organu administracji publicznej, czyli prezydenta miasta. To sposób na usprawnienie zadań z zakresu administracji publicznej1.
Dekoncentracja może być rozpatrywana w dwóch płaszczyznach - w sensie statycznym i dynamicznym. Sens statyczny jest obrazem aktualnego rozkładu kompetencji między poszczególnymi organami aparatu administracyjnego. Jeżeli organy najniższego stopnia (lub niższych stopni) będą mieć w stosunku do organów zwierzchnich administracji (czy organów wyższego stopnia) znaczny zasób kompetencji wówczas możemy mówić o wysokim stopniu dekoncentracji). Sens dynamiczny oznacza przesuwanie kompetencji z jednego podmiotu na drugi (lub z jednego na kilka). Dekoncentrowanie to inaczej ruch kompetencji. Poglądy w literaturze jednoznacznie mówią, że jest to przekazywanie kompetencji organom niższym.
Procesem przeciwstawnym jest łączenie kompetencji, czyli koncentracja. Proces ten oznacza skupienie kompetencji zawsze przez organ wyższego stopnia. Proces przekazywania kompetencji (z wyłączeniem stopnia organizacyjnego podmiotów oraz zmiany stosunków prawnych między organami) jest procesem dekoncentrowania i objawi się nam rozproszeniem kompetencji, niezależnie od jego kierunku. W takiej sytuacji proces koncentrowania będzie równoległy i jednoczesny z procesem dekoncentrowania - z punktu widzenia organu przekazującego kompetencje będziemy mieć do czynienia z dekoncentrowaniem, natomiast z punktu widzenia organu przyjmującego będzie to koncentrowaniem. Główną przyczyną przekazywania kompetencji są motywacje polityczno-ustrojowe oraz prakseologiczne. Rozwój procesu dekoncentracji jest uwarunkowany przekształceniami organizacyjnymi w administracji, kiedy formułuje się nowy zakres kompetencji dla organów w nowych strukturach. Przez dekoncentrację należy rozumieć:
1. przeniesienie kompetencji na organ (organy) niższe bądź równorzędne, 2. dokonane w drodze aktu normatywnego (ustawy) lub aktu normatywnego organu przenoszącego kompetencje, 3. zachowanie nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji. Te trzy elementy występują zawsze razem.
Przekład dekoncentracji:
- wojewoda upoważniający swego zastępcę lub innego pracownika urzędu wojewódzkiego do wykonywania w imieniu wojewody niektórych kompetencji, które ustawa przydzieliła wojewodzie,
- przepisy ustawy o samorządzie gminnym dopuszczają również możliwość przeniesienia kompetencji z organu wykonawczego gminy na inny podmiot, co skutkuje zmianą organu właściwego do załatwienia spraw w drodze decyzji. Zgodnie z zapisem ustawy o samorządzie gminnym do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy może upoważnić organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, czyli organy jednostek organizacyjnych gminy oraz innych podmiotów, z którymi gmina zawarła umowy w celu wykonywania zadań gminy, w tym z organizacjami pozarządowymi.
Przykłady koncentracji:
- wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych, obowiązujące również organy samorządu terytorialnego,
- wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego, na zasadach określonych w ustawie o samorządzie gminnym, samorządzie powiatu i samorządzie województwa,
- starosta sprawuje nadzór nad działalnością np. powiatowego urzędu pracy2.
Izdebski H., Kulesza M., Administracja publiczna zagadnienia ogólne, Wydawnictwo Liber, Warszawa 1998, rozdział IV Administracja publiczna- pojęcia i problemy podstawowe
A.Błaś, J.Boć, JJeżewski, pod red. J.Bocia Administracja publiczna, Wydanie IV, Kolonia Limited 2004, s. 180-182.
Administracja publiczna. Skrypt.