3582321042

CZESŁAW MIŁOSZ Rodzinna Europa

Wstęp:

Autor pisze o tym, kiedy powstał pomysł książki. Opisuje, jak stare meble na strychu domu pani Heleny Naef nad Lemanem (Szwajcaria) wywołały w nim refleksje na temat trudności w porozumieniu między nim a ludźmi stąd: „Wystarczy jednak tutaj, w Europie, pochodzie z jej mniej uczęszczanych przez podróżnych okolic na Wschodzie i na północy, żeby być przybyszem z Septentrionu, o którym wie się tylko, że jest tam zimno".

„Niewątpliwie i tu była moja ojczyzna, ale wyrzekająca się, jakby na mocy narzuconego sobie zakazu, wiedzy o sobie jako całości, dzieląca swoją ludność na rodzinę i ubogich kuzynów. Ileż to razy miałem usta zamknięte dlatego właśnie, że wyłoniwszy się z mglistych obszarów, o których podręczniki i książki rzadko podają wiadomość, a jeżeli, to fałszywą, musiałbym zaczynać od początku. Teraz jednak z paraliżem łączyła się dotkliwość jakiegoś zaniechania. Nie, nie będę nigdy naśladować tych, którzy zacierają ślady, wyrzekają się swojej przeszłości i są martwi, choćby przy pomocy ekwiiibrystyki umysłowej udawali, ze są żywi. Korzenie moje są tam, na wschodzi, i to jest pewnik. Jeżeli trudno, albo przykro tłumaczyć, kim Jestem, trzeba pomimo to próbować."

W tylu miejscach był, m.in. Rosja, Meksyk - „Stąd nacisk wchłoniętej rzeczywistości i potrzeba umieszczenia mojej rodzinnej marchii europejskiej, z jej mieszaniną języków, religii i tradycji, nie tylko w stosunku do reszty kontynentu, ale do całej, już międzykontynentalnej epoki". Wie, że obiektywizm nie będzie rzeczą łatwą. Będzie pisał o sobie, nie chce kreować żadnej postaci. Ale wie, że choćby bardzo starał się pisać szczerze, to zawsze coś umknie. Przedstawia swój zamysł: „Zamiast wysuwać na pierwszy plan jednostkę, dbać przede wszystkim o tło i patrzeć na siebie jako na obiekt socjologiczny".

I.    Miejsce urodzenia.

Litwa - początki, barbarzyńcy broniący się przed Krzyżakami, nawracani siłą na chrześcijaństwo: „Epopeja chrześcijańskiego posłannictwa była w Istocie epopeją mordu, gwałtu i bandytyzmu, a czarny krzyż na długo pozostał symbolem klęski gorszej niż dżuma".

-    o unii Wielkiego Księstwa Litewskiego i Polski - Commonwealth - „Nie było to państwo narodowe", tylko tygiel różnych narodowości i Języków. „Lojalności były oparte na poczuciu związania z terytorium".

-    o rodzinnej okolicy, powiat: Kiejdany- Radziwiłłów, herezja, drukarnie protestanckie

-    o feudalizmie. „Wewnętrzna kolonizacja" - nie zdobywano niewolników przez podboje kolonialne, ale wewnętrznych

Urodził się w wiosce nad Niewiażą, dopływem Niemna(1911).

-    o potędze, w którą urosło państwo rosyjskie. Porównanie jednowładztwa z polską demokracją XVII w.

„Każde dziecko, dodane do wielomilionowej masy narodów podbitych, było dzieckiem klęski. Za nim rozpościerała się przepaść krwawych bitw, rozpaczliwych powstań, szubienic, zesłań na Sybir i kształtowała całe późniejsze życie, niezależnie od jego woli".

II.    PRZODKOWIE.

Przodków dorabia się przez snobizm do epoki, potrzeb chwili - w zależności od tego albo jest się synem chłopa, albo robotnika.

„Ale historia, jeżeli nie można jej ożywić przez coś, co ma dla nas osobiste zabarwienie, będzie zawsze mniej lub bardziej abstrakcyjna, wypełniają ją starcia anonimowych sił i schematy.

Miłosz wywodzi swych praprzodków z Łużyc. Serbowie Łużyccy wyparci z pierwotnie przez nich zamieszkałych terenów przez „żywioł germański". Pierwszy znany przodek do Hrehory Miłoszewicz Miłosz(1580). Tu następuje wywód o mieszaninie języków wówczas używanych, choć na co dzień posługiwano się już wówczas polskim. Miłosz uważa się za przykład „melanżu krwi polskiej, litewskiej i niemieckiej". Nazwisko jego matki brzmiało Kunat.

-    o nacjonalizmach na wschodzie. O tym, jak każdy z tych krajów usilnie stara się podkreślać swą odrębność, szukać korzeni.

Majątek jeden z Jego przodków zrobił na handlu drzewem - nad Dnieprem.

Natalia Tassistro - włoska śpiewaczka, wyszła za mąż za jednego z członków jego rodziny. Zadziwiona była klimatem i kulturą Litwy. Syn ich syna (ogromnego ekscentryka) i Żydówki (Miriam Rozenthal), która spodobała mu się na zdjęciu na wystawie u fotografa - Oskar został

i