,34 Łukasz Górka, Małgorzata Szulc
Na podstawie przytoczonych z praktyki badania sprawozdań finansowych przedziałów pomocnych w ustaleniu istotności oraz własnego osądu biegły rewident, przystępując do badania, określa poziom istotności ogólnej. Biegły rewident może także zastosować jednocześnie dwie granice istotności. Wszystkie nieprawidłowości wyższe od górnej granicy są istotne, zaś niższe od dolnej granicy - nieistotne. Nieprawidłowości zawarte w przedziale pomiędzy dolną a górną granicą istotności wymagają indywidualnej oceny biegłego rewidenta. Podczas planowania badania i badania wstępnego ze względu na brak danych dotyczących rocznego sprawozdania finansowego biegły wyznacza tymczasowy poziom istotności na podstawie danych z lat poprzednich lub danych rzeczywistych za 10 czy 11 miesięcy badanego roku. Następnie po przedstawieniu sprawozdania finansowego do badania dokonuje korekty wyliczonej i przyjętej wstępnie wartości istotności1.
Dokonując weryfikacji nieprawidłowości, należy zwrócić uwagę nie tylko na ich wartość (czy został przekroczony poziom istotności), ale także na ich rodzaj (jakość). Przykładami nieprawidłowości jakościowych mogą być niewłaściwe lub nieprawidłowo określone stosowane zasady rachunkowości, które mogą wprowadzić w błąd czytelnika sprawozdania finansowego. Takie nieprawidłowości nie mogą być rozpatrywane przy zastosowaniu kryterium wartościowego istotności. Biegły rewident na podstawie własnego osądu dokonuje wartościowania tych nieprawidłowości na istotne i nieistotne dla czytelnika sprawozdania finansowego.
Na podstawie przyjętej istotności ogólnej biegły rewident wyznacza poziom istotności cząstkowych dotyczących poszczególnych sald kont i grup operacji. Istotności te można wyznaczyć na podstawie następującego wzoru2:
[badane saldo lub grupa operacji
wielkość bazowa
Istotność cząstkowa
gdzie wielkość bazowa oznacza składnik przyjęty do wyliczenia istotności ogólnej. Dokonując oceny sprawozdania finansowego, biegły rewident sprawdza czy łączne nieskorygowane nieprawidłowości, wykryte podczas badania, są istotne. Od tego bowiem uzależni rodzaj wydanej opinii, a w skrajnych przypadkach odstąpi od badania sprawozdania finansowego.
Sposób ustalania i wykorzystania istotności przedstawia rys. 1.
Z. Fedak, Metody i technika rewizji sprawozdań finansowych, SKwP, Warszawa 1998, s. 184-185.
Ibidem, s. 187.