1109145801

W Polsce wytwarzane są dwa typy polistyrenu: polistyren S o własnościach przeciętnych i polistyren udarowy G i K, modyfikowany kauczukiem syntetycznym o nazwie handlowej Owispol. Każdy typ polistyrenu dzieli się na rodzaje określone dodatkową literą (PN/C-89292 i 89293), każdy rodzaj - na dwa gatunki ozn. rzymskimi cyframi liii. Podstawowe barwy są określone cyframi od 0 do 9.

W handlu polistyren znajduje się w postaci perełek, proszku lub granulatu o różnym zabarwieniu, przezroczystych - T, przeświecających - P, inkrustowanych - S.

Polistyren zwykły jest stosowany do wyrobu pizedmiotów gospodarstwa domowego, galanterii, zabawek, w elektrotechnice.. Z polistyrenu o wysokiej wytrzymałości na uderzenia (U= 5 J/cm^{1 2}) wytwaiza się części samochodowe, do maszyn biurowych, lodówek, elementy obuwia, hełmów ochronnych itp.

Odmianą polistyrenu, zdolną do spieniania (w gorącej wodzie lub parze wodnej) jest wytwarzany w kraju Styropian (w postaci granulek), przetwarzany na bloki, płyty kształtki elektro-, dźwięko- i termoizolacyjne oraz dekoracyjne. Gęstość styropianu waha się w granicach 0,015 do 0,3 g/cm³.

3.1.2. Poliamidy są częściowo krystalicznymi, liniowymi produktami polikondensacji, w których występuje grupa amidowa. Gęstość ich wynosi p = 1,02 +1,14 g/cm³, wytrzymałość na rozciąganie Rm = 40+70 MPa, wydłużenie przy zerwaniu 50+300%, temperatura topnienia t= 180+250°C. Są odporne nu działanie wielu rozpuszczalników organicznych, olejów i tłuszczów. Nie są odporne na działanie kwasów i zasad. Poliamidy są wytwarzane w postaci różnie barwionych tłoczyw do wtrysku, folii, włókien, żyłek, bloków do obróbki mechanicznej oraz proszku do pokrywania metali przez natrysk płomieniowy.

W Polsce poliamidy są produkowane pod nazwą:- Polan (do wyrobu włókien, folii i mas wtryskowych na galanterię samochodową elementy armatury sanitarnej, kształtki techniczne),- Tamamid T (granulki do formowania wtryskowego),- Tamamid W (do wyrobu włókien),

-    Tamamid P (proszek do nanoszenia powłok ochronnych), - Tamamid B (bloki) i - Tarlon X (masy do formowania wtryskowego).

Poliamid wzmocniony włóknem szklanym jest produkowany w kraju pod nazwą Itamid. Odmiana 25 zawiera 25% wag. włókna szklanego. Barwi się go na różne kolory. Jest konstrukcyjnym tworzywem wtryskowym o dobrych własnościach wytrzymałościowych.

Stosowany do wyrobu precyzyjnych części maszyn, jak koła zębate i łożyska, jak również do wyrobu pizedmiotów gospodarstwa domowego, galanterii samochodowej, elementów armatury sanitarną itd Niełamliwe artykuły codziennego użytku, artykuły techniczne, którym stawiane są wysokie wymagania wytrzymałościowe, włókna, lekkie tkaniny stanowią najbardziej wyróżniający się zakres zastosowań tych polimerów.

3.1.3.    Polipropylen

Jest to tworzywo częściowo krystaliczne o własnościach zbliżonych do polietylenu, ma gęstość równą p = 0,90-0,91 g/cm3. Jest otrzymywany w wyniku polimeryzacji propanu. Otrzymuje się go na skalę przemysłową przez niskociśnieniową polimeryzację propylenu wobec katalizatora. Polipropylen charakteryzuje się małą ścieralnością i dobrymi własnościami dielektrycznymi. Może być stosowany w temperaturach od -35 do +130 °C. Jest gładki w dotyku, ma większą odporność powieizchni na zarysowania i uszkodzenia, nie ulega korozji naprężeniowej, ma mniejszą gęstość, większą wytrzymałość na rozciąganie i większą odporność termiczną. Jako wady polipropylenu należałoby wymienić stosunkowo dużą kruchość w temperaturach poniżej 0°C i większą niż polietylen, wrażliwość na działanie tlenu. Polipropylen znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle do wyrobu różnych elementów maszyn poddawanych większym obciążeniom (wałki drukarskie, koła zębate), naczynia i elementy do sterylizacji wizeniem oraz wyroby wymagające łączenia i współpracy z elementami metalowymi.

3.1.4.    Polimetakrylan metylu (szkło organiczne)

Znany także pod nazwą Plexiglasu, Perspexu itd., jest doskonale przezroczystym (przepuszcza 90+99% światła widzialnego) tworzywem o gęstości p=1,19 g/cm³, wytrzymałości na rozciąganie Rm=75 MPa, wytrzymałości na ściskanie 100 MPa, udamości U=2 J/cm², twardości Mohsa' 2+3, rezystywności (oporze elektrycznym właściwym) 10^,6m'Q • m.

Łatwo daje się kształtować (po nagrzaniu do temp. 140+150°C), polerować i obrabiać mechanicznie. Jest odporny na działanie światła, wody, rozcieńczonych kwasów i zasad, alkoholu 40%, terpentyny, benzyny, olejów mineralnych. Rozpuszcza się natomiast w większości rozpuszczalników organicznych.

Wytwarzany w postaci płyt, bloków, prętów i rur, znalazł szerokie zastosowanie na szyby lotnicze i samochodowe, soczewki, szkiełka zegarkowe i odblaskowe, reflektory, artykuły gospodarstwa domowego, elementy maszyn biurowych i instrumentów muzycznych, elementy dekoracyjne itd.

W Polsce polimetakrylan metylu produkowany jest przede wszystkim w postaci płyt (o różnych rozmiarach i grubości 1,5-4-18 mm) pod nazwą Metapleks. Rozróżnia się Metapleks NL (niebarwiony, dla lotnictwa), NO (bezbarwny, ogólnego przeznaczenia), BT (barwiony, przezroczysty), BK (barwiony, kryty), BP (barwiony, z efektem perłowym) oraz Metapleks S wytwaizany przez wytłaczanie (płyty gładkie i ryflo-wane, bezbarwne i barwione). Produkowane są również płyty pod nazwą szklą organicznego (polimetakrylan metylu z dodatkiem ftalanu butylowego jako zmiękczacza) i pręty MS (kopolimer² metakrylanu metylu ze styrenem).

3.1.5.    Polichlorek winylu (PCW)

Czysty polichlorek winylu jest białym proszkiem o temperaturze mięknięcia 70'C, odpornym na działanie kwasu solnego, siarkowego i azotowego (rozcieńczonego), rozcieńczonych wodorotlenków sodu i potasu, olejów, wody, amoniaku, alkoholu i benzyny. W zależności od użytych dodatków rozróżnia się:

-    polichlorek winylu twardy, zawierający określone ilości stabilizatorów, środków smarujących i pigmentów, ale nie zawierający zmiękcza-

1

Skala Mohsa—tfejesiędosfcpniwa mineralogczna skala twardości, twantość 10 ocfcowiada twardości diamentu, 9—korundu, 8 - topazu, 7—kwarcu, 6—ortcklazu, 5 -apatytu, 4 -fluorytu, 3-kafcytu, 2—gpsu, 1 - laku Minerały otwardoścr 1 *2 lysująsię paznokciem, do 4 — stalowym rażem, twardsze od 6 rysują szkk). Orientacyjne twardości metali i stopo* wg skali

Mohsa: ołowiu 1,5; magnezu 2, cynku 2,5; aluminiiin 2*2,9; miecfei 25*3, żeliwa 4,5 węęflków spiekanych 9,6.

2

Kopctmer—pdmer utworzcnywwynku \apzrei polimeryzacji 2,3 lii) 4 różnych monomerów. Moncmery mogą być rczkżone w makrocząsteczkach kopolimeru w sposdobądźrrół»-

3

rząrtrowany, bądź na przemian, bądź też mogą tworzyć dugę odcinki złożone z monomerów jediego rodzaju.