Dynamika bryły sztywnej.
Bryłą sztywną nazywamy takie ciało, w którym wszystkie punkty mają zawsze stałe odległości:
| Ti - rpr= I ry I
Wynika stąd, że podczas ruchu układ punktów materialnych, który tworzy tą bryłę sztywną, porusza się jako całość o nie zmieniającej się postaci i objętości.
Bryła sztywna w ruchu swobodnym (żadnych ograniczeń) posiada 6 stopni swobody, gdy na ruch bryły sztywnej nałożymy więzy wówczas nie traktujemy jej jako ciało swobodne. Dla "p“ niezależnych więzów liczba stopni swobody bryły sztywnej jest równa : f = 6 - p
1.) Ruch postępowy.
Jeżeli dowolna prosta przeprowadzona przez bryłę sztywną porusza się równolegle do siebie samej to wówczas wektory prędkości wszystkich punktów ciała są w danej chwili jednakowe i ruch taki rozumiemy przez ruch postępowy bryły sztywnej.
_2.i Ruch obrotowy
Wszystkie punkty bryły sztywnej poruszają się po okręgach, których środki leżą na jednej prostej, prosta ta nazywa się chwilową osią obrotu, gdy oś ma stałe położenie w czasie to wówczas mówimy o stałej osi obrotu.
Relacja prędkości liniowej "n -tego" punktu bryły sztywnej :
Vn = G)Xr„ (1)
Dla każdej bryły sztywnej, niezależnie od jej kształtu, istnieją 3 ortogonalne kierunki, dla których moment pędu L jest równoległy do osi obrotu (L || CO). Gdy bryła sztywna posiada jakąś symetrię to te osie symetrii są osiami głównymi.
M = dL / dt - dla punktu materialnego M - moment sił
L - moment pędu
Ponieważ w ruchu obrotowym istotną wielkością jest moment pędu dlatego w dalszym ciągu zajmiemy się wyliczaniem tej wielkości.
00 jest chwilową osią obrotu i zarazem prędkością kątową ciała w ruchu obrotowym względem osi przechodzącej przez początek układu współrzędnych.
Prędkość liniowa "n -tej" cząstki bryły sztywnej (1) gdzie r jest odległością tej cząstki od osi obrotu.
L = r X (m V) - przypadek klasyczny
L = X<n)mn(rnxV) (2)
L = £(„> m „ [r n X (CD X r „)] (3)
L = £(„) m „ [Cfł(r„ ° r„) - r„ (r„ ° CO)]
L = £(„> mn [<D r„z - rn (r„ ° ffl)] (4)
L = E(n)mn [i C0rn2+,/' <0rn2 + k corn2- (i xD+jyn + kzn) (x„ GJx + yn C0y + z„ COz)]
(5)
L = i Lx + j Ly + k Lz (6)
Lx = !(„) mn [(Ox rn2 - xn (x„ (0x + yn COy + z„ oaz)] (6a)
Ly= E(fdmn[a>Yrfi2-yn(xn 0)x + yn<»Y+zn COz)] (6b)
Lz = £<n> mn [COz rn2 - zn (x„ COx + yn C0y+ zn COz)] (6c)