POLITECHNIKA SZCZECIC
SKA
INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAA
OWEJ
ZAKA
AD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA
PRZEDMIOT: INŻYNIERIA POWIERZCHNI
Ćwiczenie nr 11
Temat ćwiczenia:
Badanie przyczepności powłok metalowych
I. WST
P
Dobra przyczepność powłoki metalicznej do podłoża, obok grubości i szczelności,
jest podstawowym czynnikiem decydującym o jakości powłoki.
Przyczepność, czyli siła wiązania powłoki z podłożem zależą od:
- plastyczności powłoki i podłoża,
- współczynników rozszerzalności cieplnej powłoki i podłoża,
- chropowatości powierzchni podłoża,
- sposobu przygotowania powierzchni podłoża,
- technologii nakładania powłoki.
Znana jest zła przyczepność stopów łożyskowych cynowych i cynowo  ołowiowych
do żeliwa szarego, powodująca szybkie zużywanie się łożysk ślizgowych podczas
eksploatacji. W praktyce przemysłowej przyczepność poprawia się w sposób wyraz
-
ny wprowadzając pomiędzy stopem łożyskowym a podłożem warstwę pośrednią,
najczęściej cynową.
Celem ćwiczenia jest pomiar przyczepności stopu łożyskowego do podłoża z żeliwa
szarego i stali metodÄ… Chalmersa.
II. PRZEBIEG ĆWICZENIA:
1. Przygotować próbki stali i żeliw o wymiarach: "40 x 10 mm.
2. Jedną z powierzchni czołowych oczyścić papierem ściernym, odtłuścić i po-
kryć cienką warstwą cyny (zabielić).
3. Po nałożeniu formy grafitowej, na próbkę wylać warstwę stopu łożyskowego
A
83 ((SnSb11Cu6) PN 82/H 87111) (o gruboÅ›ci 12÷15 mm) na wczeÅ›niej
przygotowanÄ… powierzchniÄ™ (rys. 1).
4. Przygotować próbkę do badań wytrzymałościowych wg rys. 2.
5. Wykonać próbÄ™ rozrywania na maszynie wytrzymaÅ‚oÅ›ciowej o nacisku 1÷5 T
(10÷50 kN), umieszczajÄ…c próbkÄ™ w specjalnym przyrzÄ…dzie (rys. 3). Podczas
próby należy zanotować siłę, przy której nastąpi zerwanie próbki.
6. Obliczyć naprężenie zrywające odnosząc siłę do powierzchni rozdziału żeli-
wo/stal  cyna  stop łożyskowy wynikającej z kształtu próbki (rys. 2).
Uwaga: wytrzymałość na rozciąganie stopu łożyskowego A
83 wynosi (88,29 MPa) 9 kG/mm2 (wg
PN-62/H-87111)
- 1 -
BADANIE PRZYCZEPNOÅšCI POWA
OK METALOWYCH  Inżynieria Powierzchni.
stal (żeliwo)
forma grafitowa
stop łożyskowy
warstwa cyny
stop łożyskowy
stal (żeliwo)
Rys. 1 Rys. 2
Rys. 3
Literatura:
1. T. Biestek, S. Sękowski:  Metody badań powłok metalowych WNT, Warsza-
wa 1965;
2. PN - 82/H  97019
- 2 -
BADANIE PRZYCZEPNOÅšCI POWA
OK METALOWYCH  Inżynieria Powierzchni.