Rzeczowe aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe
Środki trwałe  (art. 3.1.15) to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym
okresie ekonomicznej u\
yteczności dłu\
szym ni\
rok, kompletne, zdatne do u\
ytku
i przeznaczone na potrzeby jednostki.
Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT)
Grupa 0 - Grunty
Grupa 1 - Budynki i lokale
Grupa 2 - Obiekty in\
ynierii lądowej i wodnej
Grupa 3 - Kotły i maszyny energetyczne
Grupa 4 - Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania
Grupa 5 - Specjalistyczne maszyny i urządzenia
Grupa 6 - Urządzenia techniczne
Grupa 7 - Środki transportu
Grupa 8 - Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposa\
enia
Grupa 9 - Inwentarz \
ywy
Środki trwałe w budowie
Środki trwałe w budowie  (art. 3.1.16) to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe
w okresie ich budowy, monta\
u lub ulepszenia ju\
istniejącego środka trwałego.
Wycena środków trwałych w budowie:
" w momencie wprowadzenia do ksiąg rachunkowych (art. 28.8) - w cenie nabycia lub po
koszcie wytworzenia obejmującą ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres
budowy, monta\
u, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego lub przyjęcia do
u\
ywania.
" na dzień bilansowy (art. 28.1.2)  w wysokości ogółu kosztów pozostających w
bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu
trwałej utraty wartości.
1
Rzeczowe aktywa trwałe
Ewidencja środków trwałych w budowie
(1) Fa VAT za zakupione środki trwałe oraz usługi transportu, monta\
u, itp.
(2) Przekazanie materiałów z własnych magazynów na potrzeby budowy, monta\
u środka
trwałego.
(3) Zaksięgowanie kosztów wynagrodzeń własnych pracowników pracujących przy monta\
u,
budowie środka trwałego
(4) Przyjęcie do u\
ytkowania środka trwałego
(5) Sprzeda\
, likwidacja lub nieodpłatne przekazanie środka trwałego w budowie
(6) Odpis z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie.
Przykład 1
1. Zakupiono maszynę wymagającą monta\
u
wartość netto 4 200
podatek VAT (22%) 924
suma faktury 5 124
2. Otrzymano fakturę za monta\
zakupionej maszyny
wartość netto 1 500
podatek VAT (22%) 330
suma faktury 1 830
3. Przyjęto maszynę do u\
ytkowania-  OT
2
Rzeczowe aktywa trwałe
Wycena środków trwałych
" w momencie przyjęcia do u\
ytkowania - według wartości początkowej
Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego
powiększają koszty jego ulepszenia, polegające na przebudowie, rozbudowie, modernizacji
lub rekonstrukcji i powodującego, \
e wartość u\
ytkowa tego środka po zakończeniu
ulepszenia przewy\
sza posiadaną przy przyjęciu do u\
ywania wartość u\
ytkową (art.31.1).
" na dzień bilansowy - według wartości netto, tj. (art. 28.1.1) według cen nabycia lub
kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków
trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a tak\
e o odpisy
z tytułu trwałej utraty wartości
Wartość początkową środków trwałych - z wyjątkiem gruntów nie słu\
ących wydobyciu
kopalin metodą odkrywkową - zmniejszają odpisy umorzeniowe (amortyzacyjne) dokonane
w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek u\
ywania lub upływu czasu.
Dokumentacja środków trwałych
1. dokumentacja obrotu środkami trwałymi
" OT - przyjęcie środka trwałego
" PT - protokół przekazania - przyjęcia środka trwałego
" MT - zmiana miejsca u\
ytkowania
" LT - likwidacja środka trwałego
oraz
" Pk, protokół fizycznej likwidacji środka trwałego;
2. dokumentacja ksiąg pomocniczych
" ksią\
ka inwentarzowa środków trwałych
" karty szczegółowe środków trwałych
" tabele amortyzacyjne;
3. dokumentacja aktualizacji środków trwałych.
3
Rzeczowe aktywa trwałe
Przykład 2 - Zakup środka trwałego
1. Zakupiono środek trwały  B . Termin zapłaty 14 dni.
" wartość netto 5 300
" podatek VAT (22%) 1 166
" suma faktury 6 466
2. Otrzymano fakturę za transport środka trwałego  B .
" wartość netto 600
" podatek VAT (22%) 132
" suma faktury 732
3. Przyjęto środek trwały  B do u\
ytkowania - OT
Przykład 3 - Sprzeda\
środka trwałego
Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:
" Środki trwałe 120 000
" Umorzenie środków trwałych 30 000
1. Wystawiono Fa VAT za sprzedany środek trwały
" wartość netto 20 000
" podatek VAT (22%) 4 400
" suma faktury 24 400
2. Rozchód sprzedanego środka trwałego
" wartość początkowa 30 000
" dotychczasowe umorzenie 12 000
3. Otrzymano Fa VAT za demonta\
sprzedanego środka trwałego
" wartość netto 2 000
" podatek VAT (22%) 440
" suma faktury 2 440
4
Rzeczowe aktywa trwałe
Przykład 4 - Likwidacja środka trwałego
Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:
" Środki trwałe 100 000
" Umorzenie środków trwałych 36 000
1. LT - postawiono w stan likwidacji środek trwały:
" wartość początkowa 8 000
" dotychczasowe umorzenie 6 000
" Środki trwałe w likwidacji & & & & & &
2. Fa VAT za demonta\
maszyny
" wartość netto usługi 1 000
" podatek VAT (22%) 220
" suma faktury 1 220
3. Pw - Przyjęto do magazynu odzyski z likwidacji środka 200
4. LT -zakończono likwidację.
Aktualizacja wyceny środków trwałych (art. 31)
" Wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków trwałych odpisy umorzeniowe
(amortyzacyjne) mogą, na podstawie odrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny.
" Powstałą na skutek aktualizacji wyceny ró\
nicę wartości netto środków trwałych odnosi się
na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny i nie mo\
e ona zostać przeznaczona do podziału.
" Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny podlega zmniejszeniu o ró\
nicę z aktualizacji
wyceny uprzednio zaktualizowanych zbywanych lub zlikwidowanych środków trwałych.
Ró\
nica ta wpływa na kapitał zapasowy.
Przykład 5
Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:
" Środki trwałe 10 000
" Umorzenie środków trwałych 6 000
1. Przeszacowano środek trwały wskaz
nikiem 2,4
5
Rzeczowe aktywa trwałe
2. Sprzedano zaktualizowany środek trwały
a) wystawiono Fa VAT za sprzedany środek trwały
" wartość netto 10 000
" podatek VAT (22%) 2 200
" suma faktury 12 200
b) rozchód sprzedanego środka trwałego
" wartość początkowa 24 000
" dotychczasowe umorzenie 14 400
3. Przeksięgowano ró\
nicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanego, zbytego środka
trwałego 5 600.
Trwała utrata wartości środków trwałych
Trwała utrata wartości (art. 28.7) - zachodzi wtedy, gdy istnieje du\
e
prawdopodobieństwo, \
e kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w
przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.
Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składników aktywów
wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzeda\
y netto.
Trwała utrata wartości dotycząca w szczególności (art. 32.4) :
" zmiany technologii produkcji,
" przeznaczenia do likwidacji,
" wycofania z u\
ywania,
" innych przyczyn
uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego w cię\
ar pozostałych kosztów operacyjnych
6
Rzeczowe aktywa trwałe
Przykład 6
Spółka w księgach rachunkowych wykazuje na początku okresu:
Środek trwały o wartości początkowej 90.000 po przeszacowaniu,
Dotychczasowe umorzenie (po przeszacowaniu) 45.000
Kapitał z aktualizacji wyceny dotyczący tego środka trwałego 25.000
W związku ze zmianą technologii zdecydowano się zaprzestać u\
ytkowania środka
trwałego. Cena sprzeda\
y netto (wartość godziwa) takiego środka trwałego wynosi 10.000.
Wprowadzono do ksiąg rachunkowych odpis aktualizujący wartość środków trwałych.
W następnym okresie sprawozdawczym sprzedano ten środek trwały za 9.000, VAT 22%
- 1980 ;
Przykład 7
Salda wybranych kont księgi głównej kształtują się następująco:
Środki trwałe 30 000
Umorzenie środków trwałych 10 000
Środki trwałe w budowie 4 000
1. Zakupiono środek trwały. Termin płatności 21 dni.
a) wartość netto 3 000
podatek VAT (22%) 660
suma faktury 3 660
b) przyjęto środek trwały do u\
ytkowania
2. Przyjęto z procesu budowy środek trwały 2 000
3. Sprzedano środek trwały
a) wystawiono Fa VAT: wartość netto 4 000
podatek VAT (22%) 880
suma faktury 4 880
b) rozchód sprzedanego środka trwałego
" wartość początkowa 3 000
" dotychczasowe umorzenie 1 000
4. Zlikwidowano środek trwały
7
Rzeczowe aktywa trwałe
" wartość początkowa 4 000
" dotychczasowe umorzenie 3 500
5. Zaksięgowano wycenę środków trwałych:
" zwiększenie wartości początkowej 10 000
" zwiększenie wartości umorzenia 2 500
6. Zaksięgowano umorzenie (amortyzacje) za bie\
ący miesiąc 1000
8