3582325867

Ziarno zbóż odstawione do skupu musi spełniać określone szczegółowo dla każdego gatunku parametry towaroznawcze, takie jak np.: wilgotność, gęstość w stanie zsypnym czy ilość zanieczyszczeń (tab.). Jeżeli materiał ma być przeznaczony nie tylko do przerobu, ale i do przechowywania, oprócz wymienionych parametrów badaniom poddaje się również zdolność kiełkowania ziarniaków, głównie metodą TTC (tetrazolinową), która pozwala wykryć rozłożenie nekroz w zarodkach, a tym samym zdolność ziarna do zachowania wysokiej wartości siewnej przez cały okres magazynowania.

Wilgotność jest to ubytek masy, jaki powstaje w produkcie, wyrażony w procentach. Maksymalna zawartość wody w ziarniakach pszenicy, żyta, pszenżyta, jęczmienia i owsa przeznaczonych do ponad 6-miesięcznego przechowywania powinna wynosić 13 %, zaś do składowania nie przekraczającego pół roku - 14 %, bowiem przy wyższej wilgotności może dochodzić do niekorzystnych zmian w ziarnie. I tak, w przedziale wilgotności od 12 -14 % do 18 — 20 % składowany materiał zostaje zaatakowany przez grzyby (przy wilgotności względnej powietrza 65 - 95 %), w granicach od 18 - 20 % do 30 - 40 % może dojść do respiracji zarówno ziarna, jak i mikroorganizmów, zaś przy wilgotności 30 - 40 % ziarniaki nie będące w stanie spoczynku mogą kiełkować.

Zawartość wody w ziarnie zbóż określa się do celów laboratoryjnych w suszarkach elektrycznych, zaś w punktach skupu metodami uproszczonymi, opierającymi się min. na wilgotnościomierzach elektronicznych lub induktorowych miernikach wilgotności. Gęstość ziarna w stanie zsypnym (masa hektolitra) jest to stosunek masy ziarna do objętości, jaką ono zajmuje po nasypaniu do pojemnika (w ściśle określonych warunkach, zgodnych z odpowiednią normą); wyrażana jest ona w kg/hl (kg/m ); do oznaczenia wykorzystuje się gęstościomierze zbożowe z pojemnikiem H- łub 1-łitrowym

Gęstość w stanie zsypnym zależy od:- dorodności ziarna,- stopnia jego wypełnienia,-struktury wewnętrznej ziarna,- powierzchni łuski, - ilości i rodzaju zanieczyszczeń,-wilgotności ziarna.

Wysoka masa hektolitra świadczy o dorodności ziarna, o dobrym jego wypełnieniu, o korzystnym stosunku bielma do okrywy owocowo-nasiennej, o gładkiej powierzchni, małej ilości zanieczyszczeń i o niższej wilgotności ziarna. Ziarniaki kuliste, pękate, gładkie lepiej przylegają do siebie, pozostawiając mało wolnej przestrzeni między sobą, a tym samym wykazując większą masę objętościową niż materiał o kształcie wydłużonym, kanciastym, o powierzchni chropowatej.

Wilgotność ziarna zwiększa bardziej jego objętość niż masę. Zanieczyszczenia, często o powierzchniach chropowatych, o nieregularnych kształtach, utrudniają układanie się ziarniaków w pojemniku, przez co obniżają ich gęstość w stanie zsypnym Ziarno zbóż po zbiorze nie jest materiałem jednorodnym, bowiem oprócz ziarniaków gatunku podstawowego zawiera również zanieczyszczenia. Podstawowym więc zabiegiem poprzedzającym zarówno sprzedaż, jak i zmagazynowanie ziarna jest jego wstępne czyszczenie.

Zanieczyszczenia występujące w masie zboża dzieli się na:

1.    użyteczne: poślad - ziarniaki chude, niedorozwinięte (przesiewające się przez sito o oczkach 1,6 x 22 mm), ziarno porośnięte, ziarno spleśniałe, ziarno zbutwiałe, ziarniaki uszkodzone mechanicznie więcej niż w połowie, ziarniaki uszkodzone przez szkodniki, ziarno ściemniałe wskutek niewłaściwego przechowywania, ziarno przypalone podczas suszenia, ziarniaki innego gatunku;

2.    nieużyteczne- mineralne- piasek, grudki ziemi, drobne kamienie, kawałki szkła, części metaliczne;

3.    organiczne- części słomy, łodygi, plewki, łuski, zielone części rośliny, nasiona chwastów nieszkodliwych i szkodliwych, nasiona roślin uprawnych niekłosowych;

4.    wszystkie inne składniki przesiewające się przez sito o wymiarach oczek 1x22 mm.

Dla poszczególnych rodzajów zbóż stosuje się wydzielanie zanieczyszczeń przez przesianie ziarna przez zestaw sit i sklasyfikowanie poszczególnych grup zanieczyszczeń zgodnie z powyżej podanymi określeniami.Oznaczenie wyrównania ważne jest w przypadku oceny ziarna przeznaczonego na siew oraz do wyrobu kaszy i płatków. Materiał wyrównany pod względem wielkości zapewnia równomierne wschody i dobre plony, a w kaszarniach i płatkarniach umożliwia właściwe ustawienie walców rozdrabniających surowiec.