skanuj0006 (275)

I

■

s

1

moralnego kształcenia dzieóka> można by poświecić es- : > nie w umyśle słuchacza zależy od ..ogólnego układu ły tom, a nie tylko kilką stronic, na których ledwo zd 1 ^niesienia, jaki właściwy jest życiu słuchacza i od te

jej znajomość.VJęszcze (npemu zagadnieniu, jakim jek | opowieści biblijnych ma ten sam charakter co baśń.

Folkloryśei zajmują się baśniami w sposób właściwy ptujące się religią znajdą w baśniach wiele rzeczy bar-

giczny wpływ, którym poświęcona jest niniejszą k^ąfj ka. W baśniach na przykład przekazywana jest tradyj ej a naszej kultury, i poznając baśnie* dziecko zyskuj

jedyny w swoim rodzaju sposób przyeżymania . się efi rysowuję ten temat w niniejszej pracy.

ich dyscyplinie; językoznawcy i badacze literatury an|j lizują znaczenia zawarte w baśniach z innych punktów •widzenia-. Jest rzeczą interesującą, że na przykł| w wątku Czerwonego Kapturka, którego połyka wił niektórzy dopatrują się motywów tego rodzaju, j noc pochłaniająca dzień, księżyc gaszący słońce, zin| następująca po ciepłych porach roku, bóstwo pożera jące sakralną ofiarę itd. Niezależnie jednak od tegl że wspomniane interpretacje. są bardzo ciekawe, vm Wydaje, się, by przynosiły cokolwiek rodzicom lub wj| ćhowąsróom pragnącym, wiedzieć, jakie znaczenie moa[ mieć dana baśń dla dziecka, którego doświadczenie nl ma nić wspólnego z interpretacjami świata dokonywa*

■-.* Można to pokazać na przykładzie baśni Siadam knikćw ze zbiowi braci Grimm. Siedmiu braci opuszcza dom i jtrzemierita się w kruki| Mśęt-Sń pyzychdęizi ,ną świat siostra.. Bracia tpieli przynieść ze ćtułmg wsijy, potrzebnej, aby ochrzcić dziewczynkę, ale dzbanek ibpftdł im daj studni i przekleństwo ojca żjimienia ich w ptaki. Ohrzęd chrztu żapwa wsiada początek egzystencji chrześcijańskiej. .Można uznać, że sjednątii braci przedstawia tutaj tp, ..cp winno zniknąć wraz z nadejściem chrześcijaństwa. W tego rodzaju interpretacji bracia reprezentują świat isÓj| gańrki, przedchrześcija^iśki,;.'w- ikóftSttn siedem planet oftsyia dp hćfftwj nlepę. jsjpwp naTodzoita dzaewętynka. byłaby te4y. noiari .pligłą. stćąp mftże Sie rozwinąć tylko ■■wńwcżąis, jeśli nić 'stajh jej W przeszkodzi dawne wierzenia. Wraź z nadejściem chrzęścijańStwa,. (spacia reprezći tulscy pegaństwe zostają usunięci w cień. Leć,z przenoteinieni w łsrujć żyją- na, gońcu .świata we wnętrzu, góry, CO aUgcJujo',• że .egzystują' podZ.ieftn.iytn świecić przedświadomości. Postać rudzka zostaje im przp wrććona jedynie przez to, że siostra' poświecą dla ..nich .jeden ze swotjM palców, co odpowiada idei chrześcijańskiej, że tylko ten dostąpi zM wienią, kto gotów jest poświęcić część swego ciała, jeśli, przeszkadza "ni| oaa w Osiągnięciu doskonałości. Nowa rellgia chrześcijańska WjjńrżW^J ir.oże również tych, którzy początkowo trwali w pogaństwie. ~»

54

l^ymi na płaszczyźnie rozważań o naturze i bóstwach :|ljebiańskich.

.Baśnie są także pełne motywów religijnych; wiele

pWiadomy i nieświadomy krąg skojarzeń budzony przęz in,- czym się on osobiście zajmuje. Toteż osoby intere-

H|| doniosłych, o których w niniejszej prący nie wspo-tóinam.

kWiększość baśni powstała w czasach, gdy religia zajmowała najważniejsze miejsce w życiu, stąd ich bezpo-|§§dni lub pośredni związek z motywami religijnymi-|p Księdze tysiąca i jednej nocy pełno nawiązań do re-iltei islamskiej. Liczne baśnie powstałe w kręgu kultury g|ęhodniej również zawierają treści religijne, ale więk_r Ipość tych baśni jest dziś pomijana i nie są one znane iferszej publiczności, ponieważ w wielu ludziach owe ipfeligijne tematy nie budzą już doniosłego oddźwięku, Hy chodzi czy to o pojmowanie świata, czy o własne Ipóle. Przykładem może tu być baśń Dziecko Matki Bps/ciej, jedna z najpiękniejszych opowieści ze zbioru piraci Grimm, Zaczyna się ona podobnie jak Jaś i Mat-ppsia: „W pobliżu wielkiego lasu żył pewien drwal ze pivoją żoną.” Podobnie jak w Jasiu i Małgosi, małżonkowie są tale biedni, że nie mogą dłużej wyżywić siebie I. trzyletniej córeczld. Poruszona ich rozpaczą, zjawią f|ę Matka Boska i oznajmia, że zaopiekuje się dzieckiem, po czym zabiera je do nieba. Dziewczynka wie-&ie tam cudowne tycie. Kiedy ma już czternaście lat, Kitka Boska powierza jej klucze od trzynastu drzwi Prowadzących do trzynastu pokoi niebiańskich, pozwą-ft|jąc otworzyć dwanaście drzwi i zakazując otwierać Mzynastych. (Podobny motyw pojawia się też w zupeł-Kpe odn^fptncj opowieści o Sinobrodym.) Dziewczynka S|e może się oprzeć pokusie. Kłamie, że nie otworzyła Ipzynastychjdrzwi i w rezultacie znajduje się zjpowro-

55

wm