1060440553

2. Jakie funkcje pełnią finanse publiczne?

krajowego brutto. Pod względem rozmiarów różna jest także struktura przychodów w wydatków w państwie socjalistycznym i kapitalistycznym.

2. Jakie funkcje pełnią finanse publiczne?

Funkcje finansów publicznych mają charakter służebny w stosunku do zadań władzy publicznej w wykonywaniu jej powinności wobec społeczeństwa i gospodarki. Takich funkcji wyróżnia się kilka. Wszystkie są jednakowo ważne. Dlatego też należy oczekiwać ich równoczesnego działania.

Jeśli państwo potrzebuje zgromadzić środki pieniężne, aby przeznaczyć je na wydatki publiczne, to trudno jest przyjąć, że działania państwa związane z gromadzeniem tych środków realizują jedynie funkcję fiskalną finansów publicznych. Niekiedy funkcję tę określa się też mianem funkcji alokacyjnej. Nie chodzi bowiem tylko o to, aby takie środki gromadzić, ale także o to, aby sięgać po nie tam, skąd można je czerpać bez uszczerbku dla źródła dochodów lub dla sytuacji podmiotu dysponującego tymi dochodami. Bardzo często celem jest bowiem nie tylko zgromadzenie tych środków, lecz podjęcie interwencji państwa mającej doprowadzić do podjęcia wyznaczonego przez państwo zachowania lub j ego zmiany przez podmiot obarczony ciężarem publicznych świadczeń pieniężnych.

To samo należy odnieść do procesu wydatkowania środków pieniężnych. Problem nie leży bowiem w tym, ile państwo wyda tych środków, lecz na jakie cele i dla kogo oraz w jaki sposób wpłynie to na zachowanie beneficjentów. Rozdział publicznych środków pieniężnych nie jest celem samym w sobie, realizuje natomiast inne cele, leżące poza samymi środkami pieniężnymi. Dlatego też finansom publicznym słusznie przypisuje się pełnienie funkcji rozdzielczej (redystrybucyjnej).

Fenomen funkcji finansów publicznych opiera się na dawno poczynionej i wciąż aktualnej obserwacji zachowań ludzkich. W rezultacie ich prowadzenia ustalono, że ten, kto ma władzę pobierania dochodów od innych oraz władzę wykorzystywania pobranych dochodów na finansowanie potrzeb indywidualnych lub zbiorowych innych podmiotów, ten może kształtować również ich zachowania.

Z tego punktu widzenia obok funkcji fiskalnej (alokacyjnej) i rozdzielczej (redystrybucyjnej) trzeba więc wyróżniać funkcje interwencyjne finansów publicznych. Najczęściej określa się je bliżej funkcjami stymulacyjnymi i ewidencyjno-kontrolnymi, a czasami także funkcjami stabilizacyjnymi (Owsiak, Finanse...). Problem leży nie tyle w ich nazwach, które są pochodną inwencji poszczególnych autorów, ile w sferach zachowań ludzkich (gospodarstwo domowe, aktywność zawodowa, działalność gospodarcza, oszczędności, konsumpcja, inwestycje itd.), na które można skutecznie działać poprzez finanse publiczne (funkcje stymulacyjne lub stabilizacyjne) oraz które można ewidencjonować i kontrolować w związku z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych (funkcje ewidencyjno-kontrolne).

Rzadko, lecz słusznie, wyróżnia się też funkcję sanacyjną finansów publicznych (Owsiak, Sanacyjna...). Jej realizacja polega zarówno na opanowaniu kryzysu w sektorze finansowym (głównie bankowym), jak i na wyprowadzeniu gospodarki z kryzysu poprzez silne zaangażowanie publicznych środków finansowych.

19