plik


insp. MichaB Czeszejko  Sochacki Biuro Prewencji KGP Policja jako oskar|yciel publiczny. Praktyczne aspekty ujawniania i [cigania sprawcw wykroczeD. Zgodnie z wol prawodawcy, wyra|on w art. 17 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia, Policja wskazana zostaBa jako gBwny oskar|yciel publiczny we wszystkich sprawach o wykroczenia. Przepis wskazaB tym samym na istotne zadanie Policji, jakim jest wnoszenie i popieranie wnioskw o ukaranie do sdu. Wystpowanie z wnioskiem o ukaranie do sdu w interesie publicznym obliguje Policj do zachowania obiektywizmu zarwno w prowadzeniu czynno[ci wyja[niajcych w sprawach o wykroczenia, jak rwnie| w dbaBo[ci o uzyskanie sprawiedliwego i proporcjonalnego do winy wyroku w sdzie. Pamita nale|y, |e pomimo, i| wykroczenia nosz charakter czynw spoBecznie mniej szkodliwych ni| przestpstwa, to jednak|e w codziennym |yciu charakteryzuj si uci|liwo[ci w stopniu znacznie przekraczajcym uci|liwo[ zachowaD noszcych charakter przestpstw. WpByw na to ma przede wszystkich powszechny charakter popeBniania wykroczeD, a tak|e fakt, |e normy odnoszce si do codziennych zachowaD czBowieka maj swoje odzwierciedlenie tak|e i w sankcjach karnych. Prawo wykroczeniowe balastuje bowiem na granicy prawa administracyjnego i porzdkowego, a tym samym ma zastosowanie wszdzie tam, gdzie Bamane s przepisy prawa miejscowego, uchwalonego przez lokalne organy wBadzy. W praktyce spoBeczeDstwo odczuwa w sposb zdecydowanie wikszy fakt regularnego zakBcania porzdku publicznego, czy spoczynku nocnego, ni| fakt, |e w pobli|u dokonano kradzie|y samochodu. SpoBeczeDstwo oczekuje od Policji szybkiej reakcji na spo|ywanie przed blokiem alkoholu, wyprowadzanie psa bez smyczy, czy nieobyczajne wybryki. Jest bardziej wyrozumiaBe wobec niewykrycia przez Policj sprawcy kradzie|y z wBamaniem, ni| wobec braku dziaBania w stosunku do ssiadw, ktrzy co noc organizuj libacje alkoholowe, bdz oddaj mocz w miejscu publicznym. Zwikszenie oczekiwaD spoBecznych w stosunku do dziaBaD podejmowanych przez Policj podyktowane jest wzrostem [wiadomo[ci prawnej spoBeczeDstwa, ktre coraz cz[ciej korzysta z pomocy prawnej udzielanej przez adwokatw i radcw prawnych. Dostpna na rynku wydawniczym prasa z poradami prawnymi aktywuje spoBeczeDstwo do dziaBania we wBasnym interesie, szukania pomocy i pilotowania swoich spraw, zwBaszcza tych, gdzie s pokrzywdzonymi, czy maj inny interes prawny. Tak|e popularne programy publicystyczne i fabularyzowane o tematyce policyjnej powoduj, |e spoBeczeDstwo nabiera zaufania do dziaBaD Policji, dostrzega potrzeb wspBpracy, a czsto i monitorowania jej dziaBaD. Powy|sze powoduje, |e ustawowe zadania Policji, skierowane m. in. na zapewnienie porzdku i bezpieczeDstwa publicznego, s wysoko usytuowane w polityce zarwno PaDstwa, jak i lokalnych organw samorzdowych. Katalog wykroczeD, ktrych ujawnianiem i [ciganiem ich sprawcw zajmuje si Policja jest bardzo szeroki. Wynika bowiem zarwno z ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeD, jak i z szeregu ustaw szczeglnych odnoszcych si m. in. do ochrony [rodowiska, rolnictwa, gospodarki, zdrowia, bezpieczeDstwa osb i mienia, obronno[ci, kultury, wyborw i referendum, dziaBalno[ci partii politycznych, czy znakw i symboli narodowych. Jednak|e zakres zainteresowania Policji zbieraniem danych liczbowych o poszczeglnych wykroczeniach ograniczony jest jedynie do [ci[le rodzajowo wybranych kategorii wykroczeD. Wybr kategorii wykroczeD, ktrymi pod ktem statystycznym Policja interesuje si najbardziej, podyktowany jest przede wszystkim umowami midzynarodowymi, ktrych Polska jest stron, strategiami poszczeglnych komend wojewdzkich/StoBecznej Policji, ale tak|e i uznaniem, |e te, a nie inne rodzaje wykroczeD s najbardziej uci|liwe w codziennym |yciu, najcz[ciej spotykane, czy absorbujce najwicej pracy nad ich zwalczaniem. Majc na uwadze przepisy wewntrzne Policji, zakres ten wynika wprost z Zarzdzenia Nr 159 Komendanta GBwnego Policji z dnia 23 lutego 2007 r. w sprawie planowania i sprawozdawczo[ci w Policji, zgodnie z ktrym, Policja zbiera pBroczne i roczne zestawienia dotyczce m. in. danych liczbowych wnioskw o ukaranie kierowanych do sdw oraz liczbowe zestawienia naBo|onych mandatw karnych i zastosowanych [rodkw oddziaBywania pozakarnego. Tym samym, w zainteresowaniu Policji s przede wszystkim wykroczenia w kategoriach wskazanych poni|ej, a tak|e reakcja Policji na stwierdzone wykroczenia, odzwierciedlona liczb zastosowanych pouczeD, naBo|onych mandatw karnych i skierowanych wnioskw o ukaranie do sdw. Majc na uwadze przywoBane powy|ej Zarzdzenie Komendanta GBwnego Policji wskaza nale|y, |e Policja, na formularzach III  9 i III  10, zbiera dane liczbowe odnoszce si do wykroczeD przeciwko: a) porzdkowi i spokojowi publicznemu; b) bezpieczeDstwu osb i mienia; c) bezpieczeDstwu i porzdkowi ruchu na drogach; d) obyczajno[ci publicznej; e) urzdzeniom u|ytku publicznego; f) osobie; g) mieniu; h) przepisom ustawy o: - ochronie przyrody, zwierzt i rybactwie [rdldowym; - przepisom ustawy o wychowaniu w trzezwo[ci& ; - przepisom ustawy o broni i amunicji, a tak|e inne, zbierane zbiorczo, bez podziaBu na poszczeglne kwalifikacje prawne. Uzyskane dane liczbowe pozwalaj jednocze[nie na uzyskanie wiedzy na temat sposobu reakcji Policji na ujawnione i stwierdzone wykroczenia, odzwierciedlonej liczb zastosowanych pouczeD, naBo|onych mandatw karnych i skierowanych wnioskw o ukaranie do sdw. Przedmiotem mojego wystpienia s praktyczne aspekty ujawniania i [cigania wykroczeD przez Policj. Nie sposb tym samym nie odnie[ si do konkretnych danych liczbowych, wystpujcych w badanym okresie 2004  2007 r., ktre odnosz si zarwno do tendencji w wystpowaniu okre[lonych kategorii wykroczeD, jak i do reakcji Policji na te wykroczenia. Wskaza jednak nale|y, |e dane, do ktrych si odwoBam, nie uwzgldniaj innych dziaBaD anga|ujcych wielu policjantw, takich jak np.: zabezpieczanie imprez masowych, wykonywanie konwojw, zabezpieczanie miejsc wypadkw komunikacyjnych, czy miejsc popeBnienia przestpstw. Dane nie dotycz tak|e czynno[ci wykonywanych przez dzielnicowych w ramach ich wspBpracy ze spoBeczeDstwem i szeregu innych absorbujcych czas sBu|by policjanta. 2 Wskazuj jednak na tendencje w popeBnianiu danego rodzaju wykroczeD, ich nasilenie lub spadek w poszczeglnych latach, a tak|e sposb reakcji Policji  pozakarny lub restrykcyjny, ksztaBtowany przepisami prawa, jak i ogln polityk Policji. Omwieniu poddam jedynie wybrane dane statystyczne odnoszce si do liczby kierowanych wnioskw o ukaranie do sdu, a tak|e wybrane dane liczbowe dotyczce poszczeglnych rodzajw wykroczeD. 1. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych przez Policj do sdw w latach 2004  2007. 415000 410000 405000 400000 395000 Liniowy 1 390000 385000 380000 375000 370000 2004 2005 2006 2007 Analizujc dane statystyczne odnoszce si do liczby wnioskw o ukaranie kierowanych przez Policj do sdw w latach 2004  2007 w sposb bezpo[redni zauwa|y mo|na, |e do 2006 roku istniaBa tendencja do wzrostu tej liczby. W 2004 r. liczba skierowanych wnioskw o ukaranie do sdw wynosiBa 384460, a ju| w 2006 r. - 412152 wnioskw, co daje wzrost o blisko 7%. Analizujc przyczyn tego zjawiska mo|na wskaza, |e decydujcy wpByw na wskazany wzrost miaBa nowelizacja ustawy Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia. Do 1 lipca 2003 r. czynno[ci wyja[niajce w sprawach o wykroczenia prowadzone byBy przez Policj fakultatywnie i podejmowane byBy jedynie w tych przypadkach, gdy organ widziaB tak potrzeb. Po nowelizacji ustawy, prowadzenie czynno[ci wyja[niajcych w sprawach o wykroczenia staBo si dla Policji obligatoryjne. Tym samym organ Policji utraciB mo|liwo[ podejmowania decyzji o zasadno[ci przeprowadzania tych|e czynno[ci, a obowizek ustawowy w tym zakresie nakazaB ka|dorazowe badanie, czy w zdarzeniu noszcym znamiona wykroczenia, istnieje podstawa do skierowania wniosku o ukaranie do sdu. Policja spotkaBa si w danym stanie prawnym ze zjawiskiem nagBego wzrostu liczby spraw o wykroczenia. Jak do tej pory organ mgB zadecydowa, czy widzi potrzeb [cigania sprawcy wykroczenia i reakcji na wykroczenie. Od dnia 22 maja 2003 r., czyli po nowelizacji ustawy, organ Policji obligatoryjnie zobowizany byB do ustalania, czy w danej sprawie istnieje podstawa do skierowania wniosku o ukaranie do sdu. Wzrost liczby spraw, ktrymi po nowelizacji ustawy zajmowaBa si Policja, spowodowaB automatycznie wzrost liczby wnioskw o ukaranie kierowanych do sdw. Pamita nale|y, |e skierowanie wniosku o ukaranie do sdu, to jedna z kilku mo|liwo[ci zakoDczenia czynno[ci wyja[niajcych w sprawach o wykroczenia. Jednak|e, poniewa| prawodawca w art. 54 1 k.p.w. wyraznie wskazaB, |e celem czynno[ci wyja[niajcych jest przede wszystkim ustalenie, czy istniej podstawy do wystpienia z wnioskiem o ukaranie do 3 sdu, uzna nale|aBoby, |e w prowadzone w latach 2004  2006 czynno[ci kwalifikowaBy si do wystpienia z przedmiotowym wnioskiem. Praktyka wskazuje, |e zmiana prawa, a tak|e wi|cej si z tym procedury, skutkuje asekuracyjnym podej[ciem organw, tak|e pozapolicyjnych, do stosowania przepisw. Nale|y bowiem pamita, |e w opinii spoBeczeDstwa to wyrok sdu, a nie decyzja kierownika jednostki organizacyjnej Policji, koDczy spraw o wykroczenie. Do[wiadczenie Policji wskazuje tak|e , |e wyrok sdu  nawet uniewinniajcy, czy umarzajcy postepowanie, jest Batwiejszy do zaakceptowania w opinii spoBecznej, ni| wniosek o odstpienie od skierowania wniosku o ukaranie do sdu, zaakceptowany przez organ Policji z powodu niewykrycia sprawcy wykroczenia, czy innych przesBanek uniemo|liwiajcych skierowanie wniosku. Okoliczno[ci te spowodowaBy niewtpliwy nagBy i znaczcy wzrost w latach 2004  2006 liczby wnioskw o ukaranie kierowanych do sdw. Zastanawia si mo|na w tym momencie dlaczego w tej sytuacji prawnej, rok 2007 staB si okresem przeBomowym, charakteryzujcym si nagBym spadkiem liczby kierowanych do sdu wnioskw  o ok. 2% w odniesieniu do 2006 roku. Racjonaln odpowiedzi jest jedynie stwierdzenie, |e dwa lata (2004  2006) niezbdne byBy dla organw Policji do wypracowania zasad realizacji obligatoryjnych czynno[ci wyja[niajcych w sprawach o wykroczenia. Nie mo|na zapomnie, |e nowelizacja ustawy wydBu|yBa tak|e okres do naBo|enia grzywny w drodze mandatu karnego i wprowadziBa szereg wymogw formalnych nieznanych poprzedniej ustawie. Pomimo, |e co do zasady odformalizowaBa procedur czynno[ci wyja[niajcych, to praktyka sdw nie pozwoliBa Policji na jej stosowanie. Trudny okres wykonywania czynno[ci wyja[niajcych pod rzdami zdecydowanie zmienionej ustawy Kodeks Postpowania w sprawach o wykroczenia bez czytelnych i jednolitych komentarzy, odmienne opinie i praktyki sdowe, niejednokrotnie podejmowany consensus w rozumieniu przepisu, pozwoliBy na wypracowanie, czsto wsplnie z prezesami sdw rejonowych, praktycznych zasad odnoszcych si do prowadzenia czynno[ci wyja[niajcych przez Policj. Zasady te, wzrost [wiadomo[ci prawnej organw Policji, jako tych ktre wystpuj z wnioskiem o ukaranie, ale tak|e i tych, ktre maj bezpo[redni wpByw na polityk wykroczeniow w danym rejonie podlegBo[ci sBu|bowej, przyczyniB si niewtpliwie do przyjcia praktyki, |e wniosek o ukaranie nie musi by jedyn reakcj na ujawnione wykroczenie, a Policja ma tak|e inne (pouczenie, mandat karny), niezale|ne od sdu, narzdzia do zwalczania wykroczeD. 2. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sadw za wykroczenia przeciwko porzdkowi i spokojowi publicznemu w latach 2004  2007. 35000 34500 34000 33500 33000 Liniowy 1 32500 32000 31500 31000 2004 2005 2006 2007 4 Statystyk za rok 2004, odnoszc si do wykroczeD przeciwko porzdkowi i spokojowi publicznemu, Policja zakoDczyBa na liczbie 33755. Do 2005 roku, liczba ta nieznacznie spadBa (o ok. 2,3%). Jednak|e ju| w 2006 r. wynosiBa 34582 i wzrosBa o 3,7% w stosunku do roku poprzedniego. PrawidBowo[ t tBumaczy mo|na przede wszystkim oglnym wzrostem liczby wnioskw o ukaranie kierowanych do sdw. Ciekawym zjawiskiem jest natomiast fakt, |e w roku 2007 widoczny jest zdecydowany i nagBy spadek reakcji Policji na wykroczenia przeciwko porzdkowi i spokojowi publicznemu poprzez kierowanie wnioskw o ukaranie do sdw. Na koniec 2007 r. bowiem, liczba wnioskw o ukaranie w tej kategorii wykroczeD, wynosiBa 32205, co stanowi o 7% mniej ni| w roku 2006. Przyczyn tego zjawiska nale|y upatrywa w oglnym d|eniu zarwno Policji, jak i prezesw sdw rejonowych, do szybkiej reakcji uprawnionych organw, na wykroczenia szczeglnie uci|liwe spoBecznie, ktrymi s chocia|by wykroczenia z art. 51 k.w. Jak wykazaBa praktyka, d|enia Policji do wdro|enia sprawcy tego typu wykroczeD do poszanowania prawa, odnosz najlepsze efekty wtedy, gdy reakcja na wykroczenie jest szybka. Szybko[ci w dziaBaniu i karaniu sprawcy nie gwarantuje skierowanie wniosku o ukaranie do sdu, a naBo|enie na sprawc grzywny w drodze mandatu karnego, czy zastosowanie pouczenia, przewidzianego w art. 41 k.w. Tym samym, za racjonalne nale|y uzna dziaBania Policji zmierzajce do rezygnowania, w przypadkach prawnie mo|liwych, od kierowania wnioskw o ukaranie do sdu, a koDczenie interwencji wobec sprawcy wykroczenia przeciwko porzdkowi i spokojowi publicznemu pouczeniem, czy mandatem karnym, o ile wdro|y go to do poszanowania prawa. 3. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sadw za wykroczenia przeciwko bezpieczeDstwu i porzdkowi ruchu na drogach w latach 2004  2007. 250000 200000 150000 Liniowy 1 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 Chcc odnie[ si do przedstawionego powy|ej wykresu dotyczcego reakcji Policji, polegajcej na kierowaniu wnioskw o ukaranie do sdw, na wykroczenia przeciwko bezpieczeDstwu i porzdkowi na drogach nie mo|na zapomnie, |e problematyka bezpieczeDstwa ruchu drogowego jest specyficznym i trudnym zagadnieniem. Dane statystyczne wyraznie wskazuj, |e na przeBomie lat 2004 - 2006 liczba kierowanych przez Policj wnioskw o ukaranie w tej kategorii wykroczeD byBa do[ stabilna. 5 Podstawow reakcj policjanta, wykonujcego sBu|b na drogach jest zapewnienie bezpieczeDstwa ich u|ytkownikom. Zasad powinna by wobec tego szybka reakcja na ujawnione wykroczenia. Jak wskazaBem powy|ej, szybko[ reakcji gwarantuje nie wniosek o ukaranie, a narzdzia, ktrymi dysponuje policjant reagujcy na wykroczenia drogowe, czyli przede wszystkim mo|liwo[ naBo|enie grzywny w drodze mandatu karnego lub pouczenie. Podejmujc decyzj o zastosowaniu restrykcji wobec sprawcy wykroczenia, policjant musi kierowa si zasad wspBmierno[ci [rodka do przewinienia, a tak|e zasad, |e wniosek o ukaranie, w hierarchii, jest metod najbardziej dokuczliw, bo wi|e si z kar naBo|on przez sd. Praktyka policjantw komrek ruchu drogowego, czy innych ujawniajcych wykroczenia tzw.  drogowe , opiera si tym samym na zasadzie szybko[ci reakcji. Dopiero przesBanki ujemne, uniemo|liwiajce naBo|enie grzywny w drodze mandatu karnego, czy wskazujce na bezzasadno[ zastosowania pouczenia powoduj konieczno[ skierowania wobec sprawcy takiego wykroczenia wniosku o ukaranie. 4. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sadw za wykroczenia przeciwko obyczajno[ci publicznej w latach 2004  2007. 25000 20000 15000 Liniowy 1 10000 5000 0 2004 2005 2006 2007 Wykroczenia przeciwko  obyczajno[ci publicznej , w rozumieniu Zarzdzenia Komendanta GBwnego Policji z dnia 23 lutego 2007 r. w sprawie planowania i sprawozdawczo[ci w Policji, to przede wszystkim wykroczenia z art. 140 i 141 k.w., cho zbierane s tak|e i inne wykroczenia rodzajowo to|same z t kategori. Jak wida, liczba wnioskw o ukaranie kierowanych przez Policj w tych sprawach oscyluje na granicy 15940, a 20121, a tym samym, polityka Policji w reakcji na tego typu czyny jest stabilna. W praktyce, policjanci reagujcy na tego rodzaju wykroczenia, maj do czynienia przede wszystkim z u|ywaniem przez sprawc sBw powszechnie uznanych za wulgarne, bdz oddawaniem moczu w miejscu publicznym. Czsto, do wdro|enia sprawcy do poszanowania prawa wystarczy samo pouczenie o obowizku zachowania zgodnego z prawem, zwrcenie uwagi, czy ostrze|enie. Jednak|e, gdy samo pouczenie nie jest [rodkiem wystarczajcym, policjanci wdra|aj postpowanie mandatowe. Wnioski praktycznie kierowane s w tych sprawach wtedy, gdy sprawca odmawia przyjcia mandatu karnego, bdz wykroczenie popeBnione jest przy okazji innego, gatunkowo powa|niejszego i skutkowego czynu. 6 5. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sadw za wykroczenia przeciwko osobie w latach 2004  2007. 3000 2500 2000 1500 Liniowy 1 1000 500 0 2004 2005 2006 2007 Przygldajc si wykresowi nie mo|na nie zwrci uwagi na fakt, |e rok 2007 charakteryzuje si zdecydowanym spadkiem liczby wnioskw o ukaranie kierowanych do sdu za wykroczenia przeciwko osobie. W odniesieniu do 2006 r., rok 2007 wyr|nia si spadkiem liczby kierowanych wnioskw o ukaranie za wykroczenia przeciwko osobie a| o 17%. Nie mo|na jednak na tej podstawie wycign wniosku, |e w 2007 r. Policja zaprzestaBa kierowania w tych sprawach wnioskw o ukaranie do sdu, bdz czyniBa to w stopniu mniejszym ni| dotychczas. Przyczyn obserwowanego zjawiska jest zmiana zakresu danych, zbieranych zgodnie z Zarzdzeniem Komendanta GBwnego Policji o ktrym mowa powy|ej. Do 2006 r. bowiem, jednostki organizacyjne Policji, zbierajc dane liczbowe o wykroczeniach popeBnianych przeciwko osobie, zobowizane byBy do ustalanie zarwno liczby wykroczeD popeBnianych z art. 105 k.w., jak i innych okre[lonych chocia|by w Rozdziale XII Kodeksu wykroczeD. W 2007 r. zaprzestano zbiera dane liczbowe z przepisw innych ni| z art. 105 k.w. Std te| zaobserwowany nagBy i znaczny spadek liczby kierowanych wnioskw. W praktyce oznaczaBo to, |e liczby stanowice o wykroczeniach przeciwko osobie, a nie bdce czynami z art. 105 k.w., umieszczano na druku statystycznym w kolumnie  inne . Istotnym w tym miejscu wydaje si wskazanie, |e w lipcu 2008 r. Komendant GBwny Policji, widzc zagro|enie problemem |ebractwa maBoletnich oraz dynamizowanie praktyk wykorzystywania do tego procederu dzieci, poleciB Komendantom Wojewdzkim i StoBecznemu Policji gromadzenie, z dniem 1 lipca 2008 r. w systemie pBrocznym i rocznym, tak|e danych liczbowych dotyczcych |ebractwa, stypizowanych w art. 58 i 58 2 k.w. oraz w art. 104 k.w. Mo|na tym samym domniema, |e z uwagi na polecenie zbierania tego typu danych, statystyka za II pBrocze 2008 r. wyka|e znaczny wzrost liczby wnioskw o ukaranie kierowanych do sdu za tego rodzaju wykroczenia. 7 6. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sadw za wykroczenia przeciwko mieniu w latach 2004  2007. 120000 100000 80000 60000 Liniowy 1 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 Widoczny cigBy spadek liczby wnioskw o ukaranie kierowanych do sdu za wykroczenia przeciwko mieniu wynika z przyjtej przez Policj taktyki reakcji i zwalczania tego typu wykroczeD, podyktowanej tak|e wykBadni przepisw prawa odnoszcych si zwBaszcza do wykroczenia kradzie|y/przywBaszczenia mienia, jak i zniszczenia mienia. Na przeBomie wielu lat, pod rzdami obecnego Kodeksu wykroczeD, przyjto interpretacj przepisw odnoszc si zwBaszcza do art. 119 i 124 k.w., z ktrej wynikaBo, |e za wykroczenie kradzie|y, czy przywBaszczenia policjant nie mo|e naBo|y grzywny w drodze mandatu karnego, gdy| przepisy za to wykroczenie przewiduj mo|liwo[ zastosowania przez sd [rodka karnego. Interpretacja taka powodowaBa konieczno[ kierowania wnioskw do sdu w ka|dej w tego typu spraw bez wzgldu na to, czy mienie zostaBo zwrcone pokrzywdzonemu, bdz, czy sprawca zapBaciB rwnowarto[ szkody. Obecna praktyka Policji, wzmocniona komentarzami do kodeksu wykroczeD, czy bogat literatur przedmiotu, polega na stosowaniu grzywny w drodze mandatu karnego, czy nawet pouczenia wobec sprawcw tego typu wykroczeD pod warunkiem, |e np.: skradzione mienie zostaBo zwrcone lub sprawca naprawiB wyrzdzon szkod. Czsto te|, przy wzro[cie [wiadomo[ci prawnej spoBeczeDstwa, obywatele nie |daj [cigania sprawcy wykroczenia zniszczenia mienia w sytuacji, gdy zado[uczyniB ich szkodzie. Policja nie ma tym samym podstaw do kierowania wnioskw o ukaranie do sdw. Przedstawione okoliczno[ci w du|ej mierze powoduj odej[cie Policji od praktyki kierowania do sdw wnioskw o ukaranie za wykroczenia przeciwko mieniu, na rzecz mandatw karnych, czy stosowania przepisu art. 41 k.w. 8 7. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sadw za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o wychowaniu w trzezwo[ci& w latach 2004  2007. 24500 24000 23500 23000 22500 Liniowy 1 22000 21500 21000 20500 20000 2004 2005 2006 2007 Znamiennym dla przedstawionego powy|ej wykresu jest intensywny spadek liczby wnioskw o ukaranie kierowanych do sdu za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o wychowaniu w trzezwo[ci i przeciwdziaBaniu alkoholizmowi, jaki widoczny jest od 2005 roku. Pocztkowy, widoczny w 2004  2005 r. wzrost tej liczby tBumaczy mo|na zmian przepisw prawa, nakazujcych Policji obligatoryjne prowadzenie czynno[ci wyja[niajcych. Jednak|e zjawiskiem ciekawym jest nastpujcy po 2005 r. spadek liczby kierowanych wnioskw przez Policj. Wskaza mo|na, |e w 2005 r. Policja skierowaBa do sdu ogBem 24112 wnioskw o ukaranie w sprawach o wykroczenia z przywoBanej ustawy. W 2007 r.  ju| tylko 21701, co stanowi o blisko 10% spadku tej liczby. Do[wiadczenia, spostrze|enia, jak rwnie| praktyka wskazuje, |e wobec braku ustawowych przeciwwskazaD do nakBadania grzywny w drodze mandatu karnego na osob znajdujc si pod wpBywem alkoholu, a popeBniajc wykroczenie z przedmiotowej ustawy, mo|liwo[ zastosowania takiej reakcji na sprawcw jest powszechnie stosowana przez policjantw. 9 8. Zestawienie liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sadw za wykroczenia przeciwko innym przepisom 2004  2007. 32000 31000 30000 29000 Liniowy 1 28000 27000 26000 25000 2004 2005 2006 2007 Powy|szy wykres przedstawia dane liczbowe wnioskw o ukaranie kierowanych do sdu za wykroczenia przeciwko przepisom innym ni| wskazane powy|ej. Tym samym dane te wskazuj na liczb wnioskw o ukaranie kierowanych w sprawach odnoszcych si do wykroczeD np.: przeciwko ochronie [rodowiska, rolnictwu, gospodarce, zdrowiu, bezpieczeDstwu osb i mienia, obronno[ci, kultury, wyborw i referendum, dziaBalno[ci partii politycznych, czy znakw i symboli narodowych. Jak wskazuje wykres, dane odnoszce si do tej liczby nie s stabilne. Powodem takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim fakt, |e w tej grupie wykroczeD mog znalez si wszelkie, niezale|nie od kwalifikacji prawnej, wykroczenia, ktre nie podlegaj zestawieniom statystycznym o ktrych mowa powy|ej. Tym samym, czsto w zale|no[ci od rejonu kraju, jego statusu gospodarczego, czy atrakcji turystycznych, poszczeglne jednostki organizacyjne Policji spotykaj si z wykroczeniami do popeBnienia ktrych nie dochodzi w innych cz[ciach kraju. Zdarza si tak|e, |e w wyniku podejmowanych akcji typu  kBusownik ,  ochrona zabytkw kultury , policjanci ujawni znaczne liczby wykroczeD tego rodzaju. Wskaza nale|y, |e kategoria  inne przepisy dotyka czsto materii bardzo trudnej i skomplikowanej prawnie. PrzykBadem tego typu mog by wykroczenia z zakresu rachunkowo[ci, hodowli, czy kolczykowania trzody chlewnej. Rozstrzygnicia tym samym na poziomie Policji, przy niejednoznacznych przepisach prawnych, czsto odwoBujcych si do prawa Unii Europejskiej, s w znaczny sposb utrudnione. Tym samym, w przypadku, gdy zebrany materiaB w ocenie Policji daje podstaw do skierowania wniosku o ukaranie do sdu, Policji to czyni. 9.1. Zestawienie liczbowe naBo|onych przez Policj mandatw karnych w latach 2004  2007. 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 mandaty karne 1500000 1000000 500000 0 2004 2005 2006 2007 10 9.2. Zestawienie liczbowe zastosowanych przez Policj [rodkw oddziaBywania pozakarnego w latach 2004  2007. 6000000 5000000 4000000 3000000 pouczenia 2000000 1000000 0 2004 2005 2006 2007 Druk statystyczny III  9 ( do 2006 roku noszcy nazw Stp  7/A), zgodnie z przywoBywanym na wstpie Zarzdzeniem Komendanta GBwnego Policji, odnosi si do zestawienia liczbowego naBo|onych przez Policj mandatw karnych i pouczeD. Dla potrzeb wskazania reakcji Policji na popeBnione wykroczenia, odniosBem si do czasookresu 2004  2007 r. Zakres danych liczbowych o reakcji Policji na wykroczenia zakoDczonej pouczeniem, czy mandatem karnym, na przeBomie wskazanych lat ulegaB zmianie jako[ciowej. Wskaza nale|y, |e przedmiotem zainteresowania statystyki policyjnej byBa przede wszystkim wiedza na temat ilo[ci naBo|onych mandatw karnych, czy zastosowanych pouczeD na sprawcw wykroczeD przeciwko: porzdkowi i spokojowi publicznemu, bezpieczeDstwu osb i mieniu, bezpieczeDstwu i porzdkowi ruchu na drogach, obyczajno[ci publicznej, mieniu, urzdzeniom u|ytku publicznego, a tak|e przepisom ustawy o wychowaniu w trzezwo[ci i przeciwdziaBaniu alkoholizmowi, ochronie przyrody, zwierzt, rybactwie [rdldowym. Analizujc dane liczbowe poszczeglnych badanych lat mo|na stwierdzi, |e w poszczeglnych latach ogBem: zastosowano [rodkw oddziaBywania naBo|ono mandatw karnych: L.p. wychowawczego: 2004 2839307 5227766 2005 3348283 5252768 2006 3877669 4292839 2007 3742595 3644095 Zauwa|alny w 2006 r. spadek liczby zastosowanych pouczeD [ci[le powizany jest ze wzrostem liczby naBo|onych mandatw karnych w porwnywalnych okresach czasowych. W tym miejscu nale|y podkre[li, |e w walce z wykroczeniami Policja nie jest osamotniona. Obok Policji bowiem, najwiksz liczebnie formacj, ustawowo tak|e zaanga|owan w ochron porzdku publicznego, a tym samym w ujawnianie wykroczeD i [ciganie ich sprawcw, s stra|e miejskie/gminne. Stra| miejska (gminna) zaliczana jest, zgodnie z art. 17 3 k.p.w., do organw ktre posiadaj uprawnienia oskar|ycielskie, o ile w zakresie swojego dziaBania ujawniBy wykroczenie i wystpiBy w zwizku z tym z wnioskiem o ukaranie. Na koniec 2007 r. na terenie kraju funkcjonowaBo Bcznie 481 oddziaBw stra|y miejskich i gminnych, w ktrych zatrudnionych byBo 8859 stra|nikw. 11 Powszechnym zjawiskiem, w miastach i gminach, gdzie funkcjonuje stra| gminna (miejska), s patrole mieszane, w skBad ktrych wchodzi policjant i stra|nik. Wskaza tym samym nale|y, |e na wyniki osigane zarwno przez Policj, jak i stra| wpByw maj tego typu sBu|by mieszane. Czsto te| policjant, czy stra|nik asystuj sobie wzajemnie w toku legitymowania, czy podejmowania innych prawnie dozwolonych czynno[ci. 10. Ewidencja wynikw dziaBaD stra|y miejskich i gminnych w 2007 r. pouczenia MK wnioski Przedstawione zestawienie wyraznie wskazuje, |e stra|e gminne (miejskie) w 2007 r. reagowaBy na ujawnione wykroczenia przede wszystkim stosujc pouczenie. Drugim co do wielko[ci sposobem reakcji na wykroczenia byBo wdra|anie wobec sprawcy postpowania mandatowego, a dopiero na koDcu kierowanie wnioskw o ukaranie do sdu. 9. Ewidencja wynikw dziaBaD Stra|y Ochrony Kolei w 2007 r. Obok Policji i stra|y gminnych (miejskich) kolejnym oskar|ycielem publicznym w sprawach o wykroczenia jest Stra| Ochrony Kolei. W 2007 r. liczba funkcjonariuszy SOK wynosiBa 3262 stra|nikw oraz 220 pracownikw administracyjnych. pouczenia MK wnioski Powy|szy wykres pokazuje jak wygldaBa reakcja Stra|y Ochrony Kolei na ujawnione wykroczenia. Tendencj w 2007 r. wyraznie byBo stosowanie [rodkw pozakarnych, jak i postpowania mandatowego. SOK w 2007 r. skierowaBa jedynie 992 wnioski o ukaranie do sdw. NaBo|yBa natomiast 66026 grzywny w drodze mandatu karnego i wobec 129854 osb zastosowaBa pouczenie. Celem analizy liczbowych danych statystycznych byBo przede wszystkim pokazanie sposobu reakcji Policji na wykroczenia. W swojej wypowiedzi skupiBem si w znacznej mierze na danych dotyczcych liczby kierowanych do sdu wnioskw o ukaranie, gdy| dla Policji znamienna jest praca i wspBdziaBanie z sdami. 12 Procedura wykroczeniowa wyraznie wskazuje, |e wniosek o ukaranie powinien by kierowany do sdu ostatecznie, gdy inne formy reakcji na wykroczenie nie mog by wzite przez policjanta pod uwag. To od policjanta zale|y w du|ej mierze w jaki sposb zareaguje na wykroczenie i w jaki sposb zakoDczy interwencje w sprawie noszcej znamiona wykroczenia. Mamy jako Policja na uwadze, |e jako na gBwnym oskar|ycielu publicznym w sprawach o wykroczenia, spoczywa na nas obowizek rzetelnego wykonywania postawionych ustawowo obowizkw. Tym samym szkoBy Policji na terenie kraju szkol oskar|ycieli publicznych pod ktem praktycznego wystpowania przed sdami r|nych instancji, wnoszenia [rodkw zaskar|enia. 29 marca 2008 r. Komendanta GBwny Policji podpisaB Zarzdzenie N 323w sprawie metodyki wykonywania przez Policj czynno[ci administracyjno  porzdkowych w zakresie wykrywania wykroczeD oraz [cigania ich sprawcw, ktry to dokument jako pierwszy wskazaB metodyk postpowania Policji w toku prowadzenia czynno[ci wyja[niajcych, a tak|e uregulowaB sposb prowadzenia dokumentacji sBu|bowej z tym zwizanej. Widzc ci|ar odpowiedzialno[ci w ujawnianiu wykroczeD i [ciganiu ich sprawcw, jaki prawodawca naBo|yB na barki Policji wskaza nale|aBoby, |e Policja podejmuje szereg czynno[ci zmierzajcych do zmiany materialnego i procesowego prawa wykroczeD w celu usprawnienia procedury i dostosowania jej wymogw do rzeczywisto[ci. 13

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wywiad jako gatunek publicystyczny
Umowy publicznoprawne a umowy cywilne jako formy dzialania administracji
Doskonalenie zawodowe nauczycieli jako element zarządzania zasobami ludzkimi w szkole publicznej
Radziszewski E Bank jako instytucja zaufania publicznego Gwarancje prawne i instytucjonalne (201
Bank jako instytucja zaufania publicznego Gwarancje prawne i instytucjonalne
ZADŁUŻENIE PUBLICZNE JAKO KONSEKWENCJE DEFICYTU BUDŻETOWEGO – ZADŁUŻENIE SEKTORA SAMORZĄDOWEGO W POL
Psycholog jako zawód zaufania publicznego(1)
Wzór publicznoskargowego aktu oskarżenia sporządzonego przez prokuratora
JĘZYK SZTUKI OBRAZ JAKO KOMUNIKAT
Katar jako geopolityczne centrum Bliskiego Wschodu (Biuletyn Opinie)
Sylwetka Stefana Żeromskiego jako ucznia kieleckiego gim~403
WT, nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych 2
USTAWA z dnia 21 marca 1985 r o drogach publicznych

więcej podobnych podstron