Zagadnienia wstępne:
- Zakres przedmiotowy metodologii - wytwory wiedzy naukowej i metody badawcze.
- Klasyczn a ep istem ol og iczn a d efi ni cj a wi edzy
- Na czym polega specyfika wiedzy naukowej?
- Wyodrębnienie podstawowych nośników wiedzy naukowej - zasadnicze punkty zwrotne w tradycji empiryzmu w ujęciu W. V. O. Quine'a.
- Tradycja racjonalizmu jako tradycja rekonstrukcji wiedzy naukowej i metod badawczych.
- Opozycja naturalizm - antynaturalizm w metodologii nauk społecznych (informacje wstępne).
- Nauki empiryczne a nauki laboratoryjne.
A. Zakres przedmiotowy metodologii nauk:
• Metodologia nauk zajmuje się badaniem wytworów wiedzy naukowej oraz metod badawczych stosowanych w nauce.
■ Ustalenia metodologii odnoszą się do całej nauki (metodologia ogólna) lub do poszczególnych grup nauk (nauki formalne, nauki przyrodnicze, nauki empiryczne, nauki humanistyczne, nauki społeczne, nauki laboratoryjne, itp.)
Wyszczególnione grupy nauk nie musza być rozłączne.
• Metodologia nauk nie analizuje procedur badawczych specyficznych dla poszczególnych dyscyplin naukowych - mówi się o metodologii fizyki, metodologii socjologii, to chodzi o metodykę.
Zasadniczo nie zajmiemy się naukami formalnymi - matematyki i logiki - w dużej mierze metody badawcze były analizowane na zajęciach z logiki Inp. pojęcie dowodu, teorii pierwszego rzędu, itp./.
/Logika to jedno z narzędzi metodologii/.
Podstawowa para pojęć rozważana w kontekście analizy wiedzy, to: <poznawanie - poznanie>. Pierwszy człon tej pary oznacza czynność (czynności), a drugi - wytwory tych czynności, czyli wiedzę.
Rozważa się zatem parę <poznawanie - wiedza>.
/Uwaga: poznawanie nie musi zakończyć się poznaniem, czyli wiedzą/.
Zagadnieniem poznawania jest w głównej mierze przedmiotem psychologii poznania, a współcześnie kognitywistyki.
Metodologia zajmuje się przede wszystkim wytworami poznania naukowego i zobiektywizowanymi procedurami ich otrzymywania oraz stosowania.