Światowa Strategia Ochrony Przyrody Program World Conservation Strategy opracowany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i jej zasobów(IUCN) i Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP) w 1980 zaw wytyczne polityki światowej w zakresie ochrony przyrody. Dotyczy przede wszystkim żywych zasobów przyrody.
Gł cele o.p: zachowanie ciągłości i trwałości procesów ekologicznych; zabezpiecz jak największego zróżnicowania genetycz; zapewn trwałości użytkowania gat i ekosystem. Strategia służy jako podstawa opracowywanaia krajowych programów o.p.
Światowa karta Przyrody(world charter for naturę) 28 X 1982 przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przygotowana przez Międzynar Unię Ochrony Przyr i Jej Zasobów (IUCN). Akceptuje prawidłowy stos człow do przyr, wzorowana jest na Deklaracji Naród Zjedn o Prawach Czł. Zasady og: 1 .przyr powinna być szanowana i jej istoste procesy nie powinny być zmienione na gorsze. 2. zdolność genet życia na Ziemi nie bd zagrozona(..) śród potrzebne do tego celu bd ochraniane. 3. zasady ochron bd stworzone dla każdej pow globu; specjalna ochr bd przyznana el unikat, wzorcowym typom ekosys oraz siedliskom gat rzadkich lub zagroź. 4. Ekosyst, organ i zasoby jakie użytkuje czł bd zachow w taki spos aby zapewnie ich optymalną i ciągłą produktywność, jednakże bez naruszania innych ekosyst lub gat z którymi współpracują. 5. Przyr powinna być ochran przez zniszczeniem spowodow przez wojny lub inne wrogie działania. Podstaw cele og ochr: użytków zasób biolog niewykraczajace poza ich natur al zdolność odnawiania. Utrzym lub poprawianie produktywności gleb. Zwiększenie powtórnego użytków zasób, w tym wody. Racjonal użytków zasób nieodnawialnych. Działani mogące przynieść szkodę przyr powiiny być poprzedzone ocenę następstw podejmowanych działań w celu minimal skutków negat. Polska Ustawa o Ochronie Przyrody z 16 IV 2004 Dz.U.z 2004 nr92 poz 880 z późn zmian. Ust o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dn 23 VII 2003. Dz.U nr 162 poz 1568 z zmian. Cele ochr w Polsce: utrzym procesów ekolog i stabilności ekosystem. Zachow różnorodn ekolog. Zach dziedzictwa geologicz i paleontogieznego. Zapewn ciągłości ist gat wraz z siedlisk. Ochrona walorów krajobraz, zieleni w miastach, wsiach oraz zadrzewień. Utrzym lub przywrac do właśc stanu ochr siedlisk przyrod, skład przyr. Kształt wł postaw czł wzg przyr. Formy och w Polsce. Parki narodowe i rezerwaty- duże wym ochrony, Parki krajobrazowe, pomniki przyrody-poj obiekty. Obszary chronionego krajobrazu. Stanowiska dokumentacji - ciekawe formacje geologicz. Użytki ekolog-obszar/miejsce, fun lokalne. Ochrona gat r/z/g-częściowa, dozwolone pozyskiwanie w określonym czasie. Dziś obowiązuje rozp Ministra Śród z 9 lipca 2004 „W sprawie gat dziko występ roślin objętych ochronie” rozszerzenie: poszerzono i bardziej zróżnicowano spos ochr oraz przyjęto inna zas przewodnią do sporządź listy gat chroń. Nowością było ustal stref ochronnych wokół ostoi lub stanowisk. Wprow och czynną, nie tylko zakaz uszkadzania lecz także nakaz poprawy war życia tych roślin i wzmacniania ich populacji. Zabytek: nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły bd dziełem C2ł lub związ z jego działalnością i stanów świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społ zw na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Formy:wpis do rejestru zabytków(konserwator). Uznanie za pomnik przyrody. Utworzenie parku kulturowego. Ustal ochr w miejscowym planie zagosp przestrzennego. Gat poznane 33000, niepoznane 15000, kręgowce 600: smoczkouste 5. 3 zagrnóg rzeczny; ryby 113.14 introdukowanych; 7zagr: łosoś szlachetny, głowacica, kiełb, ciosa, jesiotr zachodni: płazy 18, zagr:traszka karpacka, żaba zwinka, gady 9, zagr wąż eskulap, żółw błotny, jaszczurka zielona; ptaki 370, zagr ok 60 bąk, trasz, głuszec: ssaki 90, zagr ok 30- żbik, ryś, foki. Pszczoły i trzmiele ponad 450, zagr ok połowy, motyle ok 3000, zagr ponad 500, małże 35, zag 26, ślimaki 229,105 zagr; pijawki 53, zag 11