Inwentaryzacja w świetle metod badania... 187
- sprawdzanie - polegające na ocenie poprawności merytorycznej i dokładności liczbowej pozycji sprawozdawczych, zapisów księgowych i dokumentów,
- obserwacje - czyli przyglądanie się przez biegłego rewidenta procesowi lub procedurze wykonywanej przez osoby pracujące w badanej jednostce,
- zapytania — czyli uzyskiwanie na zadane pytania odpowiednich informacji ustnych i pisemnych,
- analizy - w postaci analizy „klasycznej”, stosowanej na wstępie i na końcu badania, oraz tzw. przeglądu analitycznego, czyli badania wybranych pozycji sprawozdania finansowego.
Procedury stosowane przez biegłego rewidenta można podzielić na1:
- badania ogólne - polegające na rozpoznaniu ogólnej sytuacji jednostki,
- badania szczegółowe - polegające na weryfikacji poszczególnych stwierdzeń w sposób pełny lub wyrywkowy.
Badania szczegółowe składają się z:
- badań wiarygodności,
- badań zgodności.
Bezpośrednie badanie wiarygodności polega na sprawdzeniu określonych pozycji sprawozdania finansowego celem ustalenia, czy spełniają one określone warunki. Wiarygodność operacji może być badana za pomocą wszystkich technik, natomiast do badania wiarygodności sald nie wykorzystuje się przeglądów analitycznych.
Sprawdzanie pośrednie (badanie zgodności) polega na zbadaniu działającego w jednostce gospodarczej systemu księgowości i kontroli wewnętrznej w zakresie, w jakim przedmiotem tej kontroli są dane zawarte w sprawozdaniu finansowym. Badaniu podlega zatem:
- poprawność koncepcji systemu księgowości i kontroli wewnętrznej, w tym ich zgodność z przepisami,
- poprawność działania systemu księgowości oraz skuteczność działania kontroli wewnętrznej przez okres objęty badanym sprawozdaniem finansowym2.
Badania zgodności dokonuje się najczęściej poprzez zapytania, obserwacje i stwierdzenia.
Z uwagi na okres badania i związane z nim koszty badań nie jest możliwe i konieczne zbadanie wszystkich elementów składających się na pozycje wykazane w sprawozdaniu finansowym. Zatem stosowane metody badania sprowadzają się głównie do badań wyrywkowych, co z jednej strony ogranicza zakres badania, z drugiej zaś zwiększa ryzyko badania. Ryzyko badania wiąże się natomiast
Ibidem, s. 109.
Norma nr 1 wykonywania zawodu biegłego rewidenta...