3582526988

MiU&oton fedoory

10.1.1. Źródła fruktozy

Fruktoza stanowi 14-30% ogólnej ilości cukrów spożywanych przez człowieka. Występuje w wielu owocach, warzywach i w miodzie. Głównym źródłem pokarmowym fruktozy jest jednak disacharyd - sacharoza, która rozkłada się w jelicie cienkim na glukozę i fruktozę.

Ponadto fruktoza powstaje poprzez utlenianie sor-bilolu w wątrobie. W niektórych narządach (soczewka oka, siatkówka, łożysko, pęcherzyki nasienne) fruktoza powstaje z glukozy. Grupa aldehydowa glukozy jest redukowana do grupy alkoholowej przez rcdukiazę atdozową. Funkcję reduktora pełni NADPH. Powstaje sorbitol. Dehydrogenaza sorbilolowa utlenia sorbitol do fruktozy. Akceptorem wodoru jest NAD*. Tą drogą z glukozy powstaje fruktoza (wzór 10.1). Procesowi ternu przypisuje się szczególną rolę w pęcherzykach nasiennych. Jest on bowiem źródłem fruktozy - sub-stratu energetycznego preferowanego przez plemniki. Ponieważ proces ten jest odwracalny, dlatego może być również traktowany jako szlak przemiany fruktozy w glukozę.

Dodatkowym źródłem fruktozy jest izomeryzacja mannozy. Jej zawartość w pożywieniu jest niewielka. Jest ona natomiast istotnym elementem składowym gli-koprotcin. z których uwalnia się w czasie ich rozpadu. Heksokinaza fosforyluje mannozę tworząc mannozo-6-•fosforan, który izomeryzuje (odwracalnie) do fruktozo--6-fosforanu pod działaniem izomerazy nunmozo-6-fosforanowej (wzór 10.2).

10.1.2. Włączani© fruktozy do glikolizy

Pierwszy etap przemiany fruktozy polega na jej fosforylacji. Proces ten zachodzi pod działaniem heksoki-nazy lub fruktokinazy. Dawcą fosforanu jest ATP.

Fosforylacja przez heksnkinazę. Jak wspomniano w rozdz. 7. heksokinaza jest enzymem mało swoistym. fosforyluje zarówno glukozę, jak i inne heksozy.

H

H-C-OH NADPH *H*

HO—C—H

I

H—ę—OH H—C—OH

I

NADP*

reduktaza

akłozowa

H₂ę—OH H—C—OH HO—C—H

I

H —C—OH

NAD*

NADH ♦ H*

f=°

-f

dehydrogenaza

sortutołowa

HO—C—H

I

H—ę—OH

H —C—OH

H — c—OH I

h2c—oh		H2C—OH	H2c—OH
glukoza		sorbitol	fruktoza
		ya<x 5o3>

^C-H l H				(		^H*i	;-oh
HO—(	h	ATP	ADP	HO—( HO—(	i :—h	(	1 :=o
HO—(	' — H	V			'— H _►	HO—<	h
1 U f	^—OH ' /Mi	heksokinaza		1 u r	•*- L izomwaza f '-^,n mannozo-6-fosforanowa	H—( Li -- ł	r jJ—OH ■s nu
n v	^ UH			M V.	✓ UH	M v	^ UH i
h2c	y—OH			h2c	i-o-©	h2<	:—o-

mannoża

mannozo-6-fosforan

fruktozo-6-fosforan

121