T. PROJEKTOWANIE I ANALIZA PROCESÓW.
Proces - to zespół powiązanych działań wykorzystujących zasoby organizacji w celu kreowania istotnych dla klientów wartości (wyrobów i usług).
Łańcuchy (strumienie) wartości puszki coli:
Las sosnowy |
Kopalnia boksytu |
Pole zbożowe |
Pole buraczane |
Papierniczy |
Młyn redukujący |
Społem |
Składowanie |
Producent kartonu |
Piec do wytapiania |
Producent karmelu |
Producent cukru |
Magazyn kartonu |
Walcownia na gorąco Walcownia na zimno Producent puszek Rozlewnia Magazyn rozlewni Tesco Sklep Tesco Dom |
Magazyn karmelu Producent esencji |
Magazyn cukru |
W szeroko rozumianym procesie działalności gospodarczej wyróżnia się:
1. procesy wydobywcze,
2. procesy przetwórcze,
3. procesy obróbcze.
Ad. 1.
Polegają na uzyskiwaniu surowców a także uprawie i pozyskiwanie płodów rolnych. Występują one w zakładach wydobywczych (leśnictwo, rolnictwo, kopalnia boksytów). Zależą one od warunków naturalnych.
Ad. 2.
W ich trakcie zachodzą zmiany w wewnętrznych cechach przetwarzanych materiałów i surowców.
Ad. 3.
W ich trakcie zmianie podlegają zewnętrzne cechy przetwarzanych materiałów lub półproduktów, np. zmiana kształty, cech powierzchni, uszlachetnienie, pakowanie.
Zmiany zachodzące w procesie transformacji mogą być uchwytne dla obserwatora (tak jak w tzw. procesach dyskretnych) lub nieuchwytne (w procesach ciągłych).
W przemyśle spożywczym dominują procesy ciągłe.
Transformacja przedmiotów pracy następuje pod wpływem sił przyrody (procesy naturalne) lub pod wpływem oddziaływania procesu pracy człowieka (procesy pracy).
PROJEKTOWANIE PROCESÓW.
Ponieważ większość procesów wymaga pracy człowieka muszą być one odpowiednio projektowane, analizowane i usprawniane.
Celem projektowania jest ustalenie optymalnego przebiegu procesu, co wymaga podejmowania szeregu decyzji dotyczących m.in.:
1. zakresu procesu realizowanego w danej jednostce,
2. typu procesu (jednostkowy, seryjny czy masowy),
3. poziomu mechanizacji i automatyzacji,
4. szczegółowego sposobu realizacji poszczególnych działań.
Ad. 1.
Przy podejmowaniu decyzji odnośnie zakresu procesu realizowanego w danej jednostce (wiąże się z wyborem postaci materiałów oraz formą produktu końcowego) bierze się pod uwagę następujące czynniki:
1. koszty - porównuje się koszty zakupu pewnego elementu lub koszty realizacji określonej fazy procesu na zewnątrz z kosztami wytwarzania w ramach zakładu. Koszt jest podstawą wyboru, ale pod uwagę brane są również inne czynniki;
2. poziom wykorzystania zdolności produkcyjnej. Niepełne wykorzystanie potencjału przemawia za wytwarzaniem we własnym zakresie, brak zdolności za przekazywaniem zadań kooperantom;