TWORZENIE WIEDZY W PEDAGOGICE EMPIRYCZNEJ (J. Gnitecłd)
•pedagogika empiryczna (fakty dane - coś istniejącego obecnie, aktualnie rzeczywiste) •pedagogika prakseologiczna (fakty zadane - nieistniejące obecnie, są tworzone i mają dopiero zaistnieć) •pedagogika hermeneutyczna (fakty dane i zadane - stara się zinterpretować sens wprowadzenia danych i obecnie istniejących faktów).
1) Ba dania (typologia autorstwa Gnitec kiego) •empiryczne (opis i wyjaśnienie faktów danych oraz wyprowadzanie twierdzeń empirycznych) •prakseologiczne (cechuje je przepis, czyli predeskrypcja, i funkcje - opisowa projekcja faktów zadanych oraz wyprowadzanie faktów prakseołogicznych) •hermeneulyczne (cechuje je interpretacja i wartościowanie faktów danych i zadanych oraz wyprowadzanie twierdzeń hermeneutycznych) Interpretacja i wartościowanie rozumiane na 2 sposoby •bardziej filozoficzny: próba wykazania zmian i stanów rzeczy w wychowaniu •wyrafinowana interpretacja statystyczna.
2) INNE TYPOLOGIE •badania opisowe - deskrypcyjne (zbliżone do badań empirycznych w odniesieniu do opisu faktów) •badania diagnostyczne (ustalenie istniejącego stanu rzeczy, np. metoda monograficzna - opis + diagnoza; rozumiane szerzej jako ustalanie przyczyny owego stanu rzeczy oraz podjęcie działań naprawczych) • badania weryfikacyjne (w szerszym znaczeniu; eksperymentalne lub nieeksperymentalne sprawdzenie prawdziwości przyjętych twierdzeń; badania sprawozdawcze; badania innowacyjne / projektujące) ■badania korelujące (czynność badawcza polegająca na wyznaczeniu współzmienności zjawisk, czynnik różnicujący tj. powodujący zmianę, ulegający zmianie; 2 zmienne: niezależna i zależna; zmiana zmiennej zależnej powoduje zmianę zmiennej niezależnej, ale na odwrót to nie zachodzi!) • badani a expost facto (wprowadził je J. Brzeziński; są to badania po zaistnieniu danego faktu; to czynność badawcza polegająca na identyfikacji zmiennych niezależnych, które zadziałały uprzednio na zmienną zależną oraz ustalenie istotności ich wpływu) •badania eksperymentalne (uważane są za najdoskonalszy rodzaj badań; to czynność badawcza polegająca na intencjonalnym wprowadzeniu do procesu edukacji jednego lub kilku czynników i obserwowaniu zmian powstałych w jednostce pod jego lub ich wpływem) •Badania ewaluacyjne - polegające na ocenianiu pewnych projektów (polegają na pomiarze i ocenie wartości projektów edukacji) • Badania podłużne / longitudinalne (przeprowadzane przez Z. Kwiecińskiego; badania postaw młodzieży wiejskiej; systematyczne badania tych samych osób przez pewien czas) •Badania poprzeczne / jednorazowe (w danym momencie czasowym badamy poszczególne grupy wiekowe) •Badania refleksyjne (łączenie badań podłużnych i poprzecznych) •Badania ewaluacyjne formatywne (badanie projektów edukacyjnych w trakcie ich realizacji, np. na zlecenie ministrów edukacji) •Badanie ewaluacyjne sumatywne (badanie końcowego, globalnego efektu związanego z wprowadzeniem i realizacją projektów edukacyjnych.
To intencjonalne zamierzenie = zmienna niezależna.
Zmienna w wychowaniu = zmienna zależna.
Zasada randomizacji ^ losowy wybór osób do: 1) losowy dobór próby, 2) grupy eksperymentalnej i kontrolnej.
Podwójna randomizacja wyróżnił ją Brzeziński.
ZMIENNE NIEZALEŻNE:
a. główne (to te czynniki, które poddane są manipulacji przez badacza; może on kontrolować / ustalać wartość tej zmiennej);
b. oboczne (to czynniki, które badacz powinien kontrolować).
Zmienne zakłócające ■) czynniki deformujące przebieg procesu badawczego (wypaczające wyniki badania).