Ocena ryzyka w ubezpieczeniach na życie
Kolejną kwestią wpływającą na ryzyko ubezpieczeniowe grupy jest wyrównany poziom ochrony ubezpieczeniowej stosowany przez członków grupy. Stosowanie standardów o wyższym poziomie wśród niektórych członków grupy może w konsekwencji prowadzić do hazardu moralnego23.
W przypadku małych grup (poniżej 10 osób) mogą być zastosowane odmienne procedury postępowania. Może to dotyczyć np. podwyższenia wymaganego poziomu partycypacji. Innym rozwiązaniem jest dokonywanie indywidualnej oceny ryzyka dla członków grupy'4.
Ryzyko zawodowe, jako kolejny element przy ocenie ryzyka staje się niebezpieczne w przypadku jego kumulacji. Wówczas może być potrzebna podwyżka składek.
Dla zmniejszenia negatywnej selekcji ryzyka oraz zmniejszenia hazardu duchowego25 stosuje się wiele rozwiązań zabezpieczających, obejmują one w szczególności: minimalne rozmiary grupy, stosowanie okresu karencji, stosowanie minimalnego okresu zatrudnienia26.
Ocena ryzyka w ubezpieczeniach zdrowotnych przebiega w sposób zbliżony jak ocena ryzyka w ubezpieczeniach na życie. W obydwu przypadkach stosowane są te same metody i narzędzia. Jednakże są pewne wyjątki, na które należy zwrócić uwagę.
Podstawowym instrumentem oceny ryzyka w ubezpieczeniach zdrowotnych są tablice zachorowalności, natomiast w ubezpieczeniach na życie stosuje się tablice wymieralności27.
W ubezpieczeniach zdrowotnych duże znaczenie wśród czynników ryzyka ma zawód ubezpieczonego oraz antyselekcja i hazard duchowy. Rodzaj wykonywanego zawodu może wpływać na ryzyko zdrowotne, a jego poziom określany jest zarówno poprzez ryzyko wypadków jak i choroby.
Antyselekcja jest szczególnie groźnym zjawiskiem w ubezpieczeniach na życie. Bowiem może się okazać, że wiele osób nabędzie ubezpieczenie zdrowotne będąc świadomym istnienia pewnych faktów, które wpływają na intensywność korzystania z ochrony ubezpieczeniowej. Informacje te mogą być nieznane zakładowi ubezpieczeń.
Wypadki ubezpieczeniowe związane z ubezpieczeniami zdrowotnymi są subiektywne, oznacza to, że występuje tutaj duże ryzyko wystąpienia hazardu duchowego, którego końcowym efektem jest nadmierne korzystanie ze świadczeń z zakresu ochrony zdrowia28.
23 Hazard moralny stanowi zespół warunków podmiotowych danej osoby, wyrażających się w negatywnych tendencjach charakterologicznych czy osobowościowych, takich jak nieuczciwość lub skłonność do defraudacji. Hazard moralny jest bardzo trudny do rozpoznania. Może jednak być eliminowany przez pewne środki prawne i techniczno-ubezpieczeniowe, np. regres ubezpieczeniowy, kary w postaci wzrostu składki za spowodowanie wypadku, rozwiązanie umowy.
24 Monkiewicz J., Podstawy ubezpieczeń..., dz. cyt., s. 80.
25 Hazard duchowy jest związany z negatywną reakcją ubezpieczonego na fakt posiadania ochrony ubezpieczeniowej.
26 Monkiewicz J., Podstawy ubezpieczeń..., dz. cyt., s.81.
27 Tamże, s.83.
28 Tamże.
89