3582318722

1. Awans Zachodu w XIV-XVI stuleciu. Omów powody, dla których w tym okresie Europejczycy zdominowali świat.

Odrodzenie to czas wielkiego "awansu Zachodu", jak to określił Jean Delumeau, Kultura europejska zdystansowała wszystkie inne sobie współczesne.

Europa podniosła swój model na inne kontynenty jako uniwersalny wzorzec. Bilans dokonań renesansu nie wygląda jednak tak samo we wszystkich dziedzinach: godny podziwu jest oczywiście rozwój sztuki, a także literatury. Ważny był proces wyzwalania się języków narodowych, spod wpływu łaciny. To okres w którym rozwinęły się nauki przyrodnicze, medycyna, chemia, fizyka i astronomia. Należy tu wspomnieć o najwybitniejszym uczonym doby renesansu- polskim astronomie Mikołaju Koperniku, który w swoim dziele "O obrotach sfer niebieskich", stworzył teorię o heliocentrycznym układzie świata. Był to największy przewrót w nauce tego okresu.

Włochem z pochodzenia jest największy umysł epoki renesansu, czyli Leonardo da Vinci. Był malarzem, rzeźbiarzem, lekarzem, inżynierem, pisarzem Wymyślił on wiele wynalazków, które ze względu na wysoki poziom techniczny mogły być zrealizowane dopiero współcześnie. Jest Leonardo pomysłodawcą spadochronu, łodzi podwodnej, budzika i wielu innych udogodnień.

W Holandii natomiast działał Erazm z Rotterdamu, który był najwybitniejszym humanistą epoki, katohckim duchownym, filozofem, pisarzem. Odebrał staranne wykształcenie. Wydał on Nowy Testament w grece, który sam przygotowywał. Korespondował i polemizował z wieloma humanistami Europejskimi. Cenił on najbardziej ludzką wolność, prostotę i pokój.

Późna faza średniowiecza (II połowa XV wieku) stopniowo ustępuje czasom przełomu renesansowego, w których rozwija się łacińska poezja humanistyczna tworzona przez polskich artystów (Mikołaj Hussowski, Jan Dantyszek, Andrzej Krzycki, Klemens Janicki). W okresie przełomu renesansowego nastąpił także rozwój sztuki drukarskiej-wynalazek Jana Gutenberga, czyli pojawienie się ruchomej czcionki drukarskiej (1440). Dzięki temu drukowano książki w dużych nakładach, niosły one idee renesansowe, humanistyczne i reformacyjne docierając do każdego zakątka Europy. Pierwszy, wędrowny jeszcze warsztat drukarski pojawił się w Polsce w 1473 roku. Od 1503 roku drukarstwo na stałe już wrasta w dzieje kultury polskiej (Haller, Hochfeder, Ungler).

Olbrzymie znaczenie dla rozwoju renesansu miała także działalność Akademii Krakowskiej. W XV wieku w jej kręgu rozwijały się żywe zainteresowania kulturą humanistyczną Włoch i kulturą antyczną. Wprowadzono do programu nauczania autorów klasycznych Wergiliusza, Owidiusza, Horacego, Terencjusza.

Renesans zrodził w Europie nowy typ szkolnictwa: szkoły o średnim lub wyższym poziomie, zwane gimnazjami w których nauczano retoryki, poezji i języków klasycznych. Od XIV do XVII wieku przybywło w Europie wiele uniwersytetów. Rozwijał się mecenat, czyli wspieranie nauki i sztuki, opiekę roztaczno nad artystami i ludźmi utalentowanymi Renesans nie nawoływał do poszukiwania antyku, ale spojrzenia na niego na nowo: jako na ideał piękna i wzorzec do naśladowania. W XV i XVI wieku Europa stała się najlepiej rozwinięty miejscem na świecie. Europejczycy wykazali się najlepszą myślą i nauką. To epoka wielkich odkryć geograficznych:

1492 - odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba 1497-1499 - wyprawa Vasco da Gamy do Indii wokół Afryki Pd.

1512 - odkrycie Pacyfiku

1519 - początek wyprawy Magellana

1519 - przybycie Cortazara do Meksyku

1534 - odkrycie Kanady

1542 - dotarcie do Filipin i Japonii,