3582323515

Z_Wyjami iMaitlMfcł ruta adamtaiki

Formalne cechy zachowania chaakteryzujątemperameaf i przejawiają się we wszystkich czynnościach, w zachowaniu i reakcjach, niezależnie ad treśd Określają nie treść, lecz sposób zachowania* Jednak tempcramed wpływa kształtuje cscba wość pośrednia i współdetermiuje jego rozwój. Nie można na podstawie cech temperamentu określić, w jekfcm kimnkn rozwój

Z_Etadgi. ritwriiu' cnyMail tmłtytnrjaidnri tattiiMwiniM»UBilj|iiulBi

Największą pcęularnaść wśród typalcgii kaukytucjanataydo temperamerfu zyskały w Europie: typologia Kretschmaa oraz w USA typologia Sbeldcma i Stevenai - koMyniaiarów Kretschmera.

Wykazywana zwitek między typem budowy ciała, a temperamentem, wyróżniając 3 źródła różnic i 3 źródła tez psychicznych:

X. 1.    cudo mor fhra: wygląd męski, delikatny i zaokrąglały, duża podścidlca tłuszczową mocna rozwinięty system trawienny, słaba ukfad mięśniowa-kostny. Temperament -

2wkcrrołmóka - zamibwanie da wygód, pa wabaść reakcji, energiczny życiowa, łagodny, wylewny i jeebostajny w uczuciach . 2. mmmorfimi: mocna budowa kości, mnknlanry, enemy na ból i wysiłek fizyczny. Tenęerament - samatdoaŁ - pewny i zdecydowany w paśawie i ruchach, obfitość

3 energii, patrzebamchu, zamiłowanie do ryzyką agresywność, mała wrażliwość psychiczną

. 3. ritunmrliłin: delikatny, w«£ły, płó&a klatka piersiową szczury, makr innie śniony, mocna rozwinięty Temperament - cercbrotamka' - szybkie reakcje nerwowe, skin maść da samet naści, nadwrażliwość na wrażliwaść.

ksza truea mózgu i nerwów niż u imych typów.

: zmęczenie, truebaść w nawiązywaniu kontaktów, śkrytaść i

Z_Winami krmfcn łrtwafctonni tBdmniirtwtomiiki nkfaiki en wwcai wnlkig ftnytinv«;

.fest ta typa legia układu nerwowego, gdzie temperament jest związany z cen trąb ym układem nerwowym, którego odważniejszymi właściwościami są:

X. 1.    sito procesu pabadtwrma - zdolność komórek nerwowych do pracy, a więc da wytwarzania długotrwałego lub krótkotrwałego, ale siki ega, pobudzę nią bez przechodzenia w

stor hamowaniaadramego chroniącegok arnikę przed wyczerpaniem i zużyciem;

4> 2. sitoprocesu hamowana- zda bóść da wstrzymania reakcji woimkowych (wygasanie, różnicowanie, opóźnianie);

J. 3. równnwcąfaprocrsówrmTwowych-reakcja między siłąw zakresie pobudzenia, a hamawarią

T-. 4.    rucHhnrść procesów rwrwawyeh - zdolność do zmian zachowania do odpowiednia zmieniających się bodźców.

Dziękikambbarji tych właściwości ctrzymujemy tzw. typ rrkhćb nerwowego.

A_MmamaLMiinniri AiataaijitlBiuianimitohlma

X. 1.    sito uMtzSa (Knmwgo przejawia się nie tylko wydolnością, ale i wrażliwością Są me ujemne iare kiwane, to znaczy im mniejpza wjdabccść, tym większa wrażliwość;

Z. 2.    rath/rwość promów nerwowych rozpada się na dwie niezależne cechy, jaka aspekty jrocesu pobudzenia: a) ruchliwość, i fa) lała bóść, czyli szybkość powstawała i

n    z ai kania proc esów nerwowych;

3.    rmmowtę o procesów nerwowych nie jest samodzielną cechą układu nawowego;

• • 4. q^ncaKicinośią to to wość i szybkość, z jaką zachodzi proces pobudzenia i hamowania.

&_Cmńai matfc EiS

Tecria temperamectu Biesa i Pbmina zakfada, że na temperament składają się wrodzme cechy osobowości wcześnie ujawniające się w rozwoju Stwierdzili, że pomiaru tenperamectu

Toina dckmywać w 3 wymiaach:

..    1. «nocjiMidnaść (E) abejmmąca o) rwewnktwokrwc - łatwe i silne reagowanie nupekajem i jest zwiącana z dużą wrażliwością na bodźce, b) strach (najczęściej u dzieci) -

r»    nąńęcie mięśnbwe. wzrost tętną g afosrć- wywołana przez bodźce powodujące frustrację

4> 2. aktywność (A) związana z wydatkowaniem energii fizycznej, cbejrmijąęa czynności mat ery c me (wigor, tempa działaria);

J. 3.    tnwnyskoBĆ, jaka unikanie samotności

\ • i nieśrmabść (wg Bussa i Pbmina- tyłka u dzieci) -związana z lękiem jrzed czymś nieznanym.

&_Celu jot alty wciąg

To zgodnie z iecfaąz tez teorii aktywacji, łatwość, z jaką powstaje u czfawieka akt rwa ej a. Aktywnością Graj nazwał cechę, ad której zależąróżnice indywidualne w poziomie aktywacji, są me wzglęmk stafc dh poszczególnych osób (u jednych mniejsze, u imych większe). Paziom aktywności uzależnimy jest od siły bodźca. Od poziomu Atywnc&i zależy efektywność

działali i sami

z

lapoc

JttL

iczude jecbastld Jecbcętka o wjsckkj akt jwoccści ma

'-jAlaymj wyncHT rtCra- gitrinvm.il wcaugiiimnit.Ł

i adwretnk.

Pojęcia te wrowadził Jung. Eysenck stwierdził, że stnktu-a asdxiwaśd sk facia się z 3 wymiarów, u podrtaw których leży mechsńzm fizjologiczny odpowiedzialny za generowanie oocesów pmudzada i hamowania craz wzajemne od dobywanie tych procesów:

X. 1.    ekstrawersja - chronkzne abedżenie paziami aktywności. Przejawia się przewaga hamowania nad pobudzeniem. Ta aseby towarzyskie, aktywną optymiści;

Z. 2.    iutruwersja - einouiczoe podwyższenie paziami aktywności Przewaga pdbudzeuda nad hamowaniem, koncentracja na samym sobie, brak zainteresowania światem

3 zewnętrznym, częsta pesymiści;

. 3.    hU wersja -to typ pośreebi.

&_QyiaytdcĆ Cyłnirto jat eterntyiia?

Jaka jeden z wymiaów temperamectu zajmrje główne mkjsce w strukturze osobowości. Opisany jest dwubiegunowo, jaka zrównoważenie i rrie zrównoważę me emocjonalne (stąd emocja nalnaść). Noirat yczoaść, ta mniej kb bardziej trwały system zacha waó afektywnjch, gdzk różnice indywidualne uwannkowane są dziedzicz ok i przejawią się jaka skłtmaść da depesji, załamali nerwowych lub dolegliwości somatycznych. Neurctycy sąmab odporni na stres, podatni na sugestię przejawiają skłonności da ZAdbawad dynamicznych (lęk, agresją

daasteria).

Wujami BiMPt imiBltywiiiBri i Mm radnątkana

U podstaw iinąailsywmśd leży wrażliwość na warnikowe sygnały nagrody bb braku kary i związana z tym łatwość wytwarzam reakcji warnikowych na krfegorię bodźców. Jaęufeywność ta ckrża aktywność na bodźce korzystne (nagroda).

U podstaw leku leży wrażliwość na wamkowe sygnały kary lub Irak uąpody i związaia z tym łrfwcść wytworzenia rekcji lękowych. Lęk, ta skłonaść da cofania się na bodźce zagrożenia. Wrażliwaść aa karę i nagrodę uzależniana jest od poziomu neurotyczna ścl Gray dokonał krytyc z nej analizy koncepcji ekstra- intro wersji i neuratycz naści Eysencką twierdząc, że wymiary te sa wtórne w stesuku da lgai i impulsywnaścl    _

lfi._WyiaigjBaicritmltOrwniBri whmniijiSltclMiafHm;

Reaktywność jest właściwością deferminijącą różnice między jeebastkami i stanowi cechę temperamectu przejawiającą się we względne stałej i charakterystycznej dla jecbostki wiekaśd Rektywność wpływa na zapotrzebowanie na stymulację oaz na paziom motywacji do regulowania stymulacji Miarą wrażliwości jest jrćg wrażliwości zmysłowej z miernieiem wydolności organ izmr. Jecbostkir óżnią się usytuowaniem na wymiarze reaktywności Skrajne pozycje, ta raka i wysoka reaktywność. Im mniejsza reaktywność, tym większa wrażliwaść, ale i mniejsza wydolność.

1L_Mm MMimnilMh umaamafcnamiiid mn wgąiiHIIZ

Nawa kcncepcja sprawach3a reaktywność do trzech cech: wrażliwości sensorycznej, reaktyracści emocjcnabej i wytrzymałości, i objęła 6 cech rektywnaścl 2 czynności ruchowe oj ńwnftrac, b) nersewgrufrtrnosć', i 4energetyczne: aj wrm/rłrośr sctisdrycwtci, b) aktywność, tj wyhyywiafośr, d) raJc^rwność amocjorukta.

IZ_nfanrw mufa rmtowułć agtt Mifc man i mfa aaamutił i ghrnitric?

Aktywność, ta cecha temperamectu ckreSaiąca ktensywuaść zachowali i działaó sprawczych. Za pośrednictwem aktywności regulowane jest zapotrzebowanie na stymulację peprzez pcEziidwanie i im Łarrie jej. Rodzaj ktywnesei zależy od zairteresowaj, mctywacji oraz imych czynnie ów.

Jednostki wysika reaktywne cecłi^a się dxrrżona aktywnością, gdyż ich zapetrzebawanie na stymulację jest niskie. Jednostki nisko reaktywne cecłmje wyscŁa aktywność gdyż ich zapctrzebawaiie na stymulację jest większe. Skrajna reaktywność maże prowadzić do zaburzęd w zachowaniach, jednek gorzej fiirŁcjanrgą wyrwko rektywm.

12._Wyjmij najtot nguwnatywniad;

Ta jećbaz cechRTT przejawią ąca się w parametrach czasowych. Peraeweratywnaść, ta czas trwania reakcji pa zakończeniu bodźca i obejrmąe utrzymywanie się reakcji craz powtarzanie ich. Ta psychiczna bercja i sztywność reagowania i jest fiiukcją wtórną, gdzie początkowo reakcja na bodziec jest słabą by stepudowo wygasnąć. Osoby perseweratywne kcmcertrują aę na p^szłoścd, są wrażliwe emocjonalnie, reagują lękiem w sytuacjach stresowych.

14_Ciy tmamminit wpływa na dtŁtrwniBr

Dotyczy to sytuacji trucbych, jak dejrywacja, przeciążenie, utrudnię nią kmflikty, zagrożenia fizyczne i psychiczne. N^amiast w sytuacjach normalnych temperameut nie ma wpływu na efektywność dziabnią gdyż każda jeebestka posiada własny styl odpowiadający temperamentowi Tnrcbaścią jest tu dodatkowe pdźudzenie obniżające efektywność działaj, szczególnie u esefo wysoka reaktywnych. Temperamect wpływa jednak na kształtowane się określanego działania.

IZ_Ca dntteuułlyl jfaMnią n na mii łMOatmit i rilaniąj?

U asefc wysoka iwiklywnych bodziec wywabje birdzżej intensywne reakcje. Styl działania ascŁ wyscŁa reaktywnych charakteryzuje się przewagączymaśa pomocniczych w działaniu, inikając w ten sposób napięć hJ> sytuacji stresnwTch Osoby te prefeiują czyrmości przaryware ze względu na przerwy obniżające wartość Stymulacji, częsta przechodzą z jednej czymośd da ćbgiej, wybierając czym ości różnorodne, źle dziafająpod wpływem presji waląpisenme egzaminy, wolna pracują są mało ruchliwi wolą slab miejsce pracy.

!£._Wyjmii naięoi halmt cafilulreiiiataimlii

Ta zmiany psy chał cgiczoe i fizjabgirzne związane ze zwalczaniem stresu powstałego na sktoek rozbieżności pomiędzy wymaganiami zadamawo-sytnacyjnymi, a możliwościami jecbastld i jest jecbąze strategii radzenia sobie ze stresem.

Znamy pydbdagjaoc, ta podwyższmy paziom lęku, zmęczenie psychiczne, frustracją niezadowolenie z życia.

Znaany fisjoAug^cpine, ta zwiększana czymośćkoy nadnerczy, podwyższone ciśnienie i tętna

Wysoka stymulacjauasćb wysaka reaktywnych, to wyższe kaszty, a u osób niska reaktywnych - odwrotnie.

¥._Rnl4j pnyifad had« nad iw witani nróby Innu gram Inn a mdmwgtk toncditHff łjcfaólg itli wynfcił;

.    3. Badmne Eliasa (wykorzystanie styki samaręgulacji), dotyczyb zapotrzebowania na stymulację. W badaniach tych potwiodzma zastała hipetezą że jednostki a dużym

zapctnzebawanb na stymulację [uefengą ektrwnj styl samarę gulacji dowiając przed sobą cele realne, efektywnie i wytrwale je realizując. Jecbcstki a małym zmotrzdbciwaiib na

2    stymulację preferowały bierny shfl samnregulacji. stawiąąę przed soną zadania poniżej bb powyżej ich możliwości Cechowała je oska efekt ywneść i brak wytrwałości

. 2. Badania Kozłowskiego dctyczrły zwiądoi pomiędzy ząxrtrzdiawaniem na Symikcję a postawą ryzykaita i asekuranta. Stwierdzono, że ryzyk mci posiadają duże ząicirzebawanie na stymulację, zaś aseiaranci mak. Ryzyka stanowi źródło uąuęcia emocjonalnego i zwiesza wwtaść rfymulacyyią sytuacji, dlatego osoby wy^Ła reaktywne unŁąąich, ucząc postawy asekurmddej.

IŁ_ftiia Irałii iliiwitiir wytiraią mamle liCiiłmayjnri iliiaiinif jnlng mdi Inmamimlii (Slntaal;

Metoda badania ruchliwaści - zjawiska obrazu zastępczego Badany wpatrywał się długo w czerwmy punkt, pa czym wzrcŁ erzemsił na dwjętoe tta. Przez jakiś czas widział czerwona plamkę. U 4 osób o makj ruchliwości plamka ta zniknęła szyb dej, zaś u 4 osób o duże rucliliwaści alraz ten utrzymywał się dłużej.

Ruchliwość, to zdcib ość prze chodzenia z jednego procesu nerwowego w drugi

18,_Ouia kralŁii jiiimia ri nraik fcwratimaiiłiiniio tui atomyayina diaamiy inltfctou.

PCZrKT forinaba droaklaystyka zachował - kwestimarksz tenipeiameilu (Słreku-Zawacbki), anracowany w 1387 reku w oparciu a RTT. Dostosowany do badana abupkl Zawiera 320 pytań, ocenia 6 cech temperamectii: peraeweratywnaść, żwawaść wrażliwaść sarsaiyczaa, reaktywność emocjmaba, wytrzymałość, ddywność. Jest totem mierzącym podstawowe cechy w ujęciu Pawłowa.

2Ł_Wg nyianaltgg maujEtwmlimuriiiaiiwytŁi itotwugamfili inrlnil liifumy mMmmmlii Md Mgalmgnyiii?

Kwtstianannme pozwalają na uzysk aa ie więcej fafarmacji a sytuacjach życiowych, stasmbu jeebastki da wielu spaw, jego zachowań, sto sankach emocjmalnych.

Obserwacja - odbywa się w warunkach natirabyćb, przez co ma wyższość nad metodami labaratcuyjjyml Korzysta się w niej z wywiadu i wiedzy asdi znających osobę badaną

Wadą laboratoryjnego pamiau jest konieczność posiadania laboratoriom, trudność badania w tych waunkadb dzieci, częsty brak zgody na badanie ze strony cbĆSj badanych, badana te są

niełlimanitarne.

2L_

Maaymiilfgg tigwafaipirriglniBri wiiaaniBrtnmniuił-lnZ