1109145804

3.2.2.    Aminoplasty

Twoizywa termoutwardzalne wytwarzane na podstawie żywic mocznikowych i melaminowych, otrzymywane w wyniku polikondensacji związków aminowych z formaldehydem. Wyroby z nich cechuje twardość, sztywność, odporność na działanie wody i rozpuszczalników. Odporność cieplna (100+120°C), bezwonność i bezbarwność, możliwość dowolnego barwienia. Stosowane są w postaci tłoczyw, laminatów, tworzyw piankowych, klejów do drewna, wyrobów lakierniczych i żywic technicznych do uszlachetniania w papiernictwie, włókiennictwie i garbarstwie.

Tłoczywa aminowe (PN-85/C-89271) wytwarza się z żywic melaminowych (MF) i melaminowych modyfikowanych poliamidem (MP). Jako napełniacze stosuje się bieloną celulozę papierniczą (C) lub włókno szklane (Sw). Tłoczywa oznacza się nazwami handlowymi i symbolami tworzonymi przez dodanie do symbolu żywicy symbolu napełniacza.

Rozróżnia się: Polomel S (MP + Sw), Polomel MEC-3 (MF+C), Merepol NS/E (MF+C), Merepol E (MF+C) i Merepol NS (MF+C).

Tłoczywa aminowe prasuje się w formach ogrzanych do temperatury 130+160°C, pod ciśnieniem 30*70 MPa.

Laminaty aminowe wytwarza się z żywic melaminowych na nośniku papierowym. Zwykle dla potanienia wyrobu rdzeń laminatu wykonuje się z papieru siarczanego nasyconego żywicą fenolową a zewnętrzną dekoracyjną warstwę (o dowolnym wzorze i zabarwieniu) — z papieru celulozowego nasyconego żywicą melaminową.

W Polsce papierowe laminaty aminowe są produkowane pod nazwą Unilam w postaci płyt o grubości 1,8*5 mm i wymiarach od 500x700 do 1250x2750 mm. Cechuje je gładka, błyszcząca powieizchnia, odporna na zarysowania, działanie wielu czynników chemicznych i pizedmiotów nagrzanych do 150°C. Rozróżnia się płyty z warstwą dekoracyjnąjednostronną i dwustronną oraz płyty grawerskie (o białym rdzeniu i czarnej okładzinie lub odwrotnie). Jako tworzywa dekoracyjne znajdują szerokie zastosowanie na wykładziny ścienne i meblowe. Można je kleić klejami mocznikowymi utwardzalnymi na zimno lub neoprenowymi (np. Pronikolem). Płyty grawerskie stosuje się m.in. na tabliczki znamionowe.

Z żywic melaminowych produkowane są również laminaty na nośniku z włókien szklanych, stosowane na elementy elektro-izolacyjne i konstrukcyjne w urządzeniach elektrycznych narażonych na wilgoć. W Polsce są produkowane pod nazwą Melotekst S (gęstość 1,8 g/cm³, wytizymalość na rozciąganie 150 MPa) w postaci płyt o grubości 0,5*5,5 mm i wymiarach 450 X 650 mm.

Z żywic mocznikowych są produkowane tworzywa piankowe (w Polsce pod handlową nazwą Pianizol), najczęściej w postaci bloków, charakteryzujące się bardzo małą gęstością (0,006*0,012 g/cm³), małą przewodnością cieplną i niepalnością. Stosowane jako materiał termoizolacyjny (w chłodnictwie) i dźwiękochłonny.

Aminowe żywice techniczne są stosowane do produkcji papierów wodotrwałych (mapowych, wartościowych i opakowaniowych), do wytwarzania apretur przeciwgniotliwych i przeciwskurczliwych tkanin bawełnianych i z jedwabiu wiskozowego, jako spoiwa rdzeniowe w odlewnictwie. Wspólnymi ich zaletami są nierozpuszczalność w wodzie i stosunkowa taniość.

3.2.3.    Żywice poliestrowe nienasycone

Tworzywa chemoutwardzalne, przed utwardzeniem w postaci gęstego, żółtawego syropu, utwardzające się w temperaturze otoczenia po dodaniu inicjatorów (nadtlenek benzoilu, nadtlenek heksanonu) w ilości ok. 4% i aktywatora (naftenian kobaltu) w ilości 0,4%.

Zależnie od budowy wyjściowej żywicy i metody jej utwardzenia końcowy produkt może być elastyczny lub twardy i kruchy. Żywice poliestrowe cechuje duży skurcz przy utwardzaniu (6*8%). Można go zmniejszyć stosując napełniacze w postaci kaolinu, mączki kwarcowej itd.

Żywice poliestrowe nienasycone stosuje się jako lane (do zalewania elementów aparatury elektrotechnicznej i radiowej oraz do konserwacji preparatów biologicznych i medycznych), lakiernicze i do wytwarzania laminatów na nośniku szklanym. W Polsce żywice tego typu są produkowane pod handlową nazwą Polimal z odpowiednim symbolem liczbowym, np. Poliraal 100 (na laminaty szklane), Polimal 110 (bezbarwny, parafinowany lakier do mebli i płyt wiórowych), Polimal 151 (do zalewania elementów elektrotechnicznych) itd.

Laminaty poliestrowe zawierają 50*70% wag. włókna szklanego w postaci tkaniny, maty, rzadziej włókna ciętego. Własności ich zależą zarówno od rodzaju żywicy, jak i rodzaju i postaci nośnika. Najczęściej charakteryzują się gęstością 1,5*2,9 g/cm³, wytrzymałością na rozciąganie 240*500 MPa, wytrzymałością na zginanie 200*560 MPa, wydłużeniem przy zerwaniu 0,5* 4% i maksymalną temperaturą pracy 120°C. Używane są jako materiały konstrukcyjne do budowy lodzi, jachtów, nadwozi samochodowych, w budownictwie (np. ścianki działowe), na zbiorniki do benzyny i chemikaliów itp.

3.2.4.    Żywice epoksydowe

Tworzywa chemoutwardzalne na zimno lub na gorąco, w zależności od użytego utwardzacza. Żywice epoksydowe cechuje doskonała pizyczepność do wszystkich prawie tworzyw, a zwłaszcza do metali, dobre własności mechaniczne i elektryczne, odporność na działanie czynników atmosferycznych i chemicznych, mała nasiąkalność wodą. Przed utwardzeniem są rozpuszczalne w niektórych rozpuszczalnikach organicznych (np. w acetonie). Można je stosować bez napelniaczy i z napelniaczami (kaolin, kreda, talk, grafit, mączka kwarcowa, sproszkowane metale).

Żywice epoksydowe są stosowane w postaci lanej (elementy urządzeń chemicznych i elektrotechnicznych), laminatów na nośniku z włókien szklanych (zbiorniki, łodzie, karoserie samochodowe, elementy szybowców), klejów do metali i lakierów izolacyjnych i antykorozyjnych. W Polsce są produkowane pod nazwą Epidian. Rozróżnia się Epidian 1 — do przerobu na lakiery i kleje, Epidian 2 — żywice odlewnicze utwardzalne na gorąco, Epidian 3 — kompozycje do impregnacji na gorąco, kity, szpachlówki, Epidian 4 — kity i szpachlówki utwar-dzalne na zimno, Epidian 5 — uniwersalna żywica utwardzalna na zimno (m.in. na laminaty). Jako utwardzacze stosowane są najczęściej: trójetylenoczteroamina (utwardzacz Z-1, TĘCZA) działająca już w temperaturze otoczenia i bezwodnik ftalowy (utwardzacz F) działający w temperaturze ok. 100°C.

Wymienione gatunki Epidianów są wykorzystywane albo bezpośrednio po dodaniu utwardzaczy, albo służą do przygotowania kompozycji handlowych, zawierających w nazwie obok słowa Epidian odpowiednie oznaczenie liczbowe, np. Epidian 100 (klej do metali i ceramiki), Epidian 520 (klej do laminatów szklanych) itd.

3.2.5.    Żywice silikonowe

7