1109145879

dzy działaniem zmierzającym do osiągnięcia zysku i dążeniem do wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Pozwoliło to sformułować Sudołowi tezę, że celem przedsiębiorstwa jest dążenie do maksymalizacji dochodu z kapitału zaangażowanego przez jego właścicieli.

Wśród współczesnych teorii celu przedsiębiorstwa należy wymienić grupę koncepcji akcentujących jego społeczną rolę. Według tych koncepcji współcześnie, zwłaszcza w dużych przedsiębiorstwach (np. spółkach akcyjnych), menedżerowie nimi zarządzający czują się odpowiedzialni nie tylko za interesy właścicieli, ale też pracowników, klientów, regionu, w którym funkcjonuje przedsiębiorstwo, a nawet szerzej - za interes społeczny. Jedną z teorii nawiązujących do takiego postrzegania celu przedsiębiorstwa jest koncepcja społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa. Głosi ona, że przedsiębiorstwo powinno dbać nie tylko o interesy właścicieli, ale musi uwzględniać też interes społeczny. W bardziej szczegółowym ujęciu oznacza to zapewnienie odpowiednich warunków pracy i godziwego za nią wynagrodzenia, a także zaspokajanie innych uzasadnionych potrzeb pracowników. Na tym polega tzw. wewnętrzna odpowiedzialność społeczna. Przedsiębiorstwo - zgodnie z tą koncepcją - powinno uwzględniać interesy swoich partnerów rynkowych (m.in. dostawców i odbiorców) oraz uczestniczyć w rozwiązywaniu ważnych problemów społecznych w regionie i kraju (ograniczanie bezrobocia, ochrona środowiska przyrodniczego itp.). Z kolei ta część powinności przedsiębiorstwa nazywana jest jego zewnętrzną odpowiedzialnością społeczną. W literaturze przytacza się argumenty za, jak i przeciwko takiemu postrzeganiu celu przedsiębiorstwa, dlatego koncepcje te mają zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Odpowiadają one, rozwiniętej zwłaszcza w Niemczech, idei społecznej gospodarki rynkowej.

Jak się wydaje głównym źródłem kontrowersji wokół celu przedsiębiorstwa jest nieodróżnienie go od funkcji, jakie pełni przedsiębiorstwo w gospodarce i społeczeństwie. Ogólnie można stwierdzić, że funkcją przedsiębiorstwa jest zaspokajanie jakichś potrzeb przez wytwarzanie określonych wyrobów lub świadczenie usług. Oczywiście, w przypadku konkretnego przedsiębiorstwa, funkcję tę można uszczegółowić. Na przykład funkcją cementowni jest zaspokajanie zapotrzebowania firm budowlanych lub inwestorów na cement, a funkcją biura podróży - zapewnienie wypoczynku i rekreacji ludziom, którzy tego potrzebują. Wymienione funkcje nie są jednak celami, które uzasadniałyby angażowanie kapitału przez jego właścicieli w utworzenie i prowadzenie jednego lub drugiego przedsiębiorstwa. Istnieje jednak związek między celem a funkcją przedsiębiorstwa. Polega on na tym, że przez właściwe wypełnianie swoich funkcji przedsiębiorstwa umożliwiają realizację ich celów.

Ogólny (strategiczny) cel przedsiębiorstwa w praktyce podlega dekompozycji na cele niższych szczebli. Wykorzystuje się tu często nomenklaturę wojskową,

14