Rozród jako podstawowe zagadnienie ekonomiczne chowu trzody chlewnej
Rodzaje dojrzałości:
- płciowa  zdolność do rozmnażania się (loszka nie jest jednak przygotowana do tego aby rodzić)
- wiek loszki 4-5 miesięcy
- rozpłodowa  zdolność do wydania potomstwa bez uszczerbku na zdrowiu loszki; wymagania:
- wiek loszki  7-8miesięcy
- waga  ok. 130kg
- podściółka tłuszczowa (grubość słoniny grzbietowej wynosząca 14-18mm)
- somatyczna  zakończenie procesu wzrostu i rozwoju; ze względu na czas dojrzewania wyróżniamy:
- świnie wczesno dojrzewające (ok. 2 lat)
- świnie póz
no dojrzewajÄ…ce (3-3,5 roku)
Najczęściej hodowane w Polsce świnie to świnie białe: Polska Biała Zwisłoucha (PBZ, 47%) oraz
Wielka Polska Biała (WPB, 33%). Razem daje to 80% pogłowia świń.
Mięsność hodowlana świń hodowanych w Polce wynosi 59%. Mięsność rzez
na świń waha się w
granicach 53-55%. Świnie mięsne charakteryzują się szybkim wzrostem i póz
nym dojrzewaniem.
CYKL PA
CIOWY  okres między zakończeniem rui a wystąpieniem następnej.
Cykl płciowy lochy trwa 21 dni.
Ruja trwa ok. 2-3 dób i składa się z 3 faz:
1) okres przedrujowy  świnia zaczyna uwidaczniać objawy rui: niepokój, mały apetyt, wydawanie
dz
więków, zaczerwienienie okolic sromu, wyciek śluzu, skakanie na inne lochy
2) okres rui właściwej  locha wykazuje odruch tolerancji (nie ucieka podczas uciskania grzbietu), nie
skacze na inne lochy, rozstawia nogi. Najlepszym momentem krycia jest okres 12-36h trwania rui.
Locha podczas owulacji uwalnia dużo komórek jajowych. Są one wydzielane stopniowo, dlatego
najskuteczniejsze jest krycie podwójne (odstęp pomiędzy unasienianiem maksymalnie 12h)
3) okres porujowy  obumarcie komórek jajowych, zanik objawów rui, zanik odruchu tolerancji
CYKL ROZPA
ODOWY  okres między wydawaniem miotów. Zależy on od długości okresu jałowienia,
karmienia oraz długości ciąży
Cykl rozpłodowy
Ciąża 114 dni 114 114
Karmienie 56 42 28
Zasuszanie (jałowienie) do 12 12 12
Długość cyklu (dni) 182 168 154
Częstotliwość oproszeń
2,00 2,17 2,37
(ilość miotów w roku)
Ciąża u loch trwa 3 miesiące, 3 tygodnie i 3 dni (ok. 114 dni). Na 2 tygodnie przed porodem locha jest
transportowana na porodówkę. W ciągu tych 14 dni klimatyzuje się, robi gniazdo i wytwarza
przeciwciała przeznaczone dla prosiąt.
Po porodzie następuje okres laktacji (karmienie), które może trwać 28-56dni. Podczas tego okresu na
porodówce muszą być spełnione następujące wymagania:
- temperatura chlewni ok. 20ÚC
- temperatura dla prosiÄ…t ok. 32ÚC, otrzymywana pod specjalnymi lampami podczerwonymi
- czysta ściółka
- redukcja dużej wilgotności powietrza
Po okresie karmienia locha przechodzi okres zasuszania (jałowienia), który zazwyczaj trwa do 12 dni.
W tym okresie locha odpoczywa. Odsadzone prosięta przebywają w kojcu jeszcze do 14 dni.
Następna ruja po zasuszeniu u loch wieloródek występuje po ok. 4-5 dniach. Jest to najlepszy czas na
krycie lochy, ponieważ zwłoka będzie kosztować właściciela hodowli kolejne 30 dni utrzymywania
takiej lochy za darmo.
PA
ODNOŚĆ  liczba prosiąt żywych urodzonych w miocie
PLENNOŚĆ  liczba prosiąt odsadzonych (maksymalne straty ok. 10 %)
obliczanie plennoÅ›ci = (liczba prosiÄ…t  straty) · liczba miotów w roku
Potencjalne możliwości loch:
·ð owulacja  z jednego jajnika w jednej rui uwalnianych jest 18 komórek jajowych
·ð straty w przeżywalnoÅ›ci komórek  20%
·ð straty zarodków  20%
·ð straty pÅ‚odów  20%
RAZEM: z 36 uwolnionych komórek rodzi się 18,4 prosiąt (żywych i martwych). Odchowane jest 16,4
prosięcia.
·ð dÅ‚ugość okresu rozpÅ‚odowego
o ciąża  117 dni
o laktacja  28dni
o jałowienie  7 dni
RAZEM: 2,5 miotu w roku; ok. 41,3 prosiÄ…t na rok
Cechy charakterystyczne użytkowości rozrodu świń są niskoodziedziczalne:
h2 = 0,1 - 0,2;
w mniej więcej 10-20% cechy zależą od rasy a także od rodzaju krzyżowania, reszta to warunki
środowiskowe
Składniki produkcyjności loch:
roczna produktywność loch
prosięta odsadzone na lochę i rok (plenność)
długość okresu liczebność miotu
międzyrujowego przy odsadzaniu
długość wpływ czasu od odsadzenia liczebność żywo upadki prosiąt
trwania do efektywnego krycia urodzonych prosiÄ…t od odsadzania
laktacji
bezpłodność wskaz
nik poczęć wskaz
nik owulacji wsk. zapłodnienia
przerwa między wsk. oproszeń straty zarodków straty płodów
odsadzeniem a rujÄ…
Wybrane aspekty żywienia świń
Potrzeby pokarmowe świń oraz wartość pokarmowa pasz podlegają ciągłym zmianom wynikającym z
postępu hodowlanego (hodowla nowych ras zwierząt i odmian roślin), zmieniających się wymagań
konsumenta (wzrost zapotrzebowania na chude mięso) oraz konieczności ochrony środowiska
(ograniczenie wydalania fosforu, selenu, miedzi oraz produktów przemiany azotowej: amoniaku i
siarkowodoru)
Świnie są zwierzętami monogastrycznymi (posiadają jednokomorowy żołądek). Ze względu na rodzaj
pobieranego pokarmu zalicza się je do zwierząt wszystkożernych.
Pasze dla świń powinny być bogate w białko strawne, aminokwasy egzogenne (lizyna, metionina,
cysteina) oraz w składniki mineralne (wapń, fosfor, sód, witaminy).
Zmiany intensywności żywienia loch w poszczególnych okresach (zapotrzebowanie wyrażone w MJ energii
metabolicznej (EM) i kg mieszanki pełnopaszowej na sztukę dziennie)
Lochy ciężarne powinny dostawać więcej paszy niż lochy nieciężarne. W okresie okołoporodowym
należy zmniejszyć ilość zadawanej paszy, aby wyeliminować zaparcia i możliwe przez to zapalenia
macicy, wymienia prowadzące do bezmleczności. Locha karmiąca powinna dostawać prawie 2 razy
więcej paszy niż w okresie ciąży. Możliwe ubytki po porodzie to maksymalnie 10-15% masy ciała. W
okresie okołoodsadzeniowym (ok. 3 dni przed odsadzeniem) drastycznie zmniejsza się ilość
zadawanej paszy. W dniu odsadzenia stosuje się głodówkę, aby zahamować laktację.
Rodzaje pasz
·ð pasze peÅ‚nodawkowe (granulowane, sypkie suche, wilgotne),
·ð energetyczne
o zboża: jęczmień, pszenżyto, żyto, owies, kukurydza;
o produkty uboczne (np. tłuszcze paszowe)
o buraki cukrowe, marchew i inne okopowe
·ð biaÅ‚kowe i wysokobiaÅ‚kowe
o śruty poekstrakcyjne (sojowa, arachidowa, rzepakowa, lniana),
o nasiona roślin strączkowych (łubin, bobik, groch, peluszka),
o mÄ…czki rybne,
o inne produkty uboczne, np. mleko odtłuszczone, maślanka
Przygotowanie pasz dla świń
Pasze dla świń muszą być wolne od różnych składników antyodżywczych, które naturalnie występują
w danym rodzaju paszy. Największą ilość tych związków mają rośliny strączkowe:
vð taniny  nadajÄ… gorzki smak (Å‚upina sorgo)
vð czynnik antytrypsynowy  blokuje trawienie biaÅ‚ka (nasiona soi)
vð lektyny (bobik)
vð Ä…-galaktozydazy  wywoÅ‚ujÄ… trudnoÅ›ci w funkcjonowaniu p. pokarmowego; wzdÄ™cia (groch)
vð alkaloidy (Å‚ubin)
vð mykotoksyny
vð laktoza  w dużych iloÅ›ciach powoduje rozwolnienie (serwatka)