Badania Operacyjne - zajmują się budową i rozwiązywaniem matematycznych modeli decyzyjnych opisujących wybrane aspekty gospodarowania w skali mikroekonomicznej (przedsiębiorstwie, firmie).
Źródło teorii podejmowania decyzji - zasada racjonalnego gospodarowania.
Badania operacyjne wywodzą się z teorii racjonalnego gospodarowania .
Są dwie zasady racjonalnego gospodarowania:
a) Maksymalizacja efektów -
- jak największy zysk,
- marny zasoby i chcemy je jak najlepiej wykorzystać,
- rozwiązując model otrzymujemy odpowiedź na pytanie - ile produkować?
b) Minimalizacja nakładów -
- wiemy ile mamy wyprodukować,
- mamy cel i chcenty wykorzystać jak najmniej zasobów, czyli po jak najniższym koszcie,
- rozwiązując model otrzymujemy odpowiedź na pytanie - jak produkować?
Nie da się stosować dwóch naraz, musimy wybrać albo jedno, albo drugie.
Etapy budowy modeli decyzyjnych wymienić i omówić
I etap - formułowanie sytuacji decyzyjnej w języku matematycznym i jej zapis matematyczny
* Ustalamy parametry (co chcemy optymalizować) wielkości produkcji, trzeba mieć informacje o:
- kosztach produkcji,
- cenie zbytu,
- mocach produkcyjnych,
- czynnikach nakładu (ile energii na jednostkę),
- zyskach jednostkowych itd.
Zasoby nakłady zyski jednostkowe ujmujemy w tabeli,
* Zapis matematyczny tej sytuacji na podstawie wcześniej wykonanej tabeli.
Każdy model decyzyjny składa się z trzech części
1 - Funkcja celu - aby z wielu wariantów wybrać najlepszy
2 - Warunki ograniczające (uboczne) - Proces odbywa się w pewnych warunkach, są ich dwa rodzaje:
* Wewnętrzne - dotyczą firmy opisują jej sytuację, zapasy moce produkcyjne, współczynniki nakładów, pracy, prądu, materiału
■ Zewnętrzne - teren zbytu, ceny po których sprzedajemy, wielkość zamówień, parametry ochronne, wielkość popytu
3 - Warunki brzegowe - Dotyczą nieujemności pierwotnych zmiennych ekonomicznych (zmienne decyzyjne powinny być nieujemne)
Pierwotne zmienne ekonomiczne to:
Koszty cena zbytu, sprzedaż, produkcja.
Etap II Rozwiązywanie modelu decyzyjnego
By znaleźć optymalną metodę należy rozwiązać dany model odpowiednią metodą.
By ją wybrać rozpatrujemy czynniki decydujące o rodzaju tej metody. Nasz wybór zależy od: