W gospodarce rynkowej podmioty prowadzące działalność gospodarczą mogą wyznaczać sobie do zrealizowania różnorodne cele. Jednym z nich może być osiąganie jak najlepszego rezultatu. Rezultat ten osiągnięty za dany okres i wyrażony w mierniku pieniężnym określa się mianem wyniku finansowego. Wynik finansowy ustala się drogą sporządzenia rachunku zysku i strat. Rachunek zysków i strat jest częścią sprawozdania finansowego stanowiącą zestawienie przychodów i zysków nadzwyczajnych z jednej strony i przeciwstawnych im kosztów i strat nadzwyczajnych z drugiej strony oraz obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego w postaci podatku dochodowego i innych obciążeń, które tworzą wynik finansowy ustalany metodą księgową jako rezultat działalności prowadzonej przez jednostkę gospodarczą. Właściwe ustalenie wyniku finansowego jest jednym z podstawowych celów prowadzenia księgowości rachunkowej w jednostce. Do ewidencji księgowej wyniku finansowego na dzień bilansowy służy konto
wynik finansowy. Ustalony wynik finansowy może przybierać postać:
1. Zysku
stanu w którym suma wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych jest wyższa od sumy wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych za dany okres określanego również jako wynik dodatni, który odzwierciedla skalę przyrostu kapitału
2. Straty- stanu, w którym suma wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych jest nizsza od sumy wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych za dany okres, określanej również jako wynik ujemny odzwierciedlający skalę zmniejszenia kapitału.
3. Wyniku zerowego- stanu, w którym suma wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych równa się sumie wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych za dany okres

Ustalanie wyniku finansowego poprzez sporządzanie rachunku zysków i strat jest procedurą sformalizowaną przez ustawę o rachunkowości zgodnie z załącznikiem nr 1 rachunek zysków i strat (RZiS) można sporządzić w wariancie (układzie, postaci):
1.kalkulacyjnym
2. porównawczym
Wybór postaci RZIS należy do jednostki gospodarczej i powinien być potwierdzony decyzją kierownika jednostki. Jednakże wybór wariantu Rzęs zalezy od systemu ewidencji kosztów w jednostce. Jeżeli prowadzona jest pełna ewidencja kosztów (na kontach zespołu 4 i jednocześnie na kontach zespołu 5) to istnieje możliwość wyboru określonego układu RZIS. Natomiast gdy prowadzona jest niepełna ( wycinkowa)ewidencja kosztów to nie ma możliwości wyboru.

Rzis w wariancie kalkulacyjnym wyróżnia się tym, ze prezentuje się w nim koszty operacyjne w układzie kalkulacyjnym wyodrębniając:
1. koszt wytworzenia sprzedanych produktów
2. wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach nabycia lub kosztów wytworzenia
3. koszt sprzedaży w tym koszty handlowe
4. koszty ogólnego zarządu

Sporządzenie Rzis w wariancie kalkulacyjnym jest możliwe jeżeli jednostka grupuje i rozlicza koszty działalności operacyjnej w księgach rachunkowych w układzie funkcjonalnym (konta zespołu 5)
Rzis w wariancie porównawczym charakteryzuje się tym, że przedstawia się w nim koszty działalności operacyjnej wg poszczególnych rodzajów. W ośmiu rodzajowo odmiennych grupach, natomiast przychody netto ze sprzedaży koryguje się uwzględniając zmianę stanu produktów. Przyrost zapasów powiększa przychody, a zmniejszenie stanu zapasów pomniejsza przychody. Sporządzenie RZiS w wariancie porównawczym jest możliwe jeżeli jednostka grupuje i rozlicza koszty działalności operacyjnej w księgach rachunkowych w układzie rodzajowym (koniecznie na kontach zespołu 4).

RZiS zarówno w wariancie kalkulacyjnym jak i porównawczym sporządza się w walucie polskiej ze szczegółowością określoną w załączniku 1 do ustawy o rachunkowości, z podziałem na transakcje z jednostkami powiązanymi i pozostałymi. Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostki.

Podział wyniku finansowego
Ustalony wynik finansowy (np. zysk brutto) po uwzględnieniu naliczonego podatku dochodowego oraz innych ewentualnych obciążeń przekształca się w zysk netto, który podlega podziałowi. W większych jednostkach podział zysku może nastąpić dopiero po zweryfikowaniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez uprawniony podmiot (biegły rewident). Uprawnienie do podziału do podziału wyniku finansowego przysługuje właściwemu organowi. W zależności od formy prawnej i własnościowej są to:
1. w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością (z o.o.) zgromadzenie wspólników
2. spółki akcyjne
walne zgromadzenie akcjonariuszy
3. spółki osobowe - wspólnicy
4. firmy prywatne
właściciel

Biorąc pod uwagę przepisy prawne i własne preferencje spółki kapitałowe, spółki z o.o. i akcyjne mogą przeznaczyć wypracowany zysk na:
1. pokrycie straty bilansowej z lat ubiegłych
2. zgromadzenie lub powiększenie kapitału zapasowego
3. zgromadzenie lub powiększenie kapitału rezerwowego
4. zwiększenie kapitału podstawowego
5. pokrycie umorzenia własnych udziałów
6. zasilenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
7. Dywidendy dla akcjonariuszy i udziałowców
8. tantiemy dla organów stanowiących w spółkach kapitałowych
9. nagrody dla pracowników
10. inne cele np. darowizny

W przypadku gdy wynik finansowy jest klapą to powstaje problem jej pokrycia. Może ona być pokryta:
1. funduszem lub kapitałem zapasowym
2. zyskiem z lat następnych
3. kapitałem zakładowym poprzez jego obniżenie