojrzałe nasienie jako tzw. osnówka
zjadana przez ptaki , jedynie nie trujÄ…ca
Kopalne cisy znane z triasu i jury: Paleotaxus
Taxus baccata  cis pospolity
Rodzina Pinaceae  sosnowate
Drzewa o pędach zróżnicowanych na długo i krótkopędach, o długopędach spiralnie ulistnione. Na
krótkopędach w okółkach,
12 rodz. 206 gat. Na świecie 7(6*) w PL
Liście szpilkowate, utrzymujące się przez kilka lat (sosna 3, jodła 6) ponadto 1 łuskowate otaczające
pączki lub wyrastające na długopędach
Cewki drewna o jamkach typu lejkowatego, ustawione jednorzędowo
Przewody żywiczne w drewnie, korze i w szpilkach, w szpilkach dwie równoległe wiązki przewodzące
otoczone tkanka transfuzyjnÄ….
Kwiaty męskie szyszkowate, ze spiralnie ustawionych pręcików każdy od spodu dz
wiga po 2 woreczki
pyłkowe, w części nasadowej płonne listki łuskowate, ziarna pyłku posiadają 2 pęcherzyki powietrzne
Kwiaty żeńskie zebrane w szyszki, ustawione skrętolegle na wydłużonej osi, złożone z łuski
wspierającej i łuski nasienne do jej górnej powierzchni przyrośnięte 2 zalążki
Ziarno pyłku kiełkuje w łagiewkę wrastająca w tkankę ośrodka i przenoszącą komórki plemnikowe ku
rodniom, tkwiącym w makrogameto ficie (prabielmie). Po zapłodnieniu zalążek przekształca się w
nasienie z zarodkiem pośrodku. Zarodek zaopatrzony w kilka liścieni.
Abies alba  jodła pospolita
Åšwierk
Larix decidua  Modrzew europejski
Pinus cembra  Limba
Pinus sylvestris  sosna zwyczajna
Cedrus libanii
Rodzina Araucariaceae
Formy kopalne znane od Jury, współcześnie 3 rodzaje, 32 gatunki na S półkuli Ameryka S, E Australia,
Nowa Kaledonia
Drzewo o okółkowym ustawieniu gałęzi bocznych
Pień o dużym rdzeniu, drewno cewek o jamkowaniu typu araukariowego, przewody żywiczne tylko w
korze i szpilkach
Liście szpilkowate, jednonerwowe, lancetowate do jajowato lancetowatych  wówczas
wielonerwowe o równoległym unerwieniu wiązkom towarzyszy tkanka transfuzyjna
Kwiaty męskie postać wydłużonych cylindrów, złożonych z licznych łuskowatych pręcików, na szczycie
pod spodem liczne nie zrośnięte ze sobą mikrosporangia, ziarna pyłku bez pęcherzy powietrznych,
rozwijają się na nich liczne komórki przedroślowe
szyszki żeńskie z wielu ustawionych spiralnie łusek, przysadka odpowiadająca łusce wspierającej ,
ligula  łusce nasiennej i 1 zalążek
Rodzaj Arauceria ma nasiona nieoskrzydlone
R Agatha nowa Zelandia, archipelag malajski, posiada nasiona oskrzydlone jednostronnie, liście
jajowate o równoległej nerwacji.
Opracowanie: K. Szyczy 23 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Rodzina Cephalotaxaceae (głowo cisowate ) rząd Taxales
Drzewa i krzewy dwupienne , pokrojem przypominajÄ…ce cisy
Kwiaty męskie w pachwinach przysake ? z 7-12 pręcików, każdy z 3-4 woreczkami pyłkowymi
Szyszki żeńskie na końcu długie szypułki z kilkoma parami łusek wyrastających naprzeciwlegle w
pachwinie każdej łuski po 2 zalążki
Nasiona obraza mięsiste epimacjum
2 rodzaje, 11 gatunków
Rodzina Taxodiaceae  cypryśnikowate
Współcześni przedstawiciele
-? Sequoiadendron giganteum
-?
-?
-?
Kwiaty żeńskie zebrane w szyszki o silnie rozwiniętych łuskach wspierających, łuski nasienne
ograniczone do ławeczka przyrośniętego do nasady łuski wspierającej. Do wałeczka nasiennego
przyrośnięte są nasadami zalążki, w liczbie 2-9
Kwiaty męskie szyszkowate, o spiralnym ustawieniu pręcików
Ziarna pyłku bez pęcherzy powietrznych
Rodzina Cupressaceae  cyprysowate
Głównie krzewy o kanciastych lub spłaszczonych liściach ustawionych naprzeciwlegle lub okółkowo
po 3-4 liście dwojakiego rodzaju : -krótkie rychło odpadające 0 łuskowate typowe, 1 nerwowe,
zamierające na gałązkach i odpadające wraz z nimi
Kwiaty męskie złożone z pręcików na brzegu każdego 3-6 woreczków pyłkowych ziarna pyłku bez
pęcherzyków powietrznych
W szyszkach żeńskich obie łuski ze sobą na stałe zrośnięte, łuska nasienna wykształcona w postaci
woreczka nasiennego, na którym wyrasta 1 lub kilak zalążków
Współcześnie 221 gat. w Polsce 2
Cyprys wiecznie zielony Å‚ac?
Żywotnik zachodni łac?
Jałowiec pospolity łac? - wytwarza szyszkojagody powstałe przez rozrost wałeczków nasiennych
szczytowych łusek z nasionami umieszczonymi wewnątrz mięsistej tkanki budującej szyszkojagodę.
XIV. 04.06.2013
Podgromada: Magnoliophytina ( daw. Angiospermae)  okrytozalążkowe
Klasa Magnoliopsida (daw. Dicotyledones)  dwuliścienne
Klasa: Liliopsida ( daw. Monocotyledones)  jednoliścienne
Współcześnie panujące ponad 300.000 gat.
Liczba rodzin: 354 (Cronquist)
418 (Takhajtan)
W drewnie naczynia (bardzo rzadko tylko cewki)
Wykształcony kwiat  ważny element w ewolucji , głownie kryterium systemu taksonomicznego
grupy
Słupek okrywający zalążki
Podwójne zapłodnienie
Opracowanie: K. Szyczy 24 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Nasiona w owocu  powstają z przekształcenia zalążka. Owoc powstaje z przekształconego słupka.
Różnorodność liści
Gametofity maksymalnie zredukowane
Heterotroficzna przemiana pokoleń  bezwzględna przewaga sporofitu.
A
odyga, liść, korzeń
A
odygi zdrewniale i zielne
Dwuliścienne Jednoliścienne
Kiełkujące zarodek -> dwa pierwsze liście  Kiełkujący zarodek -> jeden pierwszy liść 
liścienie. liścień.
Korzeń palisadowy: wyraz
ny korzeń główny i
Korzeń wiązkowy
boczne korzenie
Formy drzewiaste i zielne Zielne, b. sporadycznie formy drzewiaste
Ziarna pyłku przypominają nagonasienne, jedną
Ziarna pyłku mają charakterystyczne trzy bruzdy.
bruzdÄ™ majÄ….
Wiązki przewodzące otwarte  między
elementami drewna jest kambium -> przyrost na Wiązki przewodzące zamknięte
grubość
Liście ogonkowe, o nerwacji siatkowatej/ Nerwacja równoległa. Nerwy przebiegają wzdłuż
pierzastej -> wyróżnia się nerw główny. głównej osi liścia.
Kwiaty pięcio- lub czterokrotne. (po 4/5 Kwiaty trzykrotne. (po 3 elementy, które mogą
elementów, które mogą być zwielokrotnione) być zwielokrotnione)
Przemiana pokoleń przebiega jak u nagozalążkowych. Charakterystyczne: ziarna pyłku kiełkują na
znamię słupka, następuje podwójne zapłodnienie.
Kwiaty
*Pojedyncze
*Złożone- zebrane w kwiatostany:
·ð Groniaste: grono, baldachogrono, kÅ‚os, kotka, kolba, kÅ‚os zÅ‚ożony, wiecha, baldach,
główka, koszyczek
·ð Wierzchotkowe: wierzchotka jednoramienna, dwuramienna, wieloramienna
O symetrii: promienistej, grzbiecistej lub niesymetryczne
Diagram (narys) i wzór kwiatowy:
Okwiat (perigoniu)  P (kiedy nie ma zróżnicowania na działki kielichu i koronę? )
Kielich (calyx)  K
Korona (corolla) C
Pręcikowie (androectum) A
SÅ‚upkowie G
Liczba członów w okółku podana cyframi
* - symetria promienista
*K5C5A G
Funkcjonalno- filogenetyczne powiązania między budową kwiatów a budową zwierząt zapylających.
Rożnie wykształcone znamiona słupka, szyjki słupka, pręciki ,pręcikowie -> mają przyciągnąć
zapylacza.
Liście pojedyncze i liście złożone.
Opracowanie: K. Szyczy 25 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Owoce: pojedyncze (suche, mięsiste), zbiorowe, owocostany
Owoce szupinkowe  jeżeli w procesie powstania owocu biorą udział inne elementy kwiatu oprócz
słupka.
Owoce oraz części kwiatów z dolnej kredy.
Hipotezy na temat powstania Angiospermae:
I szyszkokwiatowa (strobilowa, euancjum)  większość roślin naczyniowych prymitywnych miała
strobile obupłciowe, na końcowych odgałęzieniach pędów męskie i żeńskie liście zarodnionośne; taka
szyszka  strobila stała się kwiatem, jej płonne części (liście okrywowe stworzy okwiat, a pojedynczy
makrosporofil z zalążkami zawinął się  stworzył słupek z brzeżnie ustawionymi zalążkami. Jest
skróconym pędem, a jego części przekształconymi liśćmi, kwiaty jednopłciowe zjawiskiem wtórnym.
Za najprymitywniejsze uważa się przedstawicieli Podklasy: Magnolideae  ta hipoteza uważana za
najprawdopodobniejszÄ….
II Kwiatostanowa (pseudaancjum)  słupek powstał z różnych liściopodobnych tworów rożnego
pochodzenia, które znajdują się w kwiatostanie, a z innych liści tzw. łusek podkwiatostanowych
wytworzyła się okrywa kwiatowa. Droga redukcji kwiatów męskich i żeńskich tj. do pręcików i
zalążków wytworzy się pierwotnie okrytozalążkowe o okwiatach rozdzielnopłciowych  rodzaj
Casaurina na poczÄ…tku systemu
III zakłada polifiletyczne pochodzenie okrytozalążkowych słupek mógł powstać z na obu drogach ;
słupki O łożyskach brzeżnych z liści zarodnionośnych, o łożyskach centralnych z płonnymi liści
wspierajÄ…cymi
Podgromada : Magnoliophytina - okrytozalążkowe
Klasa: Magnoliopsida
Podklasa: Magnoliidae
RzÄ…d: Magnoliales
Rodzina Magnoliaceae 14 rodzajów, 200 gat. Annonaceae  130 rodzajów, 2300 gat.
Wiele cech prymitywnych, ale i wyraz
na specjalizacja
Kwiaty 0 wiele elementów słupkowia, pręcikowia i okrywa ułożonych spiralnie
Jeśli okółkowe 0 trójkrotne
Słabe zróżnicowanie na koronę i kielich
Drewno  typowe naczynia
Liściowate pręciki z powierzchniowo umieszczonymi pylnikami
*wg. Teorii szyszko kwiatowej (strobilowej, euancjum) ???
Podgromada : Magnoliophytina - okrytozalążkowe
Klasa: Magnoliopsida
Podklasa: Hamamelidiadae  oczarowe
RzÄ…d: Casuarinales
Jedyny australijski rodzaj Casuarina
Zimozielone drzewa budowa przypominają skrzypy, z kątów okółkowo łuskowatych liści, zrastających
się w pochewkę wyrastają cienkie gałązki
Kwiaty zredukowane, rozdzielnopłciowe zestawione w kwiatostan męski z jednego pręcika w katach
łuskowatych przysadek, przysadki po 6 w okółki zrośnięte brzegami tworząc kubeczkowaty twór,
kwiaty żeńskie z 1 słupka opatrzonego 2 łuskowatymi podkwiatkami, zebrane w kątach łuskowatych
Opracowanie: K. Szyczy 26 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
przysadek i zestawione w kłosokształtny kwiatostan, po przekształceniu się w owocostan przypomina
szyszkÄ™ szpilkowa
Dawniej łączono je z nagozalążkowymi a nawet ze skrzypami
Aktualnie proste kwiatów zalicza się do zjawisk wtórnych, budowa anatomiczna pędów, ziarna pyłku i
owoców nawiązują do oczarowców
Budowa słupka  cechy wspólne ze słupkami przedstawicieli brzozowców
Degeneria vitensis  Degeneriaceae  degeneriowate
Słupki degenerii hipotetycznymi formami wyjściowymi dla słupków i okrytozalążkowych
Cabomba aquatica  Cabombaceae (pływcowate) rząd Nymphaeales
Trójkrotne kwiaty, apokarpijne słupkowie, ataktostela  nawiązuje do prymitywnych przedstawicieli
jednoliściennych
Woolffia arrhiza najmniejsza roślina na świecie i o najmniejszych kwiatach. Wielkość 1,5mm
Eucalyptus regens  wysokość do 100m.
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Rununculiidae -jaskrowe
RzÄ…d: Ranunculales -jaskrowce
Rodzina: Rununculaceae -jaskorowate
Ok 2 tys. gatunków w obszarach strefy umiarkowane północnej półkuli w różnorodnych siedliskach
od gór po wodne
Rośliny zielne, wyjątkowo niewielkie krzewy i pnącza
Zróżnicowana budowa kwiatów ; promieniste pięciokrotne o wielu pręcikach i słupkach (Rununculus)
o kwiecie niezróżnicowany (Pulsatilla) , kwiatach grzbiecistych zapylanych przez trzmiele (Acontim),
okwiat zredukowany Å‚atwo odpadajÄ…cy (Thalictrum)
Listki okwiaty zawsze wolnie, niezrośnięte
Owocem mieszki, rzadko jednia senne orzeszki lub jagody
Liście najczęściej ułożone skrętolegle o podzielonej lub wcinanej blaszce
Trójbruzdowe ziarna pyłku
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Rununculiidae - jaskrowe
RzÄ…d: Papaverales - makowce
Ok 1000 gat.
Głównie rośliny zielne o liściach najczęściej skrętoległych i podzielonych
Kwiaty o dwóch przeważnie odpadających po rozkwitnięciu działkach kielicha, korona
czteropłatkowa, wiele pręcików, słupek jeden, górny, zbudowany najczęściej z dwóch owocolistków.
Owocem najczęściej jest torebka.
Podgromada : Magnoliophytina - okrytozalążkowe
Klasa: Magnoliopsida
Podklasa: Magnoliidae
RzÄ…d: Nymphaeales
Rodzina: Nymphaeaceae - grzybieniowate
6 rodzajów, 60-80 gat. Znane z kredy
A
odyga, pełzające klacze, tarczowate liście
Drewno wyłącznie z cewek, brak naczyń
Opracowanie: K. Szyczy 27 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Wiązki przewodzące rozrzucone na całym przekroju łodygi
Często okrywa kwiatowa bez zróżnicowania na kielich i koronę, o licznych, skrętoległych działkach i
płatkach oraz liczne łuskowate pręciki też umieszczone skrętolegle.
Słupek jeden, górny lub dolny zbudowany z wielu owocolistków.
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Caryophyllidae
RzÄ…d: Caryophyllales
Rodzina: Caryophyllaceae - goz
dzikowate
Ok 2 tys. gat., głownie roślin zielnych w krajach o klimacie umiarkowanym
Liście naprzeciwlegle
Kwiaty promieniste, zwykle pięciokrotne zróżnicowane na kielich i koronę, płatki korony zwężone u
nasady w paznokieć
Słupek zbudowany z 5 lub 3 owocolistków, otaczany przez jeden lub dwa okółki pręcików, po pięć w
każdym okółku.
Zalążki umieszczone na kolumnowym łożysku.
Owocem przeważnie torebka, rzadziej orzeszek lub jagoda.
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Caryophyllidae
RzÄ…d: Polygonales - rdestowce
RzÄ…d liczy ~900gat
Wyłącznie rośliny zielne o liściach skrętoległych, u nasady Gatka  pochwa powstała zer zrośniętych
przylistków
Kwiaty drobne o trójkątnym okwiecie, dwuokołkowym nie zróżnicowanym na kielich i koronę, pręciki
w liczbie odpowiadające listkom okwiatu, słupek jeden, górny z 3 owocolistków
Owocem orzeszek, otoczony często rozrośniętymi listkami wewnętrznego okółka okwiaty
Szczaw (Rumex) , rdest (Polygonum), Gryka, rabarbar
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Caryophyllidae
RzÄ…d: Caryophyllales
Rodzina: Aizoaceae - przypoludnikowate
Ponad 2000 gat.
Afryka Poludniowa i Australia (Stary Świat)  pustynie i piaski na wybrzeżach morskich
Sukulenty liściaste -> mięsiste liście magazynujące wodę
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Caryophyllidae
RzÄ…d: Caryophyllales
Rodzina: Cactaceae Kaktusowate
Panujące w nowym świecie  ok 2 tys gat
Charakter sukulentów pędowych  mięsista łodyga magazynuje wodę
Liście ulęgają redukcji przekształcają się w ciernie
Opracowanie: K. Szyczy 28 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy
Kwiaty duże, pachnące, okwiaty z wielu listków wykazuje stopniowe przejście od zielonych działek
kielicha do barwnych płatków korony -> korona powstała z przekształconych listków okwiatu.
Wiele pręcików. Słupek jeden, przeważnie dolny.
Owoce nierzadko mięsiste, często jadalne.
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Dilleniidae -ukęślowe
Rząd: Violales  fiołkowce
Głównie formy drzewiaste o liściach najczęściej skrętoległych
Kwiaty, prawie zawsze pięciokrotne:
- u formy prymitywniejszych: promieniste
- u formy wyspecjalizowanych: grzbieciste
Okwiat zróżnicowany na kielich i wolnopłatkową koronę.
5 pręcików (u prymitywniejszych większa liczba)
Słupek zbudowany z trzech owocolistków.
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Magnoliopdisa
Podklasa: Dilleniidae -ukęślowe
RzÄ…d: Capparales
Rodzina: Brassiceae (= Criciferae) - kapustowate  WAŻNE
RzÄ…d liczy ponad 4 tys. gat., rodzina ok 3200
Rodzina głównie o zielnych roślinach
Liście ułożone skrętolegle o zróżnicowanych kształtach blasze k
Kwiaty zwykle drobne o okwiecie zróżnicowanym na kielich o koronę
O działkach i płatkach z reguły wolnych; pręciki czterolistne, 4 dłuższe 2 krótsze, słupek górny z 2
owocolistków
Owocem łuszczyna (5x dłuższa niż szersza) lub łuszczynka o nie wydłużonym kształcie , pękających
dwoma klapami o tzw. Fałszywej przegrodzie nie utworzonej z owocolistków, a przez wtórne bujanie
tkanki
Liczne rośliny uprawne: kapusta, rzodkiewka, rzepak, kalafior; ozdobne: lewkonia, maciejka; chwasty:
gorczyca polna , ruderalne  stulicha
Opracowanie: K. Szyczy 29 v 1.1
Opracowanie: K. Szyczy