plik


ÿþ21. PROBLEMY WSPÓACZESNEGO ZWIATA I SPOSOBY ICH ROZWIZYWANIA ___________________________________________________________________________ 24. Problemy wspóBczesnego 1) wymienia gBówne problemy wspóBczesnego [wiata, np.: [wiata i sposoby ich terroryzm, wojny, gBód, zagro|enia demokracji, choroby, rozwizywania. globalizacja, itp., 2) potrafi wymieni przykBadowe sposoby rozwizywania problemów wspóBczesnego [wiata, np.: postp naukowo- techniczny, dziaBalno[ wybranych instytucji midzynarodowych, takich jak ONZ, OBWE. Pojcia: Cywilizacja - poziom rozwoju osignity przez dan spoBeczno[ w pewnym okresie historycznym, przede wszystkim w dziedzinie kultury materialnej, zwBaszcza nauki i techniki. Degradacja  pogorszenie czyjej[ sytuacji, obni|enie warto[ci, zwyrodnienie Degradacja [rodowiska  zniszczenie [rodowiska naturalnego Demografia  nauka o prawidBowo[ciach rozwoju ludno[ci w konkretnych warunkach gospodarczych i spoBecznych badanego terytorium. GBówne przyczyny problemów: lokalnych konfliktów zbrojnych  przyczyn s problemy narodowo[ciowe i etniczne (np. Kosowo w byBej JugosBawii czy problem Kurdów w Turcji i Iraku czy te| problem arabsko  izraelski, który jest jednocze[nie problemem religijnym) ; problemy religijne i spory terytorialne (rywalizacja Indii i Pakistanu o Kaszmir). bezrobocia  w paDstwach wysoko rozwinitych przyczyn jest automatyzacja, cigle nowe technologie, komputeryzacja co spowodowaBo spadek zatrudnienia. W krajach sBabo rozwinitych gBówn przyczyn jest niska specjalizacja i Babo rozwinity przemysB. niskie kwalifikacje pracowników i wysoki przyrost naturalny. gBodu  klski |ywioBowe (susze, powodzie, nieurodzaj), ale tak|e konflikty zbrojne (szczególnie w Afryce), wysoki przyrost naturalny w krajach biednych oraz warunki klimatyczne, które nie zawsze sprzyjaj rozwojowi rolnictwa chorób  w krajach rozwinitych przyczyn chorób jest wysoki poziom rozwoju przemysBu co spowodowaBo degradacj [rodowiska naturalnego a tak|e niszczenie powBoki ozonowej. Do przyczyn chorób mo|emy równie| zaliczy bardzo szybkie tempo |ycia, stres, brak ruchu, nieprawidBowe od|ywianie si. W krajach sBabo rozwinitych przyczyn chorób jest gBównie niedo|ywienie, brak higieny, niski poziom medycyny i brak leków. degradacji [rodowiska naturalnego  gBówn przyczyn jest prowadzenie przez czBowieka rabunkowej eksploatacji surowców naturalnych i nadmierny rozwój przemysBu Charakterystyka najwa|niejszych problemów wystpujcych we wspóBczesnym [wiecie Problemy polityczne Konflikty na tle narodowo[ciowym i etnicznym  na terenie byBego lokalne konflikty ZSRR narody CzeczeDców, Azerów, Ormian d| do usamodzielnienia zbrojne si i zaBo|enia wBasnego paDstwa. W byBej JugosBawii walczyli Serbowie z muzuBmanami i Chorwatami (Bo[nia). W kosowi zetknBy si nacjonalizm serbski i albaDski. Na Cejlonie rywalizuj Syngalezi z Tamilami. W Ruandzie i Burundii wybuchBa wojna domowa midzy plemionami Tutsu i Huti. Konflikty na tle religijnym  Irlandia PóBnocna (walka midzy katolikami i protestantami), konflikt izraelsko  arabski 1 Spory terytorialne  o dostp do morza midzy Etiopi i Erytre w Afryce. Spór midzy Indiami i Pakistanem o Kaszmir. Brak zgodno[ci paDstw ONZ w sprawie wojny w Iraku. dezintegracja w stosunkach midzynarodowych Na [wiecie nadal istniej kraje o charakterze totalitarnym  Chiny, Korea zagro|enia PóBnocna, Libia, Kuba. Niektóre kraje pomagaj organizacjom demokracji terrorystycznym (np. Libia, Irak, Syria). Demokracja jest zagro|ona we wszystkich tych paDstwach , w których tocz si walki wewntrzne bdz sytuacja gospodarcza jest bardzo trudna. Wówczas rzdy silnej jednostki wydaj si jedynym sposobem na zapewnienie stabilizacji i opanowanie chaosu wewntrznego. Problemy spoBeczno ekonomiczne Zwiat jest bardzo podzielony biorc pod uwag poziom |ycia ludno[ci i dysproporcje w poziom rozwoju gospodarczego. Dlatego mo|emy wyodrbni tzw. rozwoju  bogat póBnoc czyli bogate i wysoko rozwinite kraje poBo|one na gospodarczym póBkuli póBnocnej. Zaliczamy do nich USA, Kanad, kraje Europy Zachodniej czy Japoni. Na poBudniowej póBkuli le|y Australia i Nowa Zelandia.. Jednocze[nie ubogie kraje póBkuli poBudniowej okre[la si jako  ubogie poBudnie  s to kraje Afryki, Ameryki AaciDskiej i cz[ci Azji. Kraje wysoko rozwinite to te, w których roczny produkt PKB na 1 mieszkaDca przekracza 10 tys. USD; w krajach sBabo rozwinitych nie przekracza on 2 tys. PKB. 70% [wiatowego potencjaBu ekonomicznego i technologicznego przypada na 30 krajów. Poszczególne kraje maj zobowizania pBatnicze wobec wierzycieli zadBu|enie (innych paDstw, banków komercyjnych). Wikszo[ kredytów zostaBa zacignita w latach 70-ych XX w. Ich suma kilkukrotnie wzrosBa w zwizku z narastaniem odsetek i wahaniami kursu USD. PrzykBadem jest Polska, której dBug zagraniczny w 1980 r. wynosiB 22,3 mld USD, a w 1985 r. wynosiB 30 mld mimo spBacenia 20 mld pierwotnego zadBu|enia. Obecnie Ministerstwo Finansów podaje, |e dBug zagraniczny wynosi (na koniec stycznia 2003) ponad 28 mld USD. Do krajów Najbardziej zadBu|onych zaliczamy: Brazyli, Meksyk, Indie, Indonezj, Chiny, Rosj. W ostatnich 20 latach znacznie wzrosBo tzw. bezrobocie globalne. W bezrobocie wikszo[ci krajów [wiata przekroczyBo 10%, a s kraje w których siga nawet 60% (Nikaragua), w Albanii i Iranie wynosi ok. 50%. Wikszo[ci krajów Europy Zrodkowo  Wschodniej wynosi ono okoBo 10-20%. W krajach rozwinitych bogaci otrzymuj opiek socjaln. Nie jest to mo|liwe w krajach biednych co powoduje migracje w poszukiwaniu pracy. Oblicza si, |e gBoduje okoBo 10% ogóBu ludno[ci [wiata. Mimo, |e gBód i niedo|ywienie generalnie na [wiecie produkuje si wystarczajc ilo[ |ywno[ci jednak wikszo[ z niej przypada na kraje  bogatej póBnocy . Kraje te produkuj nawet nadwy|k |ywno[ci jednak jej magazynowanie i transport s zbyt drogie. Do krajów, których ludno[ czsto nie zaspokaja gBodu zaliczamy Mozambik,Czad, Etiopi, Sudan, Somali, Rwand  kraje afrykaDskie. Problem gBodu bdz niedo|ywienia dotyczy 87 krajów i prawie 350 mln ludzi. W krajach wysoko rozwinitych rozwijaj si tzw. choroby cywilizacyjne choroby  alergie, narkomania, nowotwory, choroby ukBadu kr|enia i choroby serca. W krajach sBabo rozwinitych rozwijaj si gBównie choroby zakazne (brak szczepionek) do których zaliczamy gruzlic, czerwonk 2 czy choler. Szczególnie niebezpieczn chorob jest AIDS. W niektórych krajach Afryki zaka|onych wirusem HIV jest poBowa ludno[ci. Problemy cywilizacyjno  kulturowe NastpiBy zmiany w [wiatowym ekosystemie. Wyrb lasów tropikalnych degradacja prowadzi do zwikszenia dwutlenku wgla w atmosferze. PyBy i dymy [rodowiska przemysBowe równie| powoduj zanieczyszczenie powietrza (emisja naturalnego siarki, dwutlenku wgla, zwizków azotu). Wszystko to prowadzi do tzw. efektu cieplarnianego  wzrostu temperatury i zmian klimatycznych. Nastpuje pustynnienie gleb w Afryce i Azji. GwaBtownie zwiksza si ilo[ produkowanych przez ludzi [mieci. Wysoki przyrost naturalny w krajach biednych. W krajach wysoko problemy rozwinitych przedBu|enie |ycia ludno[ci dziki rozwojowi medycyny. demograficzne Na Ziemi |yje ponad 6 miliardów ludzi. Naukowcy obawiali si o to, |e na Ziemi mo|e zabrakn miejsca  przy tym tempie przyrostu. Prawie 60% ludzi mieszka w krajach biednych a tylko 15% w krajach bogatych  tam wystpuje ujemny przyrost naturalny i starzenie si ludno[ci. Niski poziom wyksztaBcenia w krajach sBabo rozwinitych. Liczba zacofanie analfabetów w[ród dorosBych w latach 90-ych XX wieku przekroczyBa cywilizacyjne miliard  gBównie w Afryce i Azji (z wyjtkiem tzw azjatyckich tygrysów  Singapuru, Tajwanu, Hong Kongu, PoBudniowej Korei). W krajach europejskich wystpuje widocznie tylko w Albanii i w Portugalii. W krajach wysoko rozwinitych pojawiBo si zjawisko wtórnego analfabetyzmu  brak zrozumienia znaczenie czytanego tekstu. PrzykBady dziaBaD podejmowanych w celu rozwizywania wybranych wspóBczesnych problemów ludzko[ci Problemy Sposoby ich rozwizywania konflikty polityczne D|y si do rozwizania kwestii spornych na drodze pokojowej. SBu| temu organizacje midzynarodowe, gBównie ONZ jako midzynarodowy mediator. Przy czynnym udziale ONZ zakoDczono m.in. konflikt w Kambod|y czy w JugosBawii. ONZ stosuje 3 sposoby rozwizania problemu: mediacja, sankcje ekonomiczne, interwencja zbrojna w celu przywrócenia pokoju lub obrony paDstwa napadnitego ( Pustynna burza ) zadBu|enie Sposobem walki jest anulowanie cz[ci dBugu krajom, które wykazuj si wzrostem gospodarczym  Polsce umorzono 7 z 13 mld USD, które byBa winna tzw. Klubowi LondyDskiemu. Cz[ dBugu mo|na przekaza dBu|nikowi z przeznaczeniem na ochron [rodowiska naturalnego. bezrobocie Opieka socjalna i zasiBki dla bezrobotnych. Organizowanie prac publicznych, bezpBatne przyuczenie do zawodu, kursy kwalifikacyjne, udzielanie po|yczek i pomoc przy zakBadaniu wBasnej maBej firmy. gBód Udzielanie kredytów przez kraje wysoko rozwinite na modernizacj rolnictwa, opracowano nowe odmiany bardziej wydajnych zbó|, pomoc dla gBodujcych organizowana poprzez agendy ONZ (FAO) choroby profilaktyka chorób zakaznych, szczepienia ochronne, programy 3 walki z narkomani w[ród mBodzie|y degradacja [rodowiska Zakaz wykorzystywania freonu. Powstawanie midzynarodowych programów ochrony [rodowiska naturalnego  konferencja ONZ w Sztokholmie (1972), konferencje midzynarodowe (SZCZYT Ziemi w Davos w 2000 r.). Kontrola poziomu zanieczyszczeD. Powstaj firmy recyclingowe, które zajmuj si utylizacj i przerabianiem [mieci (surowce wtórne). zbyt du|y przyrost kontrola urodzin (Indie i Chiny), programy zwikszajce naturalny [wiadomo[ spoBeczeDstwa, [rodki antykoncepcyjne analfabetyzm wprowadzenie obowizku szkolnego, inwestowanie w o[wiat i w nauk 4

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Problemy współczesnego świata
matrix wspolczesnego swiata masonskie dzielo xx wieku eioba
Herbut Systemy polityczne współczesnego świata
Systemy polityczne współczesnego świata Antoszewski, Herbut
Bronisław Urban Problemy współczesnej patologii społecznej
Systemy partyjne wspołczesnego świata

więcej podobnych podstron