293017247

Genetyka cech ilościowych zwierząt w praktyce - materiały do zajęć T. Strabel 7-12-2006

Celem hodowli jest

uzyskanie w kolejnym pokoleniu zwierząt o lepszym genotypie -- z tego powodu proces doskonalenia genetycznego jest rozciągnięty w czasie

Jeśli hodowcom w skali całej populacji udaje się doskonalić zwierzęta pod względem genetycznym to zwykle mamy do czynienia z występowaniem pozytywnego trendu genetycznego. Postęp produkcyjny w kolejnych latach wywołany jedynie poprawą działania czynników niegenetycznych warunkuje występowanie pozytywnego trendu środowiskowego.

W

■?

-W

Rysunek 5 Przykład kojarzenia z uwzględnieniem jednego genu

Schemat przedstawia skutki kojarzenia dwóch osobników z uwzględnieniem tylko jednego genu. Zgodnie z prawami dziedziczenia, połowa potomstwa buhaja, będzie nosicielami ‘trójkątnego’ wariantu genu. Rodzi się jednak pytanie jak ocenić czy zwierze jest nosicielem allelu ‘trójkątnego’ czy 'kwadratowego'? Czy można to zrobić na podstawie fenotypu - np. badając użytkowość zwierzęcia? Sytuacja komplikuje się w przypadku, gdy cecha determinowana jest przez parę genów, a staje się bardzo trudna, gdy liczba genów jest na tyle duża, że w praktyce trudna do określenia.

Al

A2

A4

A5

A3

D	D2
6

Geny tworcące tzw. układ dominacyjny

Gen z dużym efektem

awisto cross ngwer

i działaniu addytywnym -sumującym

Rysunek 6

U podłoża zmienności genetycznej znajduje się występowanie różnych genów warunkujących interesujące nas cechy. Nakłada się na nie wzajemne współdziałanie genów wywołujące takie zjawiska jak dominacja, epistaza, plejotropia czy współdziałanie addytywne.

Przykład 3. Załóżmy, że pewną cechę warunkują dwie pary alleli: A, a oraz B,b. W związku z tym w praktyce mogą występować następujące genotypy 1. AABB, 2. AABb, 3. AAbb, 4. AaBB, 5. AaBb, 6. Aabb 7. aaBB, 8. aaBb, 9. aabb. W genotypie 1 mamy do czynienia z sumującym działaniem genów w pierwszym jak i drugim locus, a także sumujące działanie genów z obu locus. W genotypie 2, 5 i 8 w odniesieniu do drugiego locus oraz w genotypie 4, 5 i 6 w locus pierwszym może występować dominacja. Natomiast genotyp 5 to przykład układu genów, gdzie może dochodzić do szczególnego efektu wywołanego występującymi łącznie dwoma efektami dominacji.