ZAGADNIENIA WSTĘPNE PRAWO KARNE NA TLE INNYCH GAŁĘZI PRAWA
II Pojecie prawa karnego.
Prawo karne materialne jest dziedziną prawa określającą czyny będące przestępstwami, kary grożące za popełnienie przestępstw, środki karne i środki zabezpieczające stosowane w związku z naruszeniem prawa karnego oraz zasady odpowiedzialności karnej.
- kk z 1997 r.
prawo karne w szerokim znaczeniu to prawo karne materialne, procesowe i wykonawcze.
Prawo karne procesowe określa reguły postępowania organów państwowych w procesie karnym. Określa też uprawnienia i obowiązki osób uczestniczących w procesie karnym.
- kpk z 1997 r.
Prawo karne wykonawcze reguluje tryb wykonywania kar orzeczonych za przestępstwo oraz uprawnienia osób skazanych. W jego ramach mieści się prawo penitencjarne, które zawiera przepisy odnoszące się do wykonywania kary pozbawienia wolności.
- kkw z 1997 r.
W ramach prawa karnego mieści się prawo kamę skarbowe i prawo kamę wojskowe.
Prawo karne skarbowe reguluje problematykę odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia skarbowe, tj. przeciwko Skarbowi Państwa w zakresie podatków, ceł, obrotu dewizowego i gier losowych oraz totalizatorów.
- kks z 1999 r.
Prawo karne wojskowe określa przestępstwa żołnierzy łączące się z obowiązkiem służby i wprowadza także pewne odmienności od ogólnych zasad odpowiedzialności karnej, mające zastosowanie również w razie popełnienia przez żołnierza przestępstwa niewojskowego.
- art. 317-363 kk
Ustawa o postępowaniu w sprawie nieletnich z 26.10.1982 r. reguluje środki wychowawcze i poprawcze, kwestie proceduralne i postępowanie wykonawcze w sprawach z nieletnimi (Dz.U. 2002 r., nr 11, poz. 109) —► nie jest to część prawa karnego, ale jest z nim ściśle związane.
Prawo o wykroczeniach (prawo karno-administracyjne) określa czyny będące wykroczeniami, kary i zasady odpowiedzialności.
odpowiedzialność nie została nazwana karną, ale chodzi o to samo = kara za czyn zabroniony ustawą wykroczenia są czynami karalnymi o niższym stopniu społecznej szkodliwości niż przestępstwa i zagrożone są łagodniejszymi karami. Ich popełnienie nie łączy się przeważnie z moralnym potępieniem.
- kw z 1971 r. i kpw z 2001. (od 10.2001 r. właściwość sądów)
Prawo kamę międzynarodowe (przepisy prawa wew. dot. przestępstw z elementem obcym i współpracy w sprawach karnych) i międzynarodowe prawo kamę (przepisy prawa międzynarodowego publicznego dot. przestępstw międzynarodowych). Ale szerokie rozumienie terminu prawo kamę międzynarodowe obejmuje wszelkie międzynarodowe aspekty odpowiedzialności karnej, tj:
1. Normy prawa karnego wewnętrznego poszczególnych państw dot. zastosowania ustawy karnej (tzw. prawo kamę kolizyjne).
2. Normy prawa wewnętrznego i normy zawarte w umowach międzynarodowych dot. ekstradycji i innych form współpracy w sprawach karnych.
3. Normy prawa międzynarodowego zawarte w wielostronnych umowach odnoszące się do pewnych czynów (określanych jako delicta iuris gentium); umowy te przede wszystkim zobowiązują sygnatariuszy do kryminalizacji takich czynów i do współpracy w ich ściganiu.
4. Normy prawa międzynarodowego ustanawiające odpowiedzialność za zbrodnie wojenne, przeciwko pokojowi i ludzkości (tzw. prawo norymberskie)
5. Normy prawa międzynarodowego zawarte w wielostronnych umowach międzynarodowych odnoszących się do praw człowieka (np. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. — MPPOP lub Konwencja o Ochronie Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 r. — KPCPW) i ustanawiające pewne standardy w zakresie szeroko rozumianego prawa karnego, które powinny być przestrzegane przy tworzeniu i stosowaniu przepisów prawa wewnętrznego.