r8

Narzędzie kreślenia a właściwości kreski

Szerokość kreski

1. Jeśli kreskę piórkiem interpretujemy praktycznie jako „długość bez szerokości", to w przypadku rysunków ołówkiem, sangwiną, węglem albo pędzlem uwzględnienia wymaga także szerokość kreski. Przede wszystkim bowiem sama grubość stwarza inne możliwości operowania kreską i konstruowania układów wyższego rzędu. Jeśli ponadto szerokość kreski jest zmienna - jak w rysunku pędzlem - modyfikacji ulegają także funkcje kreski. Pierwszy przypadek można rozpatrzyć na przykładzie rysunku ołówkiem. Szkic Jana Matejki narysowany jest podobnie jak poprzednio omawiane rysunki piórkiem. Właściwa kresce ołówkiem grubość sprawia jednak, że konstruowane z kresek układy linearne mają odmienną formę i w inny nieco sposób przedstawiają. Kreska jest na tyle szeroka, że nabiera poniekąd właściwości plamy: zajmuje jakąś część płaszczyzny. Rysunek jest w związku z tym gęstszy, niż byłby analogiczny rysunek piórkiem, a linie i obszary pokrywają raczej płaszczyznę, niż ją rozcinają na figury.

Nietrudno dostrzec ten efekt, przyjrzawszy się wyznaczanym przez kreski obszarom. W rysunku piórkiem obszar dany jest najczęściej (por. omawiane rysunki Diirera, Hubera albo Mroza) jako jasna płaszczyzna poprzecinana kreskami, która dopiero przez kontrast z nie za kreskowanym i obszarami sąsiadującymi stwarza efekt ciemniejszej plamy. W rysunku ołówkiem natomiast, w którego przypadku szerokość kreski przewyższa często szerokość odstępów między nimi, zakreskowa-nie stwarza raczej obszar zapełniony kreskami. Toteż jeśli w rysunku piórkiem zagęszczenie kresek rzadko prowadzi do stopienia się ich w plamę, to zakreskowany obszar w rysunku ołówkiem ła-

15.    JAN MATEJKO Suche konary

16.    LEON WYCZÓŁKOWSKI Orka, 1907

17.    JULIAN fałat Śpiący Poleszucy, 1887

18.    ALBERT MARQUET Kirasjer _

15

7, 9,

1, 13