Odpornośd nieswoista.
Układ Limfatyczny
Jest szybka, działa przeciwko każdemu patogenowi. Odpowiada za nią np. skóra (bariera mechaniczna),
28 września 2011 Copyright by Rogalon2000
ślina, łzy itp. (antyseptyki w ich składzie).
15:47
Komórki dendrytyczne, tuczne, nabłonkowe, makrofagi i neutrofile zawierają wiele rodzajów czujników -
receptorów PPR (pattern recognition receptors) rozpoznają one PAMP (patogen associated molecular
pattern) - czyli cząsteczki występujące na patogenie.
Układ limfatyczny dzielimy na:
Najlepiej poznanymi PPR sÄ…:
- Ośrodkowy (grasica i szpik kostny)
- białka transbłonowe TLR (TOLL-like receptor)
- Obwodowy (śledziona i węzły limfatyczne)
- pływające w cytoplazmie NLR (NOD-like receptor) i RLH (RIG-like helicase).
- Limfocyty krwi i limfy i rozsianych w organizmie
Aktywacja PPR prowadzi do wydzielania przez komórki defensyn i cytokin zapalnych. W przypadku
- Naczyo limfatycznych
makrofagów i neutrofili stymuluje do fagocytozy.
Ponadto w obronie organizmu wspomagają je : lizozym i białka dopełniacza.
Cytokina - IL6 (interleukina-6) stymuluje hepatocyty do wydzielania białka C-reaktywnego - znacznik
procesu zapalnego.
Odpornośd swoista.
Jest wolniejsza i dzieli siÄ™ na dwa rodzaje: humoralnÄ…
(przeciwciała) i komórkowa (limfocyty, fagocytoza).
Limfocyty B - odpowiedz
humoralna.
Powstają i różnicują się w szpiku kostnym. Dojrzewanie limfocytów B:
Limfocyty. - Prolimfocyty B
Mają na swojej powierzchni liczne glikoproteiny transbłonowe. Wiele z nich jest - Niedojrzałe limfocyty B (z glikoproteiną IgM na błonie)
receptorami. Liczną grupą glikoprotein limfocytów są CD (clusters of differentiation - gronka - Dojrzałe limfocyty B (z glikoproteinami IgM i IgD) - wędrują one do
różnicowania). Najważniejsze z nich to CD4 - w limfocytach Th, CD8 - limfocytów Tc, CD19 - narządów obwodowych układu, gdzie, jeśli napotkają antygen, różnicują w:
limfocyty B i CD56 - limfocyty NK. - Centroblasty
Limfocyty nie mają zdolności bezpośredniego wiązania się z antygenami (B mogą tylko z - Centrocyty - z nich powstają dwa rodzaje komórek:
dużymi). Dlatego antygeny przed kontaktem z limfocytami muszÄ… zostad poddane obróbce Ë% Komórki pamiÄ™ci - pozostajÄ… w wÄ™zÅ‚ach limfatycznych, jest ich
przez komórki prezentujące antygen (komórki nabłonków, limfocyty B, a przede wszystkim niewiele
komórki dendrytyczne). Ë% Komórki plazmatyczne - zdolne do produkcji przeciwciaÅ‚.
Związanie przez komórkę dendrytyczną PAMP, powoduje jej aktywację i wędrówkę do Limfocyty B mają na swojej powierzchni ok. 100 tys. Przeciwciał (Ig), które są
narządów limf. obwodowych. W komórkach tych antygen podlega obróbce polegającej na równocześnie receptorami (zwanymi BCR - B cell receptor). Przy każdym
poÅ‚Ä…czeniu z MHC II i eksponowaniu tego kompleksu na zewnÄ…trz komórki. przeciwciele Ig, znajduje siÄ™ kompleks biaÅ‚kowy IgÄ…, Ig² i IgÅ‚, który bierze udziaÅ‚ w
przekazywaniu sygnału przez błonę.
Limfocyty B czasem także działają jako komórki prezentujące antygen. Aktywują
Limfocyty T - odpowiedz
komórkowa. one wtedy limfocyty T, te wydzielają interleukiny, które przekształcają limfocyty B
Różnicują w grasicy. Dzieli się je ze względu na obecnośd różnych TCR (T cell receptor): w limfoblasty. Prowadzi to do szybkiego namnożenia się limfocytów B.
- Limfocyty TÄ…² - receptory Ä… i ² - 90% Po usuniÄ™ciu zagrożenia (patogenu) nadmiar limfocytów B jest usuwany przez
- Limfocyty TÅ‚´ - receptory Å‚ i ´ - 10% limfocyty Tc, za pomocÄ… glikoproteiny Fas (CD95) uruchamiajÄ…c program
W pobliżu receptorów znajduje się glikoproteina CD3, która bierze udział w przekazywaniu apoptozy.
sygnału przez błonę.
WÅ›ród limfocytów TÄ…² wyróżniamy:
- Limfocyty T pomocnicze (Th) - oprócz TCR i CD3 mają swoistą CD4. Ich reakcją na
antygen jest produkcja cytokin, interleukin i limfokin - aktywują inne komórki. Limfocyty tkanki łącznej właściwej i nabłonków.
Wyróżniamy wśród nich: Są to głównie limfocyty B, komórki plazmatyczne, limfocyty Tc i NK oraz komórki
Ë% Th-1 - wzmagajÄ…ce odpowiedz
komórkową dendrytyczne. Tworzą one układ czynnościowy zwany tkanką limfatyczną błony
Ë% Th-2 - wzmagajÄ…ce odpowiedz
humoralną śluzowej (MALT - mucose-associated limphoid tissue). Znajdują się one w tkance
Limfocyty Th aktywowane są za pomocą interleukiny-1 lub przez bezpośrednie łącznej i nabłonkach ze względu na największe zagrożenie tych rejonów na
związanie TCR i CD28 limfocytu z kompleksem MHC-peptyd antygenowy. zakażenie przez patogeny.
- Limfocyty T cytotoksyczne (Tc) - mają CD8. Za pomocą TCR i CD8 wiążą się do MHC
innych komórek. Jeśli okazuje się ono nienormalne (po zakażeniu wirusem) komórka
jest niszczona.
- Limfocyty T supresorowe (Ts) - hamujÄ… odpowiedz
immunologiczną. Mają także CD8.
Proliferacja, różnicowanie i Å›mierd limfocytów TÄ…².
- Limfocyty NK (natural killers) - są duże, mają CD56. Niszczą obce komórki, przede
Proliferacja odbywa siÄ™ w strefie podtorebkowej kory grasicy. Podtorebkowe
wszystkim nowotworowe.
limfocyty T (tymocyty)są pozbawione CD4 i CD8. Dzięki współdziałaniu z komórkami
Ë% Pod wpÅ‚ywem IL-2, limfocyty NK zamieniajÄ… siÄ™ w limfocyty LAK (limphokine,
nabłonkowymi zrębu (pielęgnującymi) na ich powierzchni pojawiają się obie te
activated killers) o silniejszym działaniu przeciwnowotworowym.
glikoproteiny oraz TCR.
Niszczenie komórek przez Tc, NK i LAK polega na łączeniu się z komórką-ofiarą i
Selekcja pozytywna.
traktowaniu jej perforyną, proteazami i TNF. Perforyna tworzy w błonie komórki
Limfocyty CD4+,CD8+ łączą się z MHC-I + własny antygen lub MHC-II + własny
kanały, proteazy trawią jej białka a TNF wywołuje apoptozę.
antygen. Te które łączą się z MHC-I tracą glikoproteinę CD4 i stają się limfocytami
Limfocyty TÅ‚´ wystÄ™pujÄ… m.in. w jelicie w kryptokÄ™pkach. SÄ… one bardziej prymitywne i
Tc, te zaś które łączą się z MHC-II tracą CD8 i stają się limfocytami Th.
pojawiajÄ… siÄ™ w rozwoju embrionalnym wczeÅ›niej niż Limfocyty TÄ…². WspółpracujÄ… głównie
Selekcja negatywna.
z nabłonkami, które pod wpływem stresu wywołanym przez zakażenia, wydzielają białka
Tu zabijane jest około 95% limfocytów. Te które łączą się silnie z własnymi MHC i te
szoku cieplnego (HSP - heat shock proteins). To aktywuje Limfocyty TÅ‚´, które niszczÄ…
które nie mając TCR nie wiążą się wcale. Przeżywa jedynie częśd zdolna do walki z
zakażoną komórkę.
patogenem, a nie atakująca własnych tkanek.
Histologia szczegółowa Strona 1
Struktury mikroskopowe układu limfatycznego
Åšledziona.
1 paz
dziernika 2011
Otoczona jest torebką łącznotkankową wchodzącą w głąb narządu
20:42
wytwarzajÄ…c beleczki. W strukturach tych znajdujÄ… siÄ™ miocyty
gładkie. Miąższ śledziony zbudowany jest z dwóch struktur:
Grudka limfatyczna. - Miazga biała - w jej skład wchodzą:
Jej zrÄ…b tworzy tkanka Å‚Ä…czna luz
na. Wyróżnia siÄ™ w niej: Ë% Rozrzucone przypadkowo grudki limfatyczne
- Częśd centralną - jest tu wiele limfoblastów, ze względu na ich luz
ne poÅ‚ożenie i jasne jÄ…dra ta Ë% Strefy okoÅ‚otÄ™tnicze - przeważajÄ… tu limfocyty T
częśd jest jaśniejsza. Na obwodzie miazgi białej leży strefa brzeżna - jest tu mniej
- Częśd obwodową - ciemniejsza. komórek niż w częściach środkowych miazgi, ale znajduje
Grudki limfatyczne mogą występowad pojedynczo (grudki samotne) lub w skupiskach (grudki skupione). się tu wiele zatok śledzionowych (sinusoid), nazywanych
Grudki limfatyczne skupione w zależności od położenia nazywa się: zatokami brzeżnymi.
- Migdałkami - występują w jamie ustnej i gardle, otoczone są tkanką łączną właściwą. Czasem
- Miazga czerwona - komórki układają się dookoła zatok, co
określa się je jako tkanka limfatyczna nosa NALT (nose-associated limphoid tissue). Migdałki wraz z na preparatach daje obraz sznurów komórkowych (pasów
tkanką łączną otoczone są nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, który wnika głęboko w śledzionowych - Billrotha).
strukturę migdałka tworząc krypty (brak w migdałku podniebiennym). W nabłonku tym występują Czynnośd śledziony pokrywa się z czynnością innych tkanek
charakterystyczne komórki M (endocytują wirusy i inne patogeny), na powierzchni których limfatycznych, a oprócz tego filtruje krew, niszczy zużyte
znajdują się zamiast mikrokosmków, mikrofałdy. erytrocyty, a ponadto jest zbiornikiem krwi.
- Kępkami Peyera - głównie limfocyty B, od strony światła jelita kępki pokryte są nabłonkiem
układającym się w charakterystyczne kopuły. Tu również występują komórki M.
Węzły limfatyczne. Grasica.
Jest otoczony torebką łącznotkankową, od której odchodzą w głąb narządu beleczki. Do powierzchni Jest centralnym narządem limfatycznym, do okresu pokwitania jej
wypukłej dochodzą do węzła naczynia doprowadzające, a wnęką opuszczają węzeł naczynia masa wzrasta, potem jednak ulega inwolucji. Grasica otoczona
odprowadzające. jest torebką łącznotkankową pod którą znajdują się zraziki. Ich
Na przekroju węzła wyróżnia się trzy części: zrąb jest nietypowy, bo zbudowany z tkanki nabłonkowej.
- Korę - zanika przy wnęce, jej głównym składnikiem są grudki ułożone w szereg. Występują tu W zrazikach wyróżnia się:
głównie limfocyty B. Mało jest limfocytów T, dlatego kora nazywana jest strefą - Korę - ciemna na preparacie, ze względu na mocno
grasiczoniezależną. wybarwiające się limfocyty zwane tymocytami. Komórki
- Częśd przykorową - składa się z gęsto ułożonych limfocytów, przede wszystkim T, dlatego nazywa nabłonkowe zrębu nazywane są tutaj komórkami
się ją strefą grasiczozależną. pielęgnującymi, biorą one udział w różnicowaniu
- Rdzeo - pasma gęsto ułożonych limfocytów, komórek plazmatycznych, makrofagów i limfocytów, a także zapewniają ich izolację (bariera krew-
fibroblastów. Znajduje się tu także dużo żyłek o charakterystycznym sześciennym śródbłonku. grasica)
Śródbłonek ten ma na powierzchni selektyny E, które wiążą się z przepływającymi limfocytami, - Rdzeo - w jego skład wchodzi dużo komórek nabłonkowych
umożliwiając im diapedezę. zrębu, dlatego jest jaśniejszy od kory. Komórki te wydzielają
Pod torebką węzła znajduje się zatoka brzeżna (podtorebkowa), którą krew przepływa do zatok tymozynę - hormon grasicy. Starzejący się nabłonek zbiera
promienistych kory i rdzenia. się w grupy tworząc ciałka grasicze (Hassala).
Czynnośd węzłów: Czynnośd grasicy:
- FiltrujÄ… limfÄ™ - DojrzewajÄ… tu limfocyty T
- PrezentujÄ… i niszczÄ… antygeny - Wydziela hormony peptydowe: tymozynÄ™, tymopoetynÄ™,
- Są miejscem proliferacji limfocytów B (w grudkach) i T (w części przykorowej) grasiczy czynnik humoralny.
Histologia szczegółowa Strona 2
Układ trawienny, part I
Zęby.
6 paz
dziernika 2011
Ząb składa się z trzech części: korony, szyjki i korzenia. Główną częścią zęba jest
18:21
zębina. Jest ona pokryta szkliwem w obrębie korony, korzeo pokryty jest
cementem. Wewnątrz zęba znajduje się komora zęba, która przedłuża się w
Przewód pokarmowy zawiera wiele rodzajów komórek, kanał zęba. W komorze znajduje się miazga zęba. Ząb umocowany jest w
ma rozwinięty układ sygnalizacyjny w postaci ponad 20 zębodole ozębną.
hormonów. Jest drugim co do wielkości (po mózgowiu i
rdzeniu) skupiskiem tkanki nerwowej. Zawiera około Rozwój zęba.
70-80% komórek odpornościowych organizmu. Ektoderma Listewka zębowa płytka zębowa czapeczka zębowa
narząd szkliwotwórczy:
- Wewnętrzna warstwa Ameloblastów
Jama ustna.
- Pośrednia warstwa komórek sześciennych
Wysłana jest błoną śluzową, zbudowaną z:
- Komórki gwiaz
dziste
- Nabłonka (wielowarstowy płaski rogowaciejący - na częściach biorących udział w
- Jednowarstwowy nabłonek
żuciu pokarmu i nierogowaciejący - w pozostałych miejscach)
Ameloblasty wytwarzają szkliwo w dwóch etapach:
- A
ącznotkankowej blaszki właściwej błony śluzowej
- Odkładanie składników organicznych (amelogenina, enamelina,
W błonie śluzowej właściwej i w błonie podśluzowej (podniebienie miękkie i policzki)
proteoglikany)
znajdują się gruczoły śluzowe, surowicze i mieszane śluzowo-surowicze. Gruczoły
- Krystalizacja na podłożu organicznym (powstawanie pryzmatów szkliwa)
mieszane zbudowane są z komórek śluzowych otaczanych częściowo przez komórki
Ameloblasty (i cały narząd szkliwotwórczy) po zakooczeniu rozwoju zęba
surowicze - ze względu na kształt nazywa się je półksiężycami surowiczymi
pozostają na jego powierzchni jako oszkliwie (które ściera się po kilku latach).
(Gianuzziego).
Mezenchyma odontoblasty, cementoblasty.
Język.
Jest to fałd mięśniowo-łącznotkankowy. Dzieli się go na trzon i nasadę. Mięśnie języka
Odontoblasty wytwarzają zębinę także w dwóch etapach (prezębina -
układają się w trzech kierunkach: podłużnym, poprzecznym i dolno-grzbietowym.
organiczne podłoże, które następnie mineralizuje). Odontoblasty wytwarzając
Na języku znajdują się liczne brodawki, wyróżnia się:
zębinę nie otaczają się nią, tylko pozostają na jej skraju, wysyłając jedynie
- Brodawki nitkowate - najdłuższe, do 3mm, odbierają przede wszystkim bodz
ce
wypustki do kanałów zębiny (wypustki Tomesa). Zębina ze względu na okrągłe
dotykowe, biorą udział w rozdrabnianiu pokarmu.
ośrodki mineralizacji tworzy kulki zębinowe, oddzielone od siebie
- Brodawki liściaste - pokryte są wielowarstwowym nabłonkiem płaskim z cienką
przestrzeniami międzyzębinowymi.
warstwą rogową. W nabłonku znajdują się kubki smakowe.
Cementoblasty wytwarzają cement na powierzchni zębiny korzenia. Jest to
- Brodawki grzybowate - pokryte są wielowarstwowym nabłonkiem płaskim
odmiana tkanki kostnej.
nierogowaciejącym, tu także znajdują się kubki smakowe.
- Brodawki okolone - są bardzo duże, jest ich ok. 7-12, ułożone w kształt litery V, na
Szkliwo zbudowane jest z pryzmatów i przestrzeni między pryzmatycznej. Ze
granicy trzonu i nasady. Znajdują się w nich ujścia gruczołów Ebnera.
względu na czas odkładania szkliwa, są na nim widoczne linie konturowe
(retziusa, podobne do słojów drzew).
Åšlinianki.
- Ślinianka przyuszna - otoczona jest torebką łącznotkankową, która wnika w głąb narządu dzieląc
go na płaciki i wytwarzając jego zrąb. W zrębie jest wiele komórek limfatycznych, które wydzielają
IgA. Jednostką wydzielniczą jest pęcherzyk wydzielniczy zbudowany z komórek surowiczych. W
wierzchołkach tych komórek znajdują się ziarna zymogenu (białka, w tym amylaza). Płyn surowiczy
powstały w pęcherzyku przepływa przez wstawkę do przewodu prążkowanego, którego głównym
zadaniem poza odprowadzeniem śliny jest wypompowanie z niej jonów sodu, tak aby była
hipotoniczna.
- Ślinianka podżuchwowa - Znajdują się tu (tak jak w poprzedniej) przede wszystkim gruczoły
surowicze, ale odnalez
d można także śluzowe i mieszane.
- Ślinianka podjęzykowa - jej główną masę stanowią gruczoły śluzowe. Jest tu wiele półksiężyców
Gianuzziego.
Histologia szczegółowa Strona 3
Przełyk.
Układ trawienny, part II
Pod śluzówką znajduje się blaszka mięśniowa błony śluzowej, zbudowana z
15 paz
dziernika 2011
miocytów gładkich. Błona mięśniowa zawiera włókna okrężne (wewnątrz) i
16:11
podłużne. Gruczoły śluzowe znajdują się w śluzówce i podśluzówce.
Ściana przewodu pokarmowego zbudowana jest na całej długości z Żołądek.
tych samych warstw: Błona śluzowa tworzy na powierzchni pola żołądkowe, w których widad dołki
- Śluzówki żołądkowe. Do nich uchodzą gruczoły:
- Podśluzówki - g. żołądkowe właściwe, komórki:
Główne
- Mięśniówki Ë% - najliczniejsze, wydzielajÄ… pepsynogen (pobudzane przez
- Przydanki gastrynÄ™ i histaminÄ™), lipazÄ™ i podpuszczkÄ™.
NabÅ‚onek Å›luzówki jest: Ë% OkÅ‚adzinowe - wytwarzajÄ… kwas solny, czynnik wewnÄ™trzny
- Wielowarstwowy płaski nierogowaciejący - dla przełyku i (Castle'a) - umożliwia wchłanianie witaminy B12.
odbytu Ë% Komórki Å›luzowe ujÅ›cia i szyjki - produkujÄ… Å›luz, defensynÄ™
- Jednowarstwowy walcowaty - dla pozostałych części. Buforynę II - z histonu H2, O-glikany - przeciw Helicobacter Pylori.
Ë% Endokrynowe
Ë% Macierzyste
Komórki endokrynowe.
- g. żołądkowe wpustowe - śluz i lizozym
Charakteryzują się dwubiegunowością - od strony światła przewodu
- g. żołądkowe odz
wiernikowe, komórki:
mają receptory, od strony podstawnej - pęcherzyki wydzielnicze.
Ë% Åšluzowe
Rodzaje komórek:
Ë% Endokrynowe G i D
- Komórki S - wydzielają sekretynę - hamuje perystaltykę żołądka,
zmniejsza zakwaszenie treści (sok trzustkowy i żółd ę!)
Jelito cienkie.
- Komórki G - wydzielają gastrynę (perystaltyka, sok żołądkowy ę!)
W błonie śluzowej występują fałdy okrężne, kosmki i krypty jelitowe. W skład
- Komórki A - wydzielają grelinę (wydzielana podczas głodu, hamuje
nabłonka kosmków wchodzą komórki:
wydzielanie serotoniny)
- Absorpcyjne (enterocyty) - najliczniejsze, majÄ… mikrokosmki, wytwarzajÄ…
- Komórki L - wydzielają oksyntomodulinę, peptyd YY (uczucie
defensyny, w ich błonie znajdują się enzymy - maltaza, laktaza, itp.
sytości), GLP (peptyd podobny do glukagonu)
Ponadto wydzielają prekursory uroguanyliny i guanyliny (otwierają białka
- Komórki I - cholecystokinina (jak gastryna)
kanałowe dla wody, wodorowęglanów i chloru, które napływają do jelita,
w nerkach zwiększają wydalanie Na, K i wody)
- Kubkowe - wytwarzają śluz
Jelito grube. - Enteroendokrynowe (chromofilne) - należą do układu APUD (Amine
Brak w nim kosmków jelitowych i fałdów okrężnych, części precursor uptake & decarboxylation), pobierają tryptofan i histydynę i
pozaotrzewnowe nie mają błony surowiczej (przydanki). wytwarzają serotoninę i histaminę.
- Limfocyty śródnabłonkowe
W skład nabłonka krypt jelitowych wchodzą także trzy pierwsze ę!, a ponadto:
- Komórki Panetha - komórki ziarniste, wydzielają defensyny i lizozym,
mają zdolnośd fagocytozy.
- Komórki macierzyste
W błonie podśluzowej znajduje się splot nerwowy Meissnera, a także gruczoły
Brunnera (wydzielają śluz i zasadowy płyn). W błonie mięśniowej znajduje się
splot nerwowy Auerbacha, a także komórki Cajala - komórki rozrusznikowe,
wywołujące perystaltykę jelita.
Histologia szczegółowa Strona 4
Przewody żółciowe.
Układ trawienny, part III
Początkowo żółd wypływa do kanalików żółciowych pozbawionych własnej ściany a
23 paz
dziernika 2011
utworzonych przez dwa sąsiadujące hepatocyty. Następnie żółd przepływa do kanałów
11:55
żółcionośnych (Herringa), a następnie do przewodów wątrobowych.
Przewody są wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym. W przewodzie wątrobowym
wspólnym błona mięśniowa tworzy dwa zgrubienia - zwieracze przewodów żółciowych.
WÄ…troba.
Otoczona jest torebką łącznotkankową, zrośniętą z otrzewną. Tkanka
Pęcherzyk żółciowy.
Å‚Ä…czna wewnÄ…trz wnika wewnÄ…trz narzÄ…du dzielÄ…c go na zrazy i zraziki - w
Jest również wysłany nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, który wytwarza uchyłki i
niej przebiegają naczynia krwionośne , limfatyczne, żółciowe i nerwy.
mikrokosmki. W szyjce pęcherzyka znajdują się gruczoły śluzowe.
W ścianie pęcherzyka, w miejscu styku z wątrobą, znajdują się struktury podobne o przewodów
WÄ…troba unaczyniona jest:
gruczołowych - przewody Luschki. Czynnośd pęcherzyka:
- Czynnościowo - żyła wrotna
- Przechowuje i zagęszcza żółd.
- Odżywczo - tętnica wątrobowa
Zraziki:
Trzustka.
- Zrazik anatomiczny - sześciokątny twór zbudowany wokół żyły
Jest pokryta tkanką łączną właściwą, bez wyraz
nej torebki, która wrasta w miąższ tworząc
środkowej, do której wpadają sinusoidy otaczane przez hepatocyty.
niepełne przegrody między płacikami.
- Zrazik wrotny - trójkątny twór, którego wierzchołki wyznaczone są
Miąższ trzustki składa się z:
przez żyły środkowe trzech sąsiednich zrazików anatomicznych.
- Pęcherzyków wydzielniczych - zbudowany z dużych komórek zawierających ziarna
Wewnątrz tego trókąta znajduje się przestrzeo bramno-żółciowa
zymogenu (pęcherzyki wydzielnicze), w świetle pęcherzyków znajdują się komórki
(tętnica, żyła zrazikowa i kanalik żółciowy.
śródpęcherzykowe.
- Pęcherzyków odprowadzających - wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym.
Komórki wątroby:
- Wysp Langerhansa
- Hepatocyty - układają się w blaszki (sznury), otaczane są przez
sinusoidy. Wiele hepatocytów jest poliploidalnych, ze względu na
dużą produkcję białek. Są wyraz
nie biegunowe - od strony sinusoid
mają wiele mikrokosmków, liczne receptory. Główne funkcje:
Ë% Metabolizm glukozy
Ë% Metabolizm tÅ‚uszczów
Ë% Synteza i rozkÅ‚ad biaÅ‚ek i peptydów:
żð Albuminy - biaÅ‚ka osocza, odpowiedzialna za ciÅ›nienie
onkotyczne
żð Protrombina i fibrynogen - krzepniÄ™cie krwi
żð Haptoglobina, hemopeksyna, transferryna - transport
hemoglobiny, hemu i żelaza
żð BiaÅ‚ko C-reakctywne - cytokina, wydzielana pod
wpływem IL-6, jest to znacznik zapalenia.
żð Hepcydyna - bierze udziaÅ‚ w metabolizmie i jest
antybiotykiem
Ë% Wydzielanie żółci - emulguje krople tÅ‚uszczu
Ë% Detoksykacja i unieczynnianie leków.
Ë% Wydzielanie hormonów i magazynowanie witamin:
żð Somatomedyna, czyli IGF I - pobudza mitozÄ™ i syntezÄ™
proteoglikanów w chondrocytach - pobudza wzrost.
żð Erytropoetyna - pobudza produkcjÄ™ krwi
- Komórki Browicza-Kupffera - duże komórki, znajdują się na
ścianach sinusoid (od wewnątrz), główne funkcje:
Ë% Zapobieganie krzepniÄ™ciu krwi przez fagocytozÄ™ włóknika i i
tromboplastyny
Ë% Fagocytoza bakterii
Ë% Fagocytoza komórek nowotorowych
- Komórki tłuszczowe okołozatokowe (komórki Ito) - uznaje się je za
fibroblasty, zawierają krople tłuszczu, w których rozpuszczona jest
witamina A. Ponadto wydzielajÄ… erytropoetynÄ™.
Histologia szczegółowa Strona 5
Jama gardła.
Układ oddechowy
Wysłany głównie nabłonkiem wielorzędowym walcowatym urzęsionym (oprócz granic z
28 paz
dziernika 2011
migdałkami etc. - tu wielowarstwowy płaski).
13:28
Krtao.
Błona śluzowa górnej części krtani jest pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, a
Układ oddechowy dzieli się na:
dolna częśd wielorzędowym walcowatym urzęsionym.
- Częśd przewodzącą powietrze
W krtani znajduje się narząd głosowy. Fałdy przedsionkowe tego narządu pokryte są n.
- Częśd oddechową
wielorzędowym walcowatym urzęsiony, zaś fałdy głosowe n. wielowarstwowym płaskim.
We wczesnym dzieciostwie wszystkie chrzÄ…stki krtani sÄ… typu szklistego, potem
przekształcają się w chrząstkę sprężystą (chrząstka nagłośni jest częściowo włóknista).
Jama nosowa.
- Przedsionek nosa zawiera gruczoły potowe, łojowe, wytwarza włosy
Tchawica.
(wibrysy). Jest wysłany skórą z nabłonkiem wielowarstwowym
W błonie podśluzowej tchawicy znajduje się chrząstka i mięśnie gładkie. Błona śluzowa
płaskim rogowaciejącym.
pokryta jest nabłonkiem wielorzędowym urzęsionym. Występują w niej następujące
- Unaczynienie błony śluzowej jamy nosowej jest bardzo obfite,
komórki:
przepływ krwi jest przeciwprądowy względem przepływu wdychanego
- Komórki urzęsione - najliczniejsze, ruch rzęsek usuwa śluz z zanieczyszczeniami
powietrza - lepsze ogrzewanie. Żyły blaszki właściwej błony śluzowej
- Komórki kubkowe - wydzielają śluz,
wytwarzajÄ… system jam - sploty jamiste. Jest to rodzaj narzÄ…du
- Komórki szczoteczkowe - mają mikrokosmki, blisko zakooczeo nerwowych - byd może
erekcyjnego. W warunkach normalnych cyklicznie co pół godziny
odbierajÄ… bodz
ce czuciowe.
narząd ten pęcznieje naprzemiennie w lewej i prawej jamie nosowej,
- Komórki ziarniste (endokrynowe układu APUD) - prawdopodobnie wpływają na
co ułatwia regenerację śluzówki.
przepływ powietrza poprzez kontrolę średnicy przewodów oddechowych
- Limfocyty - głównie cytotoksyczne
Zatoki przynosowe.
Blaszka właściwa błony śluzowej - tkanka łączna właściwa - dużo włókien sprężystych,
Wysłane są nabłonkiem jednowarstwowym nabłonkiem walcowatym
niekiedy grudki limfatyczne.
urzęsionym. Zawiera komórki kubkowe i niewiele gruczołów śluzowo-
Błona podśluzowa - zawiera gruczoły tchawicze (surowiczo-śluzowe).
surowiczych, których wydzielina jest transportowana przez ruch rzęsek do
Chrząstki tchawicy (16-20) - chrząstka szklista, między koocami chrząstek znajduje się tkanka
jamy nosowej.
łączna właściwa i mięśnie gładkie.
Drzewo oskrzelowe.
Tchawica oskrzela (płuco) oskrzela płatowe oskrzela
Częśd oddechowa płuca.
segmentowe oskrzeliki (<1mm) oskrzelik koocowy.
- Oskrzeliki oddechowe - nabłonek jednowarstwowy sześcienny urzęsiony, który w
koocowych częściach oskrzelików traci rzęski
Oskrzela.
- Przewody oddechowe - wysłane są nabłonkiem oddechowym
Są pokryte n. wielorzędowym walcowatym urzęsionym,
- Woreczki pęcherzykowe - przestrzeo otoczona przez kilka pęcherzyków
zawierającym podobne komórki do tych w tchawicy. Z tą różnicą, że
komórki ziarniste tworzą ciałka nerwowo-nabłonkowe - znajdujące
Pęcherzyk płucny.
się w rozwidleniach i stanowiące chemoreceptory - oddziałują na
Jest ich około 300mln, sąsiadujące ze sobą pęcherzyki mają często wspólną ścianę -
mięśnie i naczynia oskrzeli.
przegrodę międzypęcherzykową - składa się ona z nabłonka oddechowego, naczyo
W oskrzelach znajdujÄ… siÄ™ limfocyty rozproszone, grudki limfatyczne i
włosowatych i tkanki łącznej.
kryptokępki tworzące BALT (bronchus-associated limphoid tissue).
Nabłonek oddechowy.
Zbudowany jest z następujących komórek:
Oskrzeliki.
Mają średnicę mniejszą niż 0,1mm i dużą warstwę miocytów gładkich. - Pneumocyty typu I - najliczniejsze, bardzo płaskie, przez te komórki dyfunduje tlen.
Dwutlenek węgla jest transportowany przez błony w postaci HCO3- przez białko
Ich koocowe odcinki - oskrzeliki koocowe są wysłane nabłonkiem
prążka III.
jednowarstwowym sześciennym urzęsionym. W nabłonku tym znajdują
się swoiste komórki oskrzelikowe (komórki Clary) - wydzielające białka i - Pneumocyty typu II - są rozrzucone w nabłonku, często w grupach. Zawierają liczne
pęcherzyki wypełnione blaszkami lipidów - głównie z dipalmitynianu
glikozaminoglikany.
fosfatydylocholiny - główny składnik surfaktantu.
Oskrzeliki nie mają chrząstki ani gruczołów.
Surfaktant jest ciÄ…gle wymieniany. Jest usuwany przez transcytozÄ™ przez pneumocyty
typu I
Tlenek azotu.
- Pneumocyty typu III - sÄ… nieliczne, z licznymi zakooczeniami nerwowymi -
W pneumocytach znajduje się stosunkowo duże stężenie glutationu, który
prawdopodobnie chemoreceptory.
wiąże tlenek azotu, wydłużając czas jego trwania z kilku sekund do kilku
godzin. Dzięki temu tlenek azotu dłużej wywołuje efekt, jakim jest
Zrąb pęcherzyków płucnych zawiera wiele włókien sprężystych, które wspomagają
rozkurczanie mięśni gładkich i utrzymanie drożności dróg oddechowych.
wydychanie. Znajdują się tu makrofagi (częśd też w nabłonku), które fagocytują cząsteczki
pyłu, pobierane z powietrzem, dlatego bywają nazywane komórkami pyłowymi. Zdarza się,
że makrofagi te są mają w cytoplazmie erytrocyty - dzieje się tak w przypadku niewydolności
krążenia - makrofagi nazywa się wtedy komórkami wad serca.
Histologia szczegółowa Strona 6
Miąższ nerki.
Układ moczowy
Składa się z nefronów - te zbudowane są z:
13 listopada 2011
- Ciałka nerkowego (Malpighiego) - zbudowany z kłębuszka nerkowego otoczonego torebką
19:22
Bowmana. W ciałku nerkowym wyróżnia się:
Ë% Biegun naczyniowy - od strony tÄ™tniczek doprowadzajÄ…cej i odprowadzajÄ…cej
Ë% Biegun kanalikowy - tu rozpoczyna siÄ™ kanalik I rzÄ™du.
Nerka.
Torebka Bowmana zbudowana jest z:
Wyróżnia się:
Ë% listka Å›ciennego torebki (nabÅ‚onek jednowarstwowy pÅ‚aski) - pokrywa otoczenie kÅ‚Ä™buszka.
- Korę nerki - stanowi ją zewnętrzna warstwa części
Ë% listka trzewnego torebki - częśd pokrywajÄ…ca naczynia kÅ‚Ä™buszka, zbudowany z
wypukłej nerki i częśd wnikająca w głąb w postaci
wyspecjalizowanych komórek nabłonka - podocytów. Podocyty wytwarzają wypustki
słupów nerkowych.
cytoplazmatyczne I i II rzędu, między którymi znajdują się szczeliny filtracyjne. Ponadto
- Rdzeo nerki - ukształtowany jest w kilkanaście
między wypustkami II-rzędowymi rozpięta jest przepona zbudowana z nefryny (białko
piramid nerkowych, na szczytach których znajdują się
strukturalne przepony) i CD2ap (białko transbłonowe podocytu). Powierzchnia wypustek jest
brodawki nerkowe, gdzie w polu sitowatym znajdujÄ…
pokryta glikokaliksem z podokaliksynÄ… - silny polianion zatrzymuje ujemne czÄ…steczki, np.
się ujścia przewodów brodawkowych do kielichów
albuminy.
mniejszych.
Podocyty wraz z śródbłonkiem naczyo wytwarzają wspólną błonę podstawną zbudowaną z:
Od podstaw piramid w kierunku obwodu nerki biegnÄ…
żð Blaszki wewnÄ™trznej jasnej - laminina, fibronektyna, heparan
promienie rdzenia, które stanowią przewody zbiorcze
żð Blaszki gÄ™stej - kolagen IV
otoczone kanalikami nefronu.
żð Blaszka zewnÄ™trzna jasna - laminina, fibronektyna, heparan
Mezangium.
Jest rodzajem tkanki Å‚Ä…cznej znajdujÄ…cej siÄ™ w nerce
Kanalik I rzędu.
pomiędzy naczyniami kłębuszka. Wyróżniamy:
Ma Å›rednicÄ™ 50 µm. WysÅ‚any jest nabÅ‚onkiem jednowarstwowym szeÅ›ciennym. SkÅ‚ada siÄ™ z dwóch
- Mezangium zewnętrzne - pomiędzy tętniczką
części:
doprowadzajÄ…cÄ… a odprowadzajÄ…cÄ…, prawdopodobnie
- Krętej - leży w korze, jest dłuższa. Ma bardzo szerokie komórki.
są częścią aparatu przykłębuszkowego.
- Prostej - leży w rdzeniu.
- Mezangium wewnętrzne - pomiędzy naczyniami
Komórki nabłonka kanalika są mocno kwasochłonne, bo są to komórki pompujące jony, mają od
włosowatymi kłębuszka, pełnią funkcje:
strony światła mikrokosmki. Sąsiednie komórki są połączone obwódkami zamykającymi
Ë% Fagocytoza
zbudowanymi z okludyny, klaudyny i paraceliny, która może je otwierad i zamykad.
Ë% StanowiÄ… bÅ‚onÄ™ podstawnÄ…
Ponadto na szczycie komórki mają kompleksy białkowe URAT1 - pompujące do krwi mocznik.
Ë% MogÄ… siÄ™ kurczyd, regulujÄ…c filtracjÄ™
Aparat przykłębuszkowy. Pętla Henlego.
Jest narządem receptorowo-wydzielniczym. Składa się z Drąży w głąb rdzenia po czym zawraca o 180o i wraca do kory. Częśd zstępująca jest cienka i wysłana
komórek: nabłonkiem jednowarstwowym płaskim. Dalsza częśd jest wysłana nabłonkiem jednowarstwowym
- Przykłębuszkowych (JG) - zmodyfikowane miocyty sześciennym. Komórki nabłonka są podobne do komórek z kanalika I rzędu, poza pompami mocznika.
gładkie, w tętniczce doprowadzającej, wydzielają enzym
reninÄ™.
Kanalik II rzędu.
- Plamki gęstej - w kanaliku II rzędu, w okolicy kłębuszka.
Ma Å›rednicÄ™ do 30 µm. WysÅ‚any jest nabÅ‚onkiem jednowarstwowym szeÅ›ciennym. Komórki tego
Są osmoreceptorami, przekazują sygnały o stężeniu
nabłonka są podobne ale mniejsze niż I-rzędowego. Pętla Henlego przechodzi w kanalik II rzędu w
moczu do komórek JG, które w odpowiedzi wydzielają
okolicy ciałka nerkowego, gdzie częśd komórek nabłonka przybiera cechy nabłonka jednowarstwowego
reninÄ™.
walcowatego i nosi nazwę plamki gęstej - są to osmoreceptory.
- Mezangium zewnętrznego - leżą pomiędzy tętniczkami
do- i odprowadzajÄ…cymi. Prawdopodobnie przekazujÄ…
sygnały między powyższymi.
Kanaliki zbiorcze.
Wysłane są nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym, w którym znajdują się:
Układ renina-angiotensyna (RAS).
- Komórki jasne - kanaliki zbiorcze rdzenia, mikrokosmki i jedna rzęska, wydzielają kalikreinę -
Renina we krwi odcina od angiotensynogenu 10
proteinaza przekształca prekursor urodylatyny w aktywny hormon.
aminokwasowy peptyd - angiotensynę 1 (1-10), która
- Komórki ciemne - wiele krótkich wypustek, wytwarzają urodylatynę - hormon, zwiększa wydalanie
następnie może ulegad różnym przemianom:
sodu i wody.
- Poprzez działanie konwertazy angiotensyny (ACE)
Przewody brodawkowe.
angiotensyna 2 (1-8)
Wysłane są nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym.
- Poprzez działanie ACE i ACE2 angiotensyna 1-7 -
rozkurcz naczyo.
Komórki śródmiąższowe.
Ponadto pod wpływem angiotensyny 2 w tkankach powstaje
W korze sÄ… to:
angiotensyna 3 i 4 o podobnych właściwościach.
- komórki podobne do fibroblastów - wytwarzają erytropoetynę
- Limfocyty
Angiotensyna 2:
W rdzeniu wyróżniamy:
- Obkurcza naczynia krwionośne
- Komórki śródmiąższowe typu I - komórki gwiaz
dziste, z kropelkami tłuszczu,
- Uwalnia aldosteron z rdzenia nadnerczy
- Komórki śródmiąższowe typu II - fagocytują
- Uwalnia wazopresynÄ™ z przysadki
- Komórki śródmiąższowe typu III - rodzaj perycytów, mają zdolnośd kurczenia się, regulując
przepływ krwi przez naczynia proste.
Histologia szczegółowa Strona 7
Unaczynienie nerki, wytwarzanie moczu i układ odprowadzający
mocz
13 listopada 2011
Wytwarzanie moczu.
21:03
- Pierwszy etap to filtracja zachodząca w ciałku nerkowym. Od ciśnienia krwi w kłębuszku
nerkowym zależy GFR (glomerular filtration rate). Wielkośd filtracji kłębuszkowej (GFR)
Unaczynienie nerki.
jest zwiększana przez przedsionkowy czynnik natriuretyczny (ANF). Obie nerki w ciągu
Tętnica nerkowa tętnice międzypłatowe - od nich odchodzą tętnice
doby wytwarzają 175 litrów moczu pierwotnego - osocza krwi pozbawionego komórek i
Å‚ukowate na granicy kory i rdzenia. Od nich odchodzÄ… prostopadle do
makroczÄ…steczek.
powierzchni nerki tętnice międzypłacikowe, od których odgałęziają się
- Nabłonek kanalików I rzędu absorbuje całą glukozę i aminokwasy oraz około 80% NaCl.
tętniczki doprowadzające kłębuszek nerkowy tętniczka odprowadzająca -
Jest to największy wydatek energetyczny nerki. ANF zmniejsza absorpcję, podobnie
od niej odchodzą naczynia proste rzekome, które biegną wzdłuż pętli Henlego
działają jelitowe hormony - uroguanylina i guanylina.
w głąb rdzenia i razem z nią wracają ku korze, wytwarzając między częścią
Ponadto absorbowane są białka przez transcytozę, a ponadto mocznik kompleksem
wstępującą a zstępującą sied naczyo włosowatych - tworzy to wymieniacz
białkowym URAT1
przeciwprÄ…dowy.
- Pętla nefronu pełni funkcję wzmacniacza przeciwprądowego - częśd wstępująca pętli jest
Od tętnic łukowatych odchodzą ponadto naczynia proste prawdziwe, pełniące
nieprzepuszczalna dla jonów i wody, ale pompuje intensywnie jony chloru, za którymi
podobnÄ… funkcjÄ™ co rzekome.
podążają jony sodu. Częśd zstępująca jest mocno przepuszczalna, dlatego jony
Odpływ krwi żylnej:
wypompowane z części wstępującej do zrębu (teraz hipertonicznego) trafiają do części
Naczynia włosowate żyły korowe gwiaz
dziste międzypłacikowe
zstępującej. Ten system współpracuje z naczyniami prostymi rzekomymi i kanalikami
łukowate międzypłatowe żyła nerkowa.
zbiorczymi tworzÄ…c wymieniacz przeciwprÄ…dowy.
- W kanalikach II rzędu następuje ciąg dalszy absorpcji pod wpływem aldosteronu. Ponadto
tu sÄ… pompowane do moczu jony wodorowe i amonowe - regulacja pH krwi.
Pęcherz moczowy.
- W kanalikach zbiorczych może nastąpid absorpcja wody pod wpływem ADH (rozszczelnia
Stanowi zbiornik moczu. Jego ściana zbudowana jest z 4 warstw:
nabłonek), dzięki któremu woda zgodnie z gradientem przechodzi do hipertonicznego
- Błona śluzowa - ma wiele fałdów, zanikających po wypełnieniu pęcherza. Wysłana
zrębu rdzenia (patrz wzmacniacz przeciwprądowy ę!)
jest nabłonkiem przejściowym (wielowarstwowy sześcienny), którego komórki
nazywa się urocytami. Oprócz nich wyróżnia się komórki baldaszkowate - leżą
powierzchniowo, majÄ… niekiedy dwa jÄ…dra, ponadto:
Kielichy, miedniczka, moczowody.
Ë% MajÄ… na powierzchni wiele plamek - Å›ciÅ›le upakowane biaÅ‚ka izolujÄ…ce
Odprowadzają mocz ostateczny z nerki do pęcherza moczowego. Ich ściany
hipertoniczny mocz od wody tkankowej.
majÄ… trzy warstwy:
Ë% MajÄ… liczne faÅ‚dy i wgÅ‚obienia - stanowiÄ… one rezerwÄ™ bÅ‚ony Å›luzowej, kiedy
- Błona śluzowa - pokryta nabłonkiem przejściowym, tkanka łączna luz
na,
pęcherz jest pusty.
dużo kolagenu.
- Błona mięśniowa - trzy warstwy, najbardziej zewnętrzna tworzy m. detrusor
- Błona mięśniowa - w kielichach mniejszych znajdują się komórki
urinae.
rozrusznikowe - Calaja.
- Przydanka - tkanka Å‚Ä…czna
- Przydanka - tkanka łączna właściwa, dużo włókien sprężystych.
- Błona surowicza - z nabłonkiem surowiczym.
Histologia szczegółowa Strona 8
Naskórek.
Skóra
Jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym. Wyróżnia się w nim kilka rodzajów komórek:
16 listopada 2011
- Keratynocyty - główne komórki nabłonka, w zależności od warstwy, w której się znajdują są walcowate,
18:12
sześcienne, płaskie albo zrogowaciałe - tworzą wtedy łuseczki rogowe, na ich powierzchni znajduje się gęsta
warstwa białek.
- Melanocyty - są pochodzenia nerwowego, znajdują się między keratynocytami warstwy podstawnej. Mają wiele
Skóra zbudowana jest z naskórka i skóry
wypustek cytoplazmatycznych, leżących między keratynocytami. Wytwarzają i wydzielają barwnik melaninę (z
właściwej. Jej grubośd waha się w granicach
tyrozyny dopa dopachinon melanina). Pęcherzyki, w których powstaje melanina to melanosomy, a
0,3-4mm.
pęcherzyki pozbawione enzymu nazywa się ziarnami melaniny. Ziarna te są przekaywane do keratynocytów i
fibroblastów poprzez cytokrynię, czyli bezpośrednio z komórki do komórki.
- SALT - komórki tkanki limfatycznej - limfocyty T i komórki dendrytyczne.
Skóra właściwa.
- Komórki Merkla - komórki receptorowe dla zmysłu dotyku.
Zbudowana jest z tkanki łącznej właściwej,
zawierającej naczynia krwionośne,
Naskórek zbudowany jest z pięciu warstw, które leżą, jak każdy nabłonek, na błonie podstawnej zbudowanej z laminin,
limfatyczne, nerwy i gruczoły. Zbudowana jest
proteoglikanów, kolagenu typu IV, perlekanu, agryny, nidogenu. Warstwy naskórka:
z dwóch warstw:
- Warstwa podstawna - komórki walcowate, liczne hemidesmosomy, występują w tej warstwie komórki
- Brodawkowa - warstwa na granicy z
macierzyste nabłonka.
naskórkiem zbudowana z tkanki łącznej
- Warstwa kolczysta - kilka warstw spłaszczonych 14-ściennych komórek, połączonych desmosomami, komórki
właściwej luz
nej, tworzy liczne
produkujÄ… cytokeratyny.
wpuklenia do naskórka, zwane
- Warstwa ziarnista - komórki są już mocno zróżnicowane, przejawia się to:
brodawkami. Zawiera SALT.
Ë% ZagÄ™szczeniem pÄ™czków cytokeratyn
- Siateczkowata - zbudowana z tkanki
Ë% SyntezÄ… swoistych biaÅ‚ek:
łącznej właściwej zbitej o utkaniu
żð Profilagryny (przeksztaÅ‚ca siÄ™ dalej w filagrynÄ™) - wiąże filamenty cytokeratyny w gÄ™stÄ… warstwÄ™
nieregularnym. U płodu jest tu wiele
rogowÄ….
kolagenu I, u dorosłych kolagenu III.
żð Inwolukryna, lorykryna, SPR - sÄ… wydzielane poza komórkÄ™
Ë% Pojawieniem siÄ™ w cytoplazmie pÄ™cherzyków Ä™!
Ë% SyntezÄ… glikolipidu - acyloglikozyloceramidu - wydzielane na granicy warstwy ziarnistej i jasnej/rogowej,
stanowi barierÄ™ dla wody.
- Warstwa jasna - nie zawsze występuje, komórki mają jeszcze desmosomy, ale nie mają już jąder i wypełnione są
masą filamentów keratynowych.
- Warstwa rogowa - zbudowana jest z małych ściśle upakowanych, bezjądrowych komórek nazywanych łuseczkami
rogowymi, majÄ… otoczkÄ™ zbudowanÄ… z inwolukryny, lorykryny i SPR.
Histologia szczegółowa Strona 9
Przydatki skórne
16 listopada 2011
18:53
WÅ‚osy.
Włos składa się z:
- Części śródskórnej - jej warstwę zewnętrzną tworzy mieszek włosa - rurkowate wgłobienie w skórę właściwą, zakooczone
rozszerzeniem - cebulką włosa. Od dołu do cebulki wpukla się brodawka włosa - zawiera naczynia krwionośne i nerwy.
Wewnątrz górnej części mieszka znajduje się łodyga włosa, otoczona przez pochewkę wewnętrzną i zewnętrzną. W połowie
długości mieszka znajduje się wybrzuszenie włosa.
- Części twardej - łodyga włosa składa się z trzech warstw:
Ë% PowÅ‚oczka wÅ‚osa - jedna warstwa zrogowaciaÅ‚ych komórek uÅ‚ożonych dachówkowato.
Ë% Warstwa korowa - najgrubsza, komórki zawierajÄ… melaninÄ™ - kolor wÅ‚osów
Ë% Rdzeo wÅ‚osa - wystÄ™puje tylko w grubych wÅ‚osach - zawiera niezrogowaciaÅ‚e komórki jÄ…drowe.
Cykl włosowy.
- Anagen - trwa kilka lat, w tym czasie następuje wzrost nowego włosa.
- Katagen - okres trwający od 2 do 3 tygodni, w czasie którego włos obumiera.
- Telogen - trwa kilka miesięcy, podczas niego martwy włos zostaje wypchnięty przez noworosnący, zrogowaciała opuszka
wznosząc się w kierunku powierzchni naskórka pozostawia za sobą w mieszku włosowym pasmo komórek, które łączy ją z
zanikajÄ…cÄ… brodawkÄ….
Gruczoły potowe.
Części wydzielnicze znajdują się w warstwie siateczkowatej skóry właściwej. Występują w dwóch postaciach:
- Gruczoły potowe ekrynowe - występują niemal wszędzie, mają postad cewek zwiniętych spiralnie. Występują tu dwa
rodzaje komórek:
Ë% Komórki jasne - duże, kwasochÅ‚onna cytoplazma, pompujÄ… jony
Ë% Komórki ciemne - mniejsze, zasadochÅ‚onne, majÄ… pÄ™cherzyki z proteogliknami.
Pot jest hipotoniczny względem płynu tkankowego.
- Gruczoły potowe apokrynowe (wonne) - występują tylko w określonych miejscach - pod pachami, w przewodzie
słuchowym zewnętrzny, w powiece, sutku. Są większe w porównaniu do ekrynowych, mają kształt rozgałęzionych
cewek. Ich wydzielina jest lepka i przypomina wyglÄ…dem mleko, jest bezwonna i dopiero po pewnym czasie, pod
wpływem bakterii nabiera zapachu.
Paznokcie.
Zbudowane są z blaszki i korzenia paznokcia. Przy podstawie blaszki jej jaśniejsza, półokrągła częśd zawiera pęcherzyki
powietrza i nazywana jest obłączkiem.
Korzeo, czyli macierz paznokcia znajduje się pod wałem paznokcia. W macierzy znajdują się komórki macierzyste.
Histologia szczegółowa Strona 10
Układ nerwowy
Jądro nadskrzyżowaniowe - reguluje cykl okołodobowy za pomocą białek
18 listopada 2011
CLOCK, BMAL - te aktywujÄ… kolejne: PER i CRY.
10:38
Z neuronów jądra nadskrzyżowaniowego uwalniany jest informator II rzędu -
prokinetycyna 2.
Kora mózgu dzieli się na trzy rodzaje - korę nową, starą i dawną.
Kora nowa pokrywa powierzchnię półkul i zbudowana jest z 6 warstw:
Jądro łukowate - jest ośrodkiem głodu i sytości. Ma dwa rodzaje neuronów:
- Drobinowa - zbudowana głównie z wypustek astrocytów, oddzielających oponę miękką
- Produkujące NPY i białko pokrewne aguti (AgRP) - pobudzają łaknienie.
od kory.
- ProdukujÄ…ce proopiomelanokortynÄ™ (POMC) i transkrypt regulujÄ…cy
- Ziarnista zewnętrzna - zawiera komórki piramidalne małe i niewielkie komórki ziarniste.
kokainę i amfetaminę (CART) - hamują łaknienie i dają uczucie sytości.
- Piramidalna - zawiera większe komórki piramidalne oddające aksony do istoty białej a
Oba rodzaje neuronów reagują na leptynę (produkt adipocytów) - pobudza
dendryty ku powierzchni kory
drugie hamuje pierwsze ę!. Ponadto na neurony tego jądra działają hormony
- Ziarnista wewnętrzna - komórki jak w zewnętrznej.
układu pokarmowego.
- Zwojowa - zawiera duże komórki piramidalne, stanowiące pierwszy neuron dróg
ruchowych. Ponadto niewielkie komórki ziarniste
- Warstwa komórek wielokształtnych - komórki wrzecionowate. Pole przedwzrokowe podwzgórza.
Leży tu ośrodek termoregulacji, ma on receptory dla PGE , która wywołuje
2
Kora dawna tworzy opuszkę węchową, korę płata gruszkowatego - głównie służy do gorączkę. Ponadto są tu neurony odpowiedzialne za chłopięcy i dziewczęcy
odczuwania zapachu i tworzenia stereotypów zachowao płciowych stereotyp zachowao. Chłopięcy jest wywoływany przez estrogen powstały z
testosteronu.
Kora stara - składa się głównie z formacji hipokampa.
Neuroglobina - jest białkiem występującym w mózgu podobnym do Móżdżek.
mioglobiny i hemoglobiny, wspomaga zaopatrzenie mózgu w tlen. Jego kora zbudowana jest z trzech warstw:
- Drobinowa - dwa rodzaje komórek:
Ë% Gwiaz
dziste małe
Regeneracja ukÅ‚adu nerwowego. Ë% Gwiaz
dziste duże - duże, z wieloma wypustkami, oddają kolaterale
Obwodowo - po przecięciu nerwu powstaje jego kikut bliższy i dalszy. Bliższy jest
- Zwojowa - składa się z komórek zwojowych Purkinjego. Dają aksony
degenerowany w pierwszym tygodniu od uszkodzenia i w zależności od rozległości głównie do jąder móżdżku, oddają liczne kolaterale tworzące splot
uszkodzenia obejmuje od 2-3 międzywęz
li do nawet 3 cm nerwu. Następnie kikut bliższy podzwojowy, oddzielający warstwę zwojową od ziarnistej.
wytwarza kolbę koocową. - Ziarnista - zawiera komórki:
W drugim tygodniu dochodzi do degeneracji kikuta dalszego - rozpada siÄ™ wszystko. Ten
Ë% Ziarniste maÅ‚e - dajÄ… włókna do komórek Purkinjego
rozpad aktywuje makrofagi, które oczyszczają to miejsce makrofagi wydzielają IL-1, to
Ë% Ziarniste duże (Golgiego)
aktywuje lemocyty do wydzielania NGF pobudza to wzrost kikuta bliższego. Pod
Do komórek zwojowych i ziarnistych dochodzą z rdzenia włókna kiciaste.
wpływem NGF kikut bliższy regeneruje 3 mm na dobę.
Po upływie kilku miesięcy cały nerw jest odbudowany razem z drzewkami koocowymi.
Ośrodkowo - nie zachodzi regeneracja neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym.
Spowodowane to jest gęstą siecią makrocząsteczek i wytworzeniu w miejscu uszkodzenia
blizny glejowej (glejozy).
Histologia szczegółowa Strona 11
Narząd równowagi.
Narządy zmysłów
A
agiewka i woreczek.
20 listopada 2011
W większości wysłane od wewnątrz nabłonkiem jednowarstwowym płaskim. Miejscami nabłonek staje
15:26
się walcowaty - w plamkach statycznych. Plamki są owalne i w woreczku są pionowe (ruchy głowy na
boki), a w łagiewce poziome (ruchy głowy przód-tył). W plamkach zgrupowane są komórki włoskowate ,
które wytwarzają kineto- i stereocylia. Na szczytach tych struktur znajdują się białka kanałowe dla
Termoreceptory.
potasu, które łączą się ze sprężynującym białkiem ankiryną. Ponadto szczyty włosków mają w błonie
OdbierajÄ… bodz
ce poprzez białka kanałowe w błonie komórkowej.
białko Kadherynę 23, która łączy się z sąsiednim włoskiem.
Receptory ciepła - białka VR-1, VRL-1. Są aktywowane przez białko
Kanały półkoliste.
kapsaicynę - składnik papryki, dający wrażenie palenia.
Podobnie wysłane są nabłonkiem jednowarstwowym płaskim, poza miejscami w baokach kanałów -
Receptory zimna - działają przez białka kanałowe TRP, wiążące mentol.
grzebieniach baniek. Tam znajduje się nabłonek walcowaty z komórkami włoskowatymi, działającymi
jak ę! ale reagującymi na przyspieszenia kątowe głowy.
Mechanoreceptory.
Ciałka Merkla - wrażliwe na ucisk, składają się z dendrytu i komórki
NarzÄ…d spiralny Cortiego.
nabłonkowej, która ma pęcherzyki wydzielnicze z neurotransmiterem
Leży w ślimaku, w obrębie schodów środkowych, wypełnionych endolimfą. Składa się z nabłonkowych
VIP.
komórek podporowych i komórek włoskowatych.
Ciałka Meissnera - wrażliwe na wibracje
Komórki podporowe:
Ciałka Krausego - wrażliwe na wibracje
- Komórki filarowe - leżą w dwóch szeregach, tworząc filar wewnętrzny i zewnętrzny.
Ciałka Ruffiniego - wrażliwe na rozciąganie i ucisk.
- Komórki falangowe wewnętrzne - tworzą jedną warstwę komórek wewnętrznie od filarów, na
nich leżą komórki włoskowate wewnętrzne.
- Komórki falangowe zewnętrzne - tworzą 3-4 warstwy, mają wklęśnięcia, w których leżą komórki
włoskowate zewnętrzne.
- Komórki Hansena, Klaudiusza, Bottchera - tworzą szeregi na zewnątrz od filarów.
Komórki włoskowate:
- Wewnętrzne - mają stereocylia, tworzą jeden szereg komórek, mają jak komórki narządu
równowagi kompleksy białkowe ankiryny i kadheryny 23.
- Zewnętrzne - tworzą 3-4 szeregi komórek, zawierają ankirynę, kadherynę 23, tworzą stereocylia.
Produkcja endolimfy zachodzi w ślimaku, w prążku naczyniowym (i w komórkach ciemnych łagiewki). W
nabłonku prążka znajdują się dwa rodzaje komórek:
- Podstawne
- Brzegowe - typowe komórki transportujące jony.
Nabłonek prążka, ze względu na funkcję jest unaczyniony, w przeciwieostwie do innych nabłonków.
Histologia szczegółowa Strona 12
Objaśnienia z cholera wie czego
25 listopada 2011
16:00
Uszkodzenie chemotaksja makrofagów uwolnienie fragmentów uszkodzonej tkanki (RDG -
charakterystyczna sekwencja aminokwasów) rekrutacja komórek macierzystych osadzanie
komórek na rusztowaniu uszkodzonej tkanki różnicowanie prawidłowa tkanka
Histologia szczegółowa Strona 13