1437211750

Diasnoza społeczna 2005_11_

domowych (wzrosła dzięki temu próba indywidualnych respondentów z ok. 6625 do 8790 osób)¹. Zmiana ankiet} polegała przede wszystkim na usunięciu modułu dotyczącego reformy administracji terenowej, zmianie modułu związanego z ubezpieczeniami i pow iększeniu dwóch modułów na temat postaw i zachowań obywatelskich oraz korzystania z nowoczesnych technologii komunikacyjnych (telefonów⁷ komórkowych, komputera i intemetu).

1.2. Problematyka badania

Projekt obejmuje wiele aspektów⁷ związanych z sytuacją gospodarstw domowych i poszczególnych obywateli. Uwzględnione w nim wskaźniki społeczne podzielić można na trzy ogólne klasy: o struktura demograficzno-społeczna gospodarstw domowych.

o warunki życia gospodarstw domowych, związane z ich kondycją materialną, dostępem do świadczeń medycznych, do kultury i wypoczynku, edukacji i nowoczesnych technologii komunikacyjnych, o jakość, styl życia i cechy indywidualne obywateli.

Wskaźniki opisujące strukturę demograficzno-spoleczną gospodarstw domowych nie są w tym raporcie odrębnym przedmiotem analizy; służą jedynie do stratyfikacji gmp gospodarstw⁷ i ludności po to. aby można było dokonać porównania warunków i jakości życia w przekroju różnych kategorii społecznych wyodrębnionych ze względu na pleć. wiek. wykształcenie, miejsce zamieszkania, status społeczno-zawodowy, główne źródło utrzymania, stan cywilny, typ gospodarstwa (ustalony na podstawie liczby rodzin i typu rodziny biologicznej) i inne kryteria. Właściwym przedmiotem analizy i opisu są warunki życia gospodarstw domowych i jakość życia poszczególnych obywateli w powiązaniu ze zmianą społeczną określającą globalny kontekst i ogólne reguły funkcjonowania społeczeństwa. Jednym z głównych problemów i pytań, jakie towarzyszą wszelkim programom zmiany społecznej, jest rozkład wynikających z ich wdrażania korzyści i kosztów w poszczególnych grupach społecznych w różnym horyzoncie czasowym. Także i w tym badaniu interesowało nas. jakie kategorie gospodarstw domowych i obywateli odnajdują się w nowych warunkach i czerpią korzyści z przekształceń systemowych, a które grapy społeczne nie potrafią się odnaleźć i przystosować, ponosząc obiektywnie lub subiektywnie więcej strat niż korzyści.

W tym projekcie podział wskaźników społecznych na warunki ży cia i jakość życia odpowiada umiej więcej podziałowi na obiektywny opis sytuacji życiowej (warunki) i na jej psychologiczne znaczenie wyrażone subiektywną oceną respondenta (jakość życia)^{2 3 4 5}. Temu merytorycznemu podziałowi odpowiada z grubsza rodzaj jednostki badanej i sposób pomiaru. Dla warunków życia jednostką badaną jest cale gospodarstw o domowe, a dla jakości życia poszczególni jego członkowie. Warunki życia mierzone byty metodą wy wiadu ankieterskiego z jednym przedstawicielem gospodarstwa domowego (osobą najlepiej zorientowaną w sytuacji; najczęściej była to głowa gospodarstwa domowego). Jakość życia mierzona była natomiast metodą samodzielnego wypełniania kwestionariusza przez respondentów. którymi byli wszyscy⁷ dostępni członkowie badanych gospodarstw domowy ch w wieku 16 i więcej lat.

Pomiar warunków życia gospodarstw a domowego obejmował:

o sytuację dochodową gospodarstwa domowego i sposób gospodarowania dochodami.

o wyżywienie,

o zasobność materialną gospodarstwa domowego, w tym wyposażenie w nowoczesne technologie komunikacyjne (telefon komórkowy, komputer, dostęp do intemetu) o w aranki mieszkaniowe.

o pomoc społeczną, z jakiej korzy sta gospodarstw o domow e, o kształcenie dzieci, o uczestnictwo w⁷ kulturze i wypoczynek, o korzy stanie z usług systemu opieki zdrowotnej, o sytuację gospodarstwa domowego na ry nku pracy, o korzy stanie z pomocy społecznej, o ubezpieczenia i zabezpieczenie emerytalne.

o ubóstwo, bezrobocie, niepełnospraw ność i inne aspekty wykluczenia społecznego.

1

   W drugiej rundzie badania, w 2003 r. próba była nieco większa od obecnej (patrz rozdz. 3.2)

2

   Podział len nie jest całkowicie ostry i rozłączny. Także przy opisie waronków życia posługiwaliśmy się skalami ocen subiektywnych, a w

3

części poświęconej jakości życia pytaliśmy nie tylko o oceny, ale również o zachowania (np. palenic papierosów, nadużywanie alkoholu) i

4

obiektywne wydarzenia (np. śmierć kogoś bliskiego, remont mieszkania/domu).

5

€ Rada Monitoringu Społecznego