3582428799

Rozdział 1

Obróbka cieplna stali

1    Co to jest obróbka cieplna ?

Obróbka cieplna (o c) jest to zestaw odpowiednio dobranych z abiegow cieplnych, ktoie prowadzą do zmiany wstanie stałym własności stali (lub innych stopow). Zmiany te są związane z przemianami fazowymi, których efektem jest przebudowa struktury

2    Co to jest zabieg cieplny i operacja o c ^{1 2}

Zabiegem cieplnym nazywamy częsc operacji (np nagrzewam e.wygzewame. chłodzenie). Operacja

0    c jest to natomiast częsc procesu technologicznego (np "wyżarzanie lub hartowanie) Stanowi cykl zmian tempeiatiay obejmujący zabiegi nagzewama, wypzewama i chłodzenia Operacja o c może byc przedstawiana na wykresie w układzie temper atura- czas (lys 11.1). Poszczególne operacje o c różnią się szybkością nagzewama lub chłodzenia, czasem i temperaturą wygzewama

3    Jakie parametry decydują o przemianach fazowych ?

Ogolrae bioiąc, opizemianachfazowychdecydigą temperatura! czas oraz szybkości nagzewamai chłocfeema Czas nie odgrywa roli w przemianie bez-dyfuzyjnej (maitenzytycznej), natomiast w przemianach dyfuzyjnych jest istotnym czynnikiem. Podstawowym warunkiem zajścia przemiany fazowej jest pizejscie pizez temperaturę przemiany i wytrzymanie obrabianego materiału w pobliżu temperatury przemiany pizez odpowiedni czas

4    Dlaczego czas jest istotnym czynnikiem w przemianach dyficyjnych?

Pizemiany dyfuzyjne rozpoczynają się od utworzenia zarodków nowej fazy, a do tego frrosz²' byc spełnione dwa warunki

1    Musi byc odpowiednia siła napędowa pizemiany, którą jest różnica eneigu s"wobodnej między fazą wyjściową (która jest wyzsza) i fazą nową lub mieszaniną faz (ktora jest nizsza) (lys 115)

2    Szybkość dyfuzji, ktoia jest konieczna do przegupowama atomow dla utworzenia zarodko"w nowej fazy mus byc odpowiednio duża Wprzeciwnym pizypadku szybkosc przemiany będzie bardzo mała lub może ona w ogolę me zajść (wytwoizy nę stan metastabilny)

5 Co oznaczają terminy nagrzewanie wygrzewanie podgrzewanie dogrzewanie chłodzenie studzenie oziębianie wymrazame austenity zow anie rozpuszczanie ?

Nagizewame

Grzanie

Podęzewame

Dogzewame

Chłodzenie

Studzenie

Oziębianie

^Afymrazame

Austemtyzowam e

Rozpuszczanie

roztworu stałego

-    podnoszenie temperatury,

- utrzymanie temperatury na stałym poziomie,

-    nagzewame z wyęzewamem,

-    nagizewame do temperatury posedmej,

-    nagizewame do temperatury koncowej,

-    ciągłe lub stopnowe obniżanie temperatury,

-    powolne chłodzenie (w piecu, na powiehzu),

-    szybkie chłocfeeme (w wodzie, oleju),

-    ochłodzenie i wytrzymanie materiału poniżej 0°C

-    gzame mające na celu otrzymanie struktury austenitycznej,

-    gzame mające na celu rozpuszczenie wydzieleni otrzymanie jednorodnego

1

Przedstaw klasyfikację obróbki cieplnej srali

2

Klasyfikacja iodzajow obrobki cieplnej stali jest pizedstawiona w PN (tab 1 1) Obiobka cieplna dzieli sę nazwyldą o c (bez dodatkowych pocesow), utwardzanie wydzielemowe. obrobkę cieplno-chemiczną i obiobkę aeplno-pląs-tyczną Z kolei zwykła o c cfcieli sę na wyzaizame i hartowame z odpuszcza-