3582468731

Część pierwsza. ZAGADNIENIA OGÓLNE

Rozdział I. FUNKCJE PRAWA O POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM I PRĄ WA O POSTĘPOWANIU SADOWOADMINISTRACYJNYM

1.    Uwagi wstępne

Wróblewski wyróżnia następujące ujęcia funkcji prawa:

1)    funkcje podstawowe

2)    funkcje pochodne

3)    funkcje techniczne

Na niższym szczeblu abstrakcji wyróżnia się trzy funkcje prawa: ochronną, organizacyjną, wychowawczą.

Funkcja ochronna polega na zagwarantowaniu przestrzegania prawa przez zastosowanie środków przymusu.

Funkcja organizacyjna polega, w szerokim ujęciu, na „tworzeniu pewnych form życia zbiorowego i określeniu ich struktury, na zarządzaniu i organizacji różnych dziedzin życia społecznego". Funkcja wychowawcza „polega na kształceniu pozytywnych postaw wobec prawa".

W doktrynie postępowania administracyjnego jako podstawowe funkcje postępowania administracyjnego wskazuje się zapewnienie realizacji materialnego prawa administracyjnego oraz ochrona interesu indywidualnego, ochrona interesu społecznego. Pojawiają się również poglądy wyróżniające cztery funkcje postępowania administracyjnego: funkcję organizatorską, funkcję demokratyzacji, funkcję wychowawczą oraz funkcję zagwarantowania praworządności. Reprezentowane jest również stanowisko, według którego nalety odrótnić zadania od funkcji postępowania.

Zagadnienie funkcji prawa o post. Administr. i prawa o postępowaniu sądowoadministracyjnym można rozważać na dwóch płaszczyznach: funkcje prawa o postępowaniu administracyjnym i prawa o post. Sądowoadministr.

- na płaszczyźnie obowiązującego porządku prawnego na płaszczyźnie społecznych skutków działania

2.    Funkcja prawa o postępowaniu admnistracyjnym i prawa o postępowaniu sądowoadministracyjnym w ramach porządku prawnego

W nauce istotę stosunku norm prawa materialnego do norm prawa procesowego opiera się na koncepcji klasyfikacji norm prawnych na normy normatywne (zwane też normami prawnymi w ścisłym znaczeniu) i normy konstruktywne, czyli instrumentalne. Normy prawne w ścisłym znaczeniu regulują bezpośrednio stosunki życia społecznego, określają zachowanie jednostek wobec siebie i państwa, nakładają prawa i obowiązki. Normy instrumentalne regulują stosowanie tych pierwszych norm, jak również zapewniają przestrzeganie zasad, na jakich oparty jest porządek prawny.

..Normy prawa procesowego mąia charakter norm instytucjonalnych. Służą one urzeczywistnieniu norm prawnych w ścisłym tego słowa znaczeniu". Z powyższego wynika, że normy prawa procesowego pełnią funkcję służebną wobec norm prawa materialnego. Takie określenie funkcji norm prawa procesowego wydaje się kontrowersyjne.

W naszym systemie prawnym zagadnienia o charakterze zarówno materialnym, jak i procesowym są regulowane w ustawie. Pod względem rangi w systemie źródeł prawa nie można mówić o zróżnicowaniu, a więc o istnieniu pomiędzy nimi stosunku nadrzędności i podporządkowania. Jak powinno się rozumieć funkcję służebną prawa procesowego?

Prawo procesowe jest więc narzędziem albo instrumentem, za którego pomocą wprowadza się w życie normy prawa materialnego. Prawo procesowe jest zatem ściśle uzależnione od prawa materialnego. Prawo procesowe jest zatem ściśle uzależnione od prawa materialnego. Normy praw'a procesowego ustanowione do regulowania trybu realizacji norm prawa materialnego bez istnienia tych norm byłyby zbędne, bezprzedmiotowe. Możemy mówić o ścisłej współzależności prawa materialnego i prawa procesowego. Regulowane prawem procesowym postępowanie administracyjne i postępowanie podatkowe są zorganizowanym procesem stosowania prawa. Ten zorganizowany proces stosowania prawa łączy bezpośrednio stosowanie prawa materialnego i prawa procesowego.

Ścisła współzależność prawa materialnego i prawa procesowego jest podstawą do formułowania koncepcji wadliwości decyzji administracyjnej w razie stwierdzenia naruszenia norm prawa procesowego. Ta ścisła współzależność jest przyjęta za podstawę regulacji weryfikacji decyzji zarówno na drodze administracyjnej, jak i na drodze postępow ania sądowoadministracyjnego. Naruszenie praw'a procesowego, które w konsekwencji prowadzi do wadliwego ustalenia stanu faktycznego, jest podstawą do uchylenia decyzji przez organ odwoławczy, kwalifikowane naruszenie norm prawa procesowego jest podstawą uchylenia decyzji w tiybie wznowienia postępowania i przez to otwarcia możliwości ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy'. Taką też koncepcję wadliwości decyzji (postanowień) przyjmowało i przyjmuje prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Według art. 145 § 1 pkt. 1 p.p.s.a.: „Sąd uwzględniając skargę na decyzje lub postanowienie: 1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi: a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy' b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, c) inne naruszenie przepisów postępow'ania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy". Z konstrukcji podstawy prawnej uchylenia decyzji przez sąd administracyjny przyjętej w art. 145 §1 pkt 1 p.p.s.a wynika ścisła współzależność w procesie stosowania norm prawa materialnego i norm prawa procesowego.

Inną natomiast konstrukcję przyjmuje ustawa - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w razie ustalenia naruszenia prawa procesowego. W razie kwalifikowanego naruszenia prawa procesowego będącego podstawą do wznowienia postępowania sąd uchyli decyzję, chyba że w' sposób niebudzący wątpliwości ustali, iż w sprawie mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Ścisłą współzależność prawa materialnego i prawa procesowego rozważać należy też w aspekcie konstytucyjnych standardów. Procesowe prawo administracyjne nie tylko tworzy gwarancje prawne prawidłowego stosowania normy materialnego prawa administracyjnego w zakresie ustalenia stanu faktycznego sprawy' odpowiadającego hipotetycznemu stanowi faktycznemu, lecz także tworzy gwarancje działania organu na drodze prawa, stanowiąc realizację konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP).

Funkcja służebna prawa procesowego wobec prawa materialnego przejawia się ponadto w tym, że zasady i instytucje prawa procesowego muszą być dostosowane do zasad i instytucji prawa materialnego.

Przyjmując jako punkt wyjścia rozważań funkcję służebną prawa procesowego, w doktrynie zwraca się jednak uwagę na twórcze znaczenie niektórych norm prawa procesowego w kształtowaniu stosunków prawnych. Ma to miejsce zwłaszcza w przypadkach, gdy