Dziedzicznie to zjawisko zachodzące przy rozmnażaniu, czyli procesie płciowy, rozumianym jako wytwarzanie potomstwa po wcześniejszym kontakcie materiałów genetycznych dwóch osobników. Prowadzi do powstania nowych osobników o cechach zarówno jednego, jak i drugiego osobnika macierzystego. Potomek przejmuje część genomu od ojca i część genomu od matki, w skutek czego powstaje zupełnie nowy organizm, mający cechy nowej jakości, ale też część niezmienionych cech po przodkach, a nie tylko po rodzicach.
Geny zlokalizowane są na chromosomach. W wyniku Crossing - over (proces wymiany fragmentów chromatyd między chromosomami homologicznymi) oraz niezależnej segregacji chromosomów i zawartych w nich genów, w czasie mejozy powstają komórki płciowe o bardzo różnorodnym wyposażeniu genetycznym. Po ich losowym połączeniu w procesie zapłodnienia powstają zygoty o bardzo różnych kombinacjach genów. Z tych względów potomstwo organizmów rozmnażających się płciowo jest genetycznie bardzo różnorodne, Mutacje są również powodem zmian w materiale genetycznym i mogą powodować, że potomstwo jednej pary rodziców nie jest identyczne i różni się od swych rodziców wieloma cechami,
Determinacja płci (płeć jest zespołem cech, różnicujących każdy gatunek zwierząt wyższych na samca i samicę). Płeć zdeterminowana jest przy zapłodnieniu. Rozwija się u zarodka pod wpływem określonej informacji genetycznej, tzn. zygota posiada w zapisie genetycznym nadany kierunek rozwoju - męski lub żeński.
O płci człowieka decyduje para chromosomów płci X i Y. Para XX warunkuje płeć żeńską, a para XY warunkuje płeć męską, kobieta wytwarza komórki jajowe, które zawierają chromosom X (bo tylko taki posiadają). Natomiast mężczyzna produkuje 50% plemników wyposażonych w chromosom X i 50% plemników wyposażonych w chromosom Y. Płeć dziecka zależy od rodzaju plemnika, który wniknął do komórki jajowej, Jeśli wniósł on chromosom płciowy X, to urodzi się dziewczynka - analogicznie, jeśli był to plemnik z chromosomem Y, to urodzi się chłopiec. Podobnie jest u większości ssaków i u Drosophila. U drobiu odwrotnie, osobniki męskie zawierają chromosomy XX, a żeńskie XY. U Protenor chromosomy Y nie istnieją, Samica jest homozygotyczna i ma dwa chromosomy X, a samiec tylko jeden. U Fumea jest stosunki są odwrócone Samice są heterozygotyczne, chromosomy płciowe XQ. Samce są homozygotyczne, zawierają chromosomy płciowe XX. Posiadająjeden typ plemników,
- Zmienność mutacyjna czyli procesy prowadzące do powstania nowych alleli genów, które nie występują w organizmach rodzicielskich (zmiany struktury i ilości chromosomów)
- W procesie rekombinacji powstają u potomstwa nowe kombinacje genów. Pod względem fenotypowym, w wyniku rekombinacji powstają osobniki o właściwościach niewystępujących u form rodzicielskich (Crossing- over, niezależna segregacja chromosomów)
- Zygota zawiera po dwa geny odpowiedzialne za daną cechę - jeden gen pochodzi od matki, drugi od ojca. Jeżeli geny są identyczne to osobnik potomny pod względem tej cechy będzie podobny do rodziców, inaczej dzieje się, gdy w zygocie znajdują się 2 różne geny, mające różną siłę oddziaływania. Bywa również tak, że żaden z genów nie przejawia dominacji, wpływ ich zatem na cechę potomstwa jest równorzędny,
- W przypadku gdy rodzice są nosicielami jakiejś choroby (brak objawów chorobowych) może pojawić się potomstwo chore i posiadające objawy chorobowe
- chromosom jest to forma organizacji materiału genetycznego wewnątrz komórki.
- chromosomy to odcinki DNA posiadające na końcach sekwencje telomerowe, oraz co najmniej jedną sekwencję centromerową położoną pomiędzy sekwencjami telomerowymi
• zazwyczaj sekwencje centromerowe skupione są w jednym miejscu dającym się łatwo wyróżnić w okresie mitozy jako przewężenie pierwotne
• u niektórych gatunków sekwencje centromerowe rozproszone są w kilku punktach chromosomu = centromer rozproszony (nie należy mylić takiej budowy centromeru z chromosomami dicentrycznymi powstałymi na skutek aberracji chromosomowej, będącej zaburzeniem w budowie chromosomu)
• w niektórych chromosomach można zauważyć również przewężenie wtórne oddzielające odcinek ramienia nazywany satelitą
- każdy chromosom ma jeden odcinek podwójnej helisy DNA