S5008464

Alk

•zni

wv

W

ZZTZ Z.,"' Po&toSeowy poetom, * ,_JukJoV(..j J

ZŻlZZ    «• Uk» W ,których tooych J

»«.J(fcw»Jy rię paletok*. Infomuu-). nic- ].^_ntlk wystar^w.

⁴yzyp* i unwzliwuji roz-muiUr ini*rpr*tMcy* m Hrmk iint danych ^'f‘^b    W *«*•«* bezpoptelnicowych jam di* gtotante J

*U»w kremgcji. **pewm- z reguły umiMzezano J* p,, prostu _{fU1 f>},_WJ. I gruntu, lub też pozostawiano ns miejscu kremacji jako wa/atw* <j » Z tego powodu przypuszczalni* Uk często zdarza si<_;, ^ obserwowano przepalonych kości ludzkich 1 stgd wątpliwej, ,._Zy1 kibr*' znaleziska ag na j>*wno pozostałością grobów

W kijku wypadkach atwlerózono gię<.*1* mieczy j grotów v/«l • wyjątkowo też krzywych noty bojowych ", chiy zwyczaj ten byłl raźni* r«teco rzadziej ftofowgoy niż w OJtenlJ W publika*.Jach m ateriałów z flułgsrii ni* zwracano uwagi na ewentualne występowanie patyny ogniowe j Interesującym elementem zwyczajów pogrzebowych j*at obec-no4<r w kilku grobach kości zwierzęcych, a zwlaazcza apalonych kości Irnńdfirti •*.

Iittni*ją daleko idgc* podobieństwa w regułach wyposażenie grobów zaobserwowanych w Jźułgm jj i O i tani i Podobni* jak tam, tak i tu podatawowym składnikiem inwentarzy grobowych Jaat uzbrojenie J<y|-nak czętburj niż w Oltenll znajdujemy w grobach krzywe noże bojowe 1 wędzidła Typowy pełny zestaw wyposażenia grobowego stanowiły: miecz w pochwie, krzywy nóż bojowy (często w pochwie), 1 - 2, a wyję-tkowo wigeej grotów włóczni, wędzidło konstrukcji złożonej", aj bo dośó

^w W publika* |s«b poświęconych niektórym cmentarzyskom są wspomniana od-fcgdft urn, jap odnośnie do Clałi/e i Vraey (H hi kolo v ISdft, w IS7, 101). Twr-Ma IM jaat jadnafc stue/wsny p^KwiinU przez badaczy bułgarskich na określa -ola każdego dużako naczynia odkrytej w nr*Ań*, ni*xateż./U* <>d funkcji, Jaką ono JMtatfOs Wla ma taż pewności, czy niaktóra dala/* uroby, z których znamy ca/ arnik*;, a brak jad białych informacji na temat miejsc* zbrżenle    kremacji, mogły

byś grobami popielnicowymi.

⁴¹ Wydaja ais, że W ten sposób należy InterpretowaT */ł*u-rwec j« dotycząc*' kur-łianu /* etera/wiske Drftnderska Koftere w AUimir/e

^w jte/api zt* /me pogięta były: grot włóczni z Lipnicy, miecz, krzywy nóż, i*> jowy l X groty z grobów w Mukj</vrpraai1liu I fiukjoyci-Rupite, miecz z Kam-buwya, mim/ y Ka/Muias, mua/. i grot włóczni z Kriyej Itary. NiawąlpJ jwie również szereg dalszych fragmentów mieczy i grotów, która iu**/ą ślady ułamania, Jaat dOWódam, te zwyczaj gięcia broni mta! ezerszy zaaięg,

A W kurhanie IV z llajłnvw znaleziono <ni<Mpulon*j kości bydła, w Ma koce vt* Hiaubflłt/fia luói /.wli/iar*, w ftofii Poduani — ząb zwierzęcy, a spalona kości kofWku- atwlerd/zwio w AlUmb/e brindarska Koloru I Komar*vte-Vrarence.

* palny zestaw broni /nemy i Altlmlru, itukjovci-Taterlśka i Kemburove. Wszystkie te zespoły zawierały też umbs.

t»rł-V; <jU/v/oJm? ‘A p;/>-drriwty spośród wymkniunyd) ^N W Bułgarii występują tokżer nierzadko żelazne urn ba tarcz znane ogółem z 3 7 grobów, a o wi*]<- rzadziej ostrogi (co najmniej $ okazów). Nieco czacie) niż v/ OUenii i:potykamy tu w grobach przedmioty nie związane z uzbroją r ' a bzczególoie 'eramlluj znaną z około 1/5 ogólnej liczby grobów omawianego typu; aą to tak naczynia rocznie lepione jak i toczone. Nierzadki* są też fibule (brązowe, żelazne, srebrne) •* oraz pasy-łań-cuchy 'K*«wrm, Panagjurski Kolonii), wreszcie torquesy brązowe (Al-Iłmłr, Komareyo, Panagjurski Kolonii) lub srebrny (Borovan). Listę wyposażenia uzupełniają: fragmenty uprzęży (Altiimr), drobne ozdoby (Altmor, I/CfKeri;, noże (Priswo, Bukjovci). hełm (Kazanl&k), Nieco większo liczba przedmiotów nie należących do uzbrojenia znanych z inwentarzy grobowych z Bułgarii i ich większa różnorodność w porównaniu z Oltenią nie oznacza istnienia poważnych różnic w regułach wyposażenia grobów miedzy obu obszarami. Fakty te w znacznym stopniu tłumaczy dużo większa liczba zespołów grobowych odkrytych na terenie Bułgarii.

Generalni*' rzecz biorąc widoczna jest dość daleko idąca zbieżność w dziedzinie obrządku pogrzebowego w obu strefach omawianych cmentarzysk. Zbieżność ta wyraża sie przez wyłączność ciałopalenia, dominacje pochówków bezpopielnicowych, niestaranność w chowaniu szczątków kremacji (częsty brak specjalnych jam grobowych), jednostkowość grobów ** oraz daleko posuniętą zgodność reguł ich wyposażenia. Istotny element wspólny dla obu obszarów o dużej wadze to fakt, źe z obu terenów znamy tylko groby meskie (wojowników) •*, Mamy wiec prawo

** Np miecz, nóż bojowy i wędzidło w Bórkaćeete i w Borovan-Tlbov Lik; grot włóczni, miecz i wędzidło w Dolcu; miecz, nóż bojowy i grot włóczni w Gala-Unie, grot włóczni, nóż bojowy i wędzidło w kurhanie nr 1 w Komareirie-Vre6snee.

** Z Altimłru (2 okazy), Bajłora, Carevca, Psvołće, Plevenu, Panagjunkteh Kolonii I Tśrnmvy.

•* Chodzi mi tu o wydobycia różnicy w stosunku do trackich pochówków kurhanowych z okresu rzymskiego, kiedy to w jednym kurhanie znajduje się z reguły po kilka grobów. Brak Jasi zaś analiz antropologicznych szczątków kostnych z omawianych cmentarzysk, trudno więc wykluczyć możliwość, iż jedn.j kupka przepalonych kości ludzkich lub warstwa ciałopalenia może zawierać szczątki więcej niż jednego osobnika.

* Z Bułgarii znamy niedużą liczbę grobów nlewyposażonych w broń, które mogą być ewentualnie współczesne omawianym cmentarzyskom. Należy do nich kilka wzmiankowanych już wyżej, ubogo wyposażonych grobów kurhanowych z Du-vanll 1 Zitnicy, która trudno dokładniej datować (por. przypis 36). Cmentarzyska te leżą jednak już w strefie środkowej Maricy, znajdują się więc poza i>>. ilejszym zasiągiem grupy cmentarzysk typu Padea-Panagjurski Kolonii. Również z cmentarzyska

Wożniak. WMhudnif poiwitr/*

23:08

bytków interesującego nas