Zagadnienia ogólne i podstawowe wiadomości z genetyki:
1. Dlaczego dzieci nie są identyczne z żadnym z rodziców?
Dziedziczenie to zjawisko zachodzące przy rozmnażaniu. Potomek przejmuje część genomu od ojca i część genomu od matki, w skutek czego powstaje zupełnie nowy organizm, mający cechy nowej jakości, ale też część niezmienionych cech po przodkach (nie tylko po rodzicach!).
Geny zlokalizowane są na chromosomach. W wyniku Crossing - over (jest to proces wymiany fragmentów chromatyd między chromosomami homologicznymi) oraz niezależnej segregacji chromosomów i zawartych w nich genów w czasie mejozy powstają komórki płciowe o bardzo różnorodnym wyposażeniu genetycznym. Po ich losowym połączeniu w procesie zapłodnienia powstają zygoty o bardzo różnych kombinacjach genów. Z tych względów potomstwo organizmów rozmnażających się płciowo jest genetycznie bardzo różnorodne. Dlatego potomstwo jednej pary rodziców nie jest identyczne i różni się od swych rodziców wieloma cechami.
2. Dlaczego kobieta (samica) rodzi zarówno dziewczynki (osobniki żeńskie) jak i chłopców (osobniki męskie)?
U człowieka o płci decyduje kierunek różnicowania gonady. Obecność w komórkach somatycznych gonady chromosomu Y determinuje płeć męską. W normalnych warunkach kobieta posiada dwa chromosomy X i przekazuje potomstwu jeden z nich, natomiast mężczyzna posiada jeden chromosom X i jeden chromosom Y. Jeżeli w zapłodnionej komórce „spotkają” się dwa chromosomy X- jeden od ojca, drugi od matki to rozwinie się osobnik płci żeńskiej, jeśli zaś „spotka” się chromosom X (od matki) i chromosom Y(od ojca) to rozwinie się płeć męska
3. Podaj kilka powodów, dla których u dzieci pojawiają się cechy nieobecne u żadnego z rodziców.
- crossing-over
- występowanie mutacji
- dziedziczę nie typuZea (po „rodzicach” czerwonym i białym kwiatku pojawią się różowe „dzieci”)
- ujawniają się geny dziadków
4. Jak zbudowany jest chromosom?
1. ramiona( pHkrótkie, q=długie), na końcach są telomery
2. centromer
3. satelity i wtórne przewężenie (w chrom, akrocentrycznych)
Ze względu na położenie centromeru wyróżnia się 4 główne typy morf. chromosomów:
-metacentryczny- centromer w środku, ramiona równe -submetacentryczny- centromer przesunięty, ramiona nierówne -akrocentryczny-c.bardziej przesunięty, ramiona nierówne -telocentryczny-c, na końcu, 1 ramię
Każdy chromosom składa się z 2 równoległych nici zwanych chromatydami siostrzanymi, które są połączone centromerem.
Warunki, aby cząstka stanowiła chromosom: telomer, centromer, miejsce orii, wysoce upakowana postać chromatyny, chromatydy i kinetochor.