1060441498

84 Justyna Mazurek i inni

litograficznej, dynamiki zachodzący ch zmian w populacji ludności i danych statystycznych dotyczący ch liczby osób niepełnosprawnych.

W Europie obserwowany jest proces zmiany struktury demograficznej, którego cechą jest stale rosnący udział osób starszych w ogólnej populacji. W 2010 r. w państwach członkowskich UE-27 żyło nieco ponad 87 min osób w wieku 65 lat i starszych, co stanowiło ok. 17,4% ludności Europy. Szacuje się, że w roku 2050 r. liczebność tej populacji wzrośnie do ok. 35%, [4]. Choć prognozy demograficzne przewidują niewielką zmianę w całkowitej liczbie obywateli UE-27 w latach 2010-2050, to społeczeństwo ma się jednak starzeć przy wyraźnej zmianie w profilu wiekowym ludności ze względu na fakt że osoby starsze będą stanowić coraz większy' odsetek w calko-witej liczbie mieszkańców.

Warto podkreślić, że - w edług prognoz - Polska będzie najszybciej starzejącym się państwem Europy. Całkowita liczebność populacji wzrośnie z 14% w 2012 r. do 24% w 2035 r. [5], Coraz częściej mówi się w naszym kraju

0    ..starzeniu 3D". które wynika z malejącego współczynnika przy rostu naturalnego, procesu migracji zagranicznej oraz tzw. efektu kohortowego, czy li wejścia w fazę starości osobników z wyżu demograficznego z lat 50., którzy w znacznej mierze zasilą grupę 75+. natomiast osoby z wyżu z lat 80. w ejdą w w iek niemobilny. Po tych dwóch najliczniejszych grapach nie ma kolejnych, młodszych, które byłyby zbliżone pod względem liczebności.

Przewidy wane zmiany mają charakter bezprecedensowy. gdyż w historii nie odnotowano przypadków struktury wiekowej ludności w kształcie odwróconej piramidy, gdzie to najstarsze grapy wieku są liczniejsze od najmłodszych [4], Szacuje się, że w ślad za tym zwiększy się zapadalność na choroby, których rozpowszechnienie istotnie związane jest z wiekiem, w tym udar mózgu.

Udar mózgu to zespół kliniczny charaktery zujący się nagłym wystąpieniem ogniskowego, a niekiedy również uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, którego objawy utrzy mują się dłużej niż 24 godziny lub prow adzą wcześniej do śmierci i nie mają przy czy ny innej niż naczy niow a |6|. Detenninantą ok. 80% UM jest zwężenie naczynia pochodzenia zakrzepowo-zatorowego. Współczynnik zapadalności na pierwszy¹ w życiu udar mózgu wynosi w USA

1    Europie od 110 do 190/100 000 populacji ogólnej, w Polsce wynosi on w przybliżeniu 171/100 000 u mężczyzn i 93/100 000 u kobiet, czyli rocznie ok. 60000 nowych zachorowań [7], Jedna osoba na sześć dozna udaru w ciągu swojego życia. U ok. 8% pacjentów w okresie roku wystąpi ponowny udar [8],

Analizując dynamikę kształtowania się w latach 1945-1987 zapadalności na udar mózgu w czasie odnotowuje się spadek nowych zachorowań [7]. Jednak w związku z opisanymi powyżej zmianami sytuacji demograficznej w' Europie, przewiduje się zahamowanie tej korzystnej tendencji spadkowej, gdyż liczba nowych przy padków UM w tej grapie wiekowej jest najw iększa. Proporcja doty cząca populacji w wieku 65+ zwiększy się z 20% w 2000 r. do 35% w 2050 r.. statystyczny wiek zachorowania przesunie się odpowiednio z 37,7 do 47,7 lat [9], a całkowita zapadalność wzrośnie z 1.1 min w 2000 r. do 1.5 min w 2025 r. [7],

Już teraz udar mózgu stanowi trzecią w kolejności, po chorobach serca i nowotworach, przyczynę zgonów w populacji osób dorosłych [10], Wskaźniki śmiertelności poudarowej w Polsce są wyższe niż w innych krajach europejskich i USA. Szczególnie wysoki odsetek zgonów obserwuje się we wczesnym okresie poudarowym. W czasie do 14 dni od wystąpienia incydentu naczyniowego wynosi on 13% (w innych krajach średnio 9,6% [11]). Całkowita przeciętna śmiertelność z powodu UM w Polsce w ciągu roku wynosi 40% u mężczyzn i 44% u kobiet, przy czym większy odsetek chorych umiera w wyniku udaru krwotocznego (60%) niż niedokrwiennego (38%) [7].

Spośród tych, którzy przeżyli 44-75% pacjentów pozostaje zależnych od otoczenia (Skala Rankin > 3) w momencie wypisu z oddziału udarowego [12], Schwamm i współautorzy' dowiedli, że grupa od 15% do 30% chorych po tego typu incydencie naczyniowym na zawsze pozostaje niepełnosprawna, a ok. 20% w trzy miesiące po udarze wymaga pomocy instytucjonalnej [13]. Ponadto UM jest dragą pod względem częstości przyczyną otępienia i najczęstszą przyczyną padaczki u osób w podeszłym wieku [14],

Wobec powyższego schorzenie to będzie w przyszłości poważnym problemem nie tylko medycznym, ale i społecznym. Wzrosną materialne i niematerialne koszty opieki. Kluczowym wydaje się być zatem zagadnienie całościowo, holistycznie sprawowanej opieki szpitalnej i pozas/pitalncj. w której istotną rolę odgry wa kompleksowo realizowały proces rehabilitacji.

Aktualne wytyczne

Z algorytmami dotyczącymi postępów ania rehabilitacyjnego po udarze mózgu można zapoznać się w oficjalnych dokumentach różnych towarzystw i organizacji. ruin. Deklaracji Helsingborskiej (1995 r. i 2006 r.). Europcan Federa-tion of Neurological Societies Task Force (1997 r.), Euro-pean Stroke Initiath c Recommendations for Stroke Management (2003 r.), American Stroke Association s Task Force on tlić DcYclopment of Stroke Systems (2005 r.), American Heart Association. Heart and Stroke Statistical Standards of Physiotherapy in Neurology (2007 r.). Locomotor Expcricncc-Applicd Post-Strokc Trial (2007 r.). W przyszłości celem narodowych i regionalnych towarzystw udarowych powinna stać się harmonizacja wytycznych dotyczących UM.

Najnowsze zalecenia odnośnie leczenia udaru mózgu, w tym postępowania rehabilitacyjnego, można znaleźć w arty kułach sygnowanych przez 1/ European Stroke Organization (ESO. 2008 r.) [15, 16] oraz 2/ Polskie Towarzystwo Neurologiczne - Sekcja Chorób Naczyniowych (SCN PTN, wersja ostateczna listopad 2011 r., pod redakcją zbiorczą prof. Anny Członkowskiej i dra Macieja Niewady) [17].

PRACE POGLĄDOWE