3582323475

Pytanie 1. Okoliczności utworzenia uniwerku w Krakowie w 1364r.

Inspiracją dla Kazimierza Wielkiego do utworzenia uniwerku w Krakowie było powstanie uniwerku w Pradze (Studium Generale 1348?). Niechętny planom bym ówczesny papież Klemens VI, dlatego plany zostały wznowione dopiero, kiedy papieżem został Urban V. Od marca do września 1363 w Awinionie przebywało polskie poselstwo królewskie mające przedstawić plany fundacji. Papież wydał zgodę na stworzenie uczelni 3-wydziałowej (bez teologicznego) - zasługa biskupa gnieźnieńskiego Skotnickiego (biskup krakowski Bodzant był przeciwny). 12.05.1364 Kazimierz Wielki wydał dokument erekcyjny powołujący do życia Studium Powszechne. 1.09.1364 papież Urban V wydał bullę zatwierdzającąpowstanie uczelni, ale nie zgodził się na oddanie kanclerzem krakowskiego władzy nad egzaminowaniem scholarchów (oddał jąwładzam duchownym). Śmierć króla spowolniła rozwój uczelni

Pytanie 2.Pnrównaj dokumenty fundacyjne Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły wystawione dla uczelni krakowskiej.

Kazimierza Wielkiego: Składał się ze wstępu, uzasadnienia zamiaru założenia uczelni, decyzji jej stworzenia i roli, jaką ma ona spełniać, wezwania młodzieży do przyjazdu po wiedzę, zapewnienia bezpieczeństwa oraz przyrzeczenia, że będąprzestrzegane nadane przywileje iwolność, ustalane w ówczesnych uniwersytetach bolańskim i padewskim. W drugiej części aktu fundacyjnego wymieniano kilkanaście najważniejszych przywilejów uczelni: zwolnienie studentów od ceł i opłat w czasie podróży i przy wejściu do miasta, ochronę mienia w czasie podróży, zapewnienie pomieszczeń do nauczania i zamieszkania, zwierzchnictwo uniwersytetu w sprawach sądowych, wysokość i źródła uposażeń profesorów i rektora, sprawy kredytu dla studentów i ustalenia toku pracy uczelni, zatwierdzanie egzaminów oraz powiązanie nauki z życiem przez uczestnictwo studentów w rozprawach sądowych.

Studenci mają wybierać rektora ze swego graną który m być zwierzchnikiem scholarów, ani też mająwyłączne prawo wyboru swoich profesorów. Rektor maprawo sądzenia swoich studentów w sprawach cywilnych i jego wyrok jest bezapelacyjny.

Wszyscy scholarzy składają mu przysięgę i są mu posłuszni.

Tylko pewna liczba katedr miała być finansowana przez Kazimierza Wielkiego.

Bulla papieża nie pozwoliła otwarcia wydziału teologii, ale przyznała prawo do wybierania wykładowców biskupowi krakowskiemu Bodzancie, co zniechęciła Kazimierza Wielkiego do dalszego organizowania uczelni. Dopiera po śmierci biskupa(1366) i wyborze kolejnego, król postanowił po raz kolejny uruchomić uczelnię. Jednak po jego śmierci (1370) uczelnia praktycznie przestała istnieć.

Władysława Jagiełły (26.07.1400) służyć narodowi wiedzą mieszkańców ipoddanych ziem... litewskich... na synów światła nawrócić. Wewnętrzną organizację odnawianej uczelni oparto na wzorach uniwersytetu paryskiego. Uniwersytet stał się instytucją mistrzów, a nie studentów. Głową uniwersytetu był rektor powołany z grona naukowego, zaś nadzór nad uczelnią należał do biskup a kr akowskiego.

Pytanie 3. Określ, kiedy poszczególne osoby sprawowały funkcję rektora i jaką dyscyplinę naukową reprezentowały.

1400- 1401 i 1413/14 Stanisław ze Skarbimierza (prawnik)

1401- 1402 Jan Wajdut, książę drohiczyński ??

1861-1862 Józef Dietl (medycyna)

1886-1887, 1899-1900 Stanisław Tarnowski (historyk literatury)

1938-1939 Tadeusz Lehr-Spławiński (językoznawcą siawista)

1962-1964 Kazimierz Lepszy (historyk)

Pytanie 4 Okoliczności powstania uniwersytetu w Wilnie:

Uniwersytet Wileński, lit. Vilniaus universitetas - jedna z najstarszych uczelni w Europie środkowo-wschodniej.

Przyjmuje się, że uczelnia powstała w 1579 r., kiedy król Polski Stefan Batory przeznaczył środki na przekształcenie Wileńskiego Kolegium Jezuickiego, w uczelnię o nazwie łac. Academia et Universitas Vilnensis Societatis Jesu Rok później ustanowienie tej uczelni oficjalnie zaaprobował papież Grzegorz XIII. Oficjalnym językiem wykładowym tej uczelni była łaciną zaś wykładowcami byli uczeni pochodzących z różnych części Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Początkowo miała wydziały filozoficzny, teologiczny i prawniczy.

Uczelnia bardzo długo stanowiła jedyną wyższą szkołę na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Do najbardziej znanych uczonych związanych z jezuickim okresem uczelni należą m.in. Maciej SarbiewskL-poetapiszący pa łacinie i polsku, Wojciech Wijuk Kojałowicz -który jest autorem pierwszej, pełnej historii Litwy, Marcin Śmiglecki - autor popularnego w całej Europie podręcznika logiki. Akademia Wileńska stała się ważnym ośrodkiem kontrreformacji w Wielkim Księstwie Litewskim. Jej profesorami byli m. in Piotr Skargą Jakub Wujek, Marcin Latema i Mikołaj Łęczycki W XVm w. na uczelni tej opracowano zasady gramatyki i ortografii jęz. litewskiego i rozpoczęto wydawanie pierwszych książek po litewsku. W 1753 r. otwarto obserwatorium astronomiczne i utworzono przy nim wydział fizyki i astronomii.

Pokąsacie Zakonu Jezuitów w 1773 r. Akademia zastała przejęta i zreformowana na uczelnię świeckąprzez Komisję Edukacji Narodowej. Jednym z elementów reformy było rozpoczęcie wykładaniapopolsku i litewsku naniektórych wydziałach (literatury i historii Polski i Litwy, nauk przyrodniczych i matematycznych). W okresie tym uczelnianadalpasiadałą oficjalnie tradycyjną łacińską nazwę ""Academia et Universitas Vilnensis" - z której usunięto tylko słowa "Societatis Jesu". Zaczęto ją jednak coraz częściej nazywać w tym okresie Uniwersytetem, anie Akademią W okresie odrefarmy Komisji Edukacji Narodowej do rozbiorów Rzeczypospolitej, uczelnia ta przeżyła krótki okres ponownego rozkwitu. Posiadała ona m.in. najlepszy w Rzeczypospolitej wydział medyczny założony przez sprowadzanego z Wiednia Jcihanna Petera Franka Po rozbiorach, uczelnia utraciła na krótko status szkoły wyższej, stając się "Powszechną Szkołą Wileńską", jednakże w 1803 r. odzyskała swój status i za zgodą cara Aleksandra I funkcjanowałapad nazwą Imperialnego Uniwersytetu Wileńskiego. W okresie aż do powstania listopadowego uczelnia przeżyłakolejny, krótki okres świetności. Do najbardziej znanych uczonych tego okresu związanych z Uniwersytetem należą: (Jan Śniadecki, Jędrzej Śniadecki, Joachim Lelewel, Michał Oczapowski, Simanas