3582300636

bioindykatory.

Podaj przykład bioindykatorów, których zasięg występowania pomaga określić stopień zanieczyszczenia środowiska.

Urywa się toksycznych substancji chemicznych.__

Wykorzystuje się olejW eteryczna cJziałające odstraszatąco na niektóre owady. Ta metoda pozwala zmniejszyć znnieczyszczerw wód i gksb-

Wykorzysluje się hormony hamujące proces przeobrażona owadów.

PODSTAWOWE TECHNIKI INŻYNIERII GENETYCZNEJ WERSJA A

Zadanie 1.

Bakterie są organizmami, które służą biotechnologom Jako magazyny genów lub genomów. Aby przechować dany gen, wstawia się go do plazmidu bakteryjnego. Schemat przedstawia proces wprowadzenia genu do komórki bakteryjnej.

gon kodu|qcy informację    komórka bakteryjna

o syntezio insuliny

Zadanie 3.

Enzymy restrykcyjne stosuje się do wycinania fragmentu DNA. Oceń prawdziwość zdań dotyczących enzymów restrykcyjnych. Wpisz w odpowiednim miejscu tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F - jeśli Jest fałszywe.

enzym

restrykcyjny

liii

uLv>.

i/:n: -ii.ij.i • '.wencjo DNA /budowano co najmnioj z 8 nukteotydów.

Tnq DNA no mniejszo fragmenty.____

Przecinają DNA w miejscach o okrońlonoj sekwencji nu* >i> i, ,v.

Przecinają DNA w dowolnym miejscu.

•

komórka człowieka

a) Określ, czy bakteria przedstawiona na schemacie jest organizmem zmodyfikowanym genetycznie. Uzasadnij swoją odpowiedź.

t>) Wyjaśnij, dlaczego naukowcy tak chętnie wykorzystują plazmidy bakteryjne do przechowywania genów.

Zadanie 4.

Nu fotografii przedstawiono urządzenie służące do przeprowadzania elektroforezy.

Oceń, które ze stwierdzeń wymienionych w tabeli dotyczą techniki elektroforezy. Wstaw znak X w odpowiednich miejscach tabeli.

c) Określ, juką cechę uzyskała komórka bakteryjna, w procesie przedstawionym na schemacie.

Elektroforowa		TAK	NIE
1.	Próbkę DNA umieszcza się na żelu.
	W wyniku oloktroforezy uzyskuje się kopie odcinków DNA.
3.	Pod wpływom pota elektrycznogo cząsteczki DNA przochodzą przez żel.
4.	Duże cząstoczki DNA przemieszczają się szybclo| w żelu.
5.	DNA jest widoczny w postaci prążków.

Zadanie 2.

Łańcuchowa reakcja pollmerazy (PGR) umożliwia otrzymanie dużej liczby kopii wybranego fragmentu

DNA w bardzo krótkim czasie.

u) Ponumeruj etapy łańcuchowe) reakcji pollmerazy.

Etapy łańcuchowo) reakc|l polimorozy	Numor
przyłączanie się starterów do DNA w odpowiednich mlojscach
powstawanio wiełu kopii odcinków DNA
podwyższenie temporatury
obniżenie temporatury
rozdzielenie nid DNA w wysokiej temperaturze
dobudowywanlo nici DNA przoz pollmerazę od miejsca przyłączenia startera

h) Podaj nazwę urządzenia, za pomocą którego Jest możliwe przeprowadzenie łańcuchowej reakcji pollmerazy.

Zadanie 5.

Do technik inżynierii genetycznej należy sckwcncjonowanlc DNA, technika PGR, sonda molekularna, elektroforeza czy transformacju genetyczna.

a) Przyporządkuj nazwom technik inżynierii genetycznej (A-D) właściwe zastosowanie (I-V).

A.    elektroforeza

B.    sckwcncjonowanlc DNA

C.    transformacja genetyczna

D.    technika PGR

U

C_

I.    lokalizacja wybranego fragmentu DNA

II.    kopiowanie wybranego fragmentu DNA

III.    ustalenie kolejności nukleotydów

IV.    rozdzielanie cząsteczek DNA różnej długości

V.    wprowadzenie do komórki obcego DNA

D._

c) Zaznacz dwa czynniki niezbędne do otrzymania wiciu fragmentów DNA o tej samej sekwencji.

A. enzymy restrykcyjne B. startery C. pollmcraza RNA D- pollmcraza DNA E. komórka bakterii

b) Wyjaśnij, co to Jest sondu molekularna oraz w jakim celu się ją stosuje.

=>

PODSTAWOWE TECHNIKI INŻYNIERII GENETYCZNEJ WERSJA B

Zadanie 1.

Jedną z grup organizmów zmodyfikowanych genetycznie są organizmy transgcniczne.

a)    Zaznacz punkty zawicrujące poprawne dokończenie zdaniu.

Organizmem transgenicznym nie jest

A.    ziemniak odporny na jeden ze środków chwastobójczych dzięki dodaniu do jego genomu genu warunkującego rozkład tego środka.

B.    kukurydza otrzymana dzięki wstawieniu dodatkowej kopii genu. który występuje w jej genomie i odpowiada za produkcję nasion.

C.    mysz mająca w materiale genetycznym gen meduzy, który koduje białko zielonej fluorcscencji.

D.    bananowiec, w którego genomie zahamowano aktywność genu powodującego dojrzewanie owoców.

b)    Zaznacz poprawną definicję pojęcia organizm transgeniczny.

Organizm transgeniczny to organizm, któremu

A.    wstawiono dodatkową kopię genu.

B.    zmieniono aktywność wybranego genu.

C.    wprowadzono do genomu gen innego gatunku.

Zadanie 2.

Proces wprowadzenia do komórki obcego materiału genetycznego nazywamy transformacją genetyczną. Na schemacie przedstawiono przebieg procesu transformacji genetycznej.

Zadanie 3.

Sekwencjonowanie DNA polega na ustaleniu kolejności nukleotydów DNA badanego organizmu. Wyjaśnij na dwóch przykładach, w jakim celu sekwcncjonujc się DNA organizmów.

1__

2.-

Zadanie 4.

Na schemacie przedstawiono działanie pewnego związku w procesie modyfikacji genomu.

Podaj nazwę związku działającego w miejscach oznaczonych czarnymi strzałkami oraz określ jego rolę w procesie modyfikacji genomu.

Zadanie 5.

Do technik inżynierii genetycznej należy sekwencjonowanie DNA, technika PCR, sonda molekularna, elektroforeza czy transformacja genetyczna, a) Wyjaśnij, do czego służy elektroforeza.

O,

b) Przyporządkuj nazwom technik inżynierii genetycznej (A-D) właściwe zastosowanie (I-V).

A.    sonda molekularna

B.    elektroforeza

I.    kopiowanie wybranego fragmentu DNA

II.    wprowadzenie do komórki obcego DNA

C.    transformacja genetyczna III. rozdzielanie cząsteczek DNA różnej długości D.    technika PCR IV. lokalizacja wybranego fragmentu DNA V. ustalenie kolejności nukleotydów
A	B______ CL D. _ -
c) Oceń prawdziwość zdań dotyczących łańcuchowej reakcji pollmcra/.y. Wpisz w odpowiednim miejscu tabeli literę P, jeśli zdanie Jest prawdziwe, lub literę F - jeśli jest fałszywe.		P/F
1.	Umożliwia wprowadzenie genu do wybranej komórki.
2.	Przeprowadza alę ją w aparacie zwanym termocyklerem.
3.	Liczba cząsteczek po każdym cyklu reakcji rośnie wykładniczo.
4.	Każdy z etapów reakcji wymaga tej samej wartości temperatury.

1

a) Dokonaj analizy schematu i wpisz w puste pola właściwe litery.

1__ A. wektor

2. __ B. komórka zc zmodyfikowanym materiałem genetycznym

3. __ C plazmid zawierający gen innego organizmu

D. enzym restrykcyjny

b) Wyjaśnij, w jakim celu stosuje się wektory. Podaj dwa przykłady wektorów.

c) Określ rolę ligazy w procesie transformacji genetycznej,