Budowa i funkcje białek w organiazmach żywych
BIAA
KA - największa grupa związków organicznych, podstawowe jednostki budulcowe.
Monomerami białek są aminokwasy zbudowane z C, H, O, N, S.
W białkach występuje 20 aminokwasów. Wspólną ich cechą jest obecność gruby
karboksylowej  COOH i grupy aminowej  NH2. Resztę aminokwasową  R stanowi
łańcuch boczny charakterystyczny dla poszczególnych aminokwasów.
W cząsteczce białka sąsiadujące ze sobą aminokwasy połączone są wiązaniami
peptydowymi.
STRUKTURA I RZ
DOWA  rodzaj i kolejność aminokwasów w łańcuchu białkowym jest
warunkowana
Genetycznie i decyduje o własnościach chemicznych i fizycznych.
STRUKTURA II RZ
DOWA  powstaje w wyniku oddzielenia między O a H w obrębie
wiązania.
Wyróżnia się stronę L  helisy (alfa helisy) dla pojedynczych łańcuchów, B -
harmonijki (beta  harmonijki) dla białek zbudowanych co najmniej z 2
łańcuchów peptydowych.
STRUKTURA III RZ
DOWA  powstaje w wyniku skręcenia L  helisy lub B- harmonijki
co uwarunkowane
jest oddziaływaniem między grupami bocznymi aminokwasów w łańcuchu.
- decyduje o jego właściwościach biologicznych. Jego zniszczenie powoduje
inaktywację białka.
STRUKTURA IV RZ
DOWA  utworzona przez kilka łańcuchów peptydowych struktury
III rzędowej
połączonych ze sobą i stanowiących funkcjonalną całość.
np. hemoglobina.
BIAA
KA PROSTE:
PROTEINY  NIE ROZPUSZCZALNE W WODZIE
SFEROPROTEINY SKLEROPROTEINY
1
- struktura kłębkowa - tworzą układ przestrzenny
silnie zwinięte w przestrzeni w formie włókien
albuminy kalogen  białko tkanki łącznej
globuliny keratyna  rogi, kopyta
histony fibryna  w czasie krzepnięcia krwi
protaminy fibroina  nici oprzędu owadów
gluteliny
grolaniny
BIAA
KA ZA
OŻONE:
PROTEIDY  BARWINIKI  chromoproteidy np. hemoglobina
- CUKRY  glikoproteidy np. antygeny krwinkowe
- TA
USZCZE  lipoproteidy np. składnik błon cytoplazmatycznych
FUNKCJE BIAA
EK:
- podstawowy budulec większości struktur komórkowych
- znajdują się w płynach ustrojowych
- umożliwiają zachowanie procesów chemicznych
- umożliwiają zamianę energii chemicznej na mechaniczną w mięśniach,
uczestniczą w procesach regulacji funkcji jądra komórkowego i działania narządów
wewnętrznych.
2