3307664683

NA KRĘGLE CZY DO KINA? - cd.

Artes liberales

własne gusty, przyzwyczajenia. Doceniając pozostałe zmienne, myślę, że głównie my sami - to, jacy jesteśmy; to, jak nas wychowano; to, jakie mamy cele i jakie środki obieramy przy dążeniu do nich, ma zasadnicze znaczenie przy tworzeniu indywidualnego wzoru spędzania czasu wolnego.

W tym miejscu możemy powrócić do początkowego pytania naszych bohaterów: „Na kręgle, czy do kina?". To pytanie nieprzypadkowo tak brzmi, albowiem ma ono na celu zobrazowanie różnych form spędzania wolnego czasu. Świadoma zarzutów, jakie mogą pojawić się ze strony wytrawnych kinomanów, bądź przeciwników gry w kręgle, mimo wszystko chciałabym posłużyć się nimi dla stworzenia czterech odmiennych typów idealnych form spędzania wolnego czasu. Kino, zwłaszcza to o charakterze masowym, skłania nas do uczestnictwa w kulturze masowej. Do tej grupy będzie również należało oglądanie telewizji, filmów video czy DVD; ale również zakupy, gra na komputerze czy korzystanie z Internetu. „Wolny czas, który sami sobie sprezentowaliśmy i z którym musimy sobie jakoś poradzić, zmusza nas do poszukiwania rozrywki, z której kultura konsumpcyjna słynie." - pisze Tomasz Kozłowski.⁵ A więc tego rodzaju formy spędzania czasu wolnego będą tworzyły tytułowego konsumenta. Duże znaczenie ma tutaj pewna wyuczona bezrefleksyjność i nastawienie na szybkość (odwołanie do jakże popularnego określenia makdo-naldyzacji nie jest tutaj przypadkowe). Kolejnym typem będzie indywidualista, który będzie sobie cenił rozrywki dające mu niezależność, ale jednocześnie pozwalające uciec z masowości i anonimowej szarości wśród tłumu ludzi. Preferowane przez niego formy spędzania czasu wolnego obejmą takie działania jak: wycieczki, turystyka piesza i rowerowa, uprawianie niektórych dziedzin sportu, wędkarstwo, rozwiązywanie krzyżówek, układanie puzzli itp. Właśnie omówione dwa typy ludzi łączy zdecydowanie bardziej indywidualistyczny charakter działań niż kolejne. Imprezowicz to typ człowieka, który posiada nachylenie progrupowe, lecz jest zdecydowanie bardziej ukierunkowany na zabawę. Będzie więc preferował rozrywki związane z wyjściem na zabawę, dyskotekę, czy też reprezentujące coraz bardziej popularny dubbing. Nie ograniczając się jedynie do muzycznych inklinacji tego typu człowieka, będzie on również preferował odwiedziny u rodziny, czy u znajomych. W końcu pozostaje mi do zaprezentowania ostatni typ człowieka - obywatel. „Zainteresowanie sprawami publicznymi i poświęcenie się sprawom publicznym są głównymi oznakami obywatelskiej cnoty” - stwierdza Michael Walzer.⁶ Obywatel będzie więc przede wszystkim poświęcał swój czas wolny na działalność w rozmaitych stowarzyszeniach i organizacjach. Trzeba tu koniecznie wspomnieć Alexis de Tocqueville i jego refleksje dotyczącą warunków funkcjonowania demokracji w Ameryce. Zwraca on uwagę na uczestnictwo w wielu stowarzyszeniach, jako bardzo ważny składnik budowy demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. W książce „O demokracji w Ameryce" pisze: „Niezależnie od wieku, pozycji i poziomu umysłowego Amerykanie nieustannie się stowarzyszają. Mają nie tylko towarzystwa handlowe i przemysłowe, do których należą wszyscy, ale również mnóstwo innych: istnieją stowarzyszenia religijne i moralne, stowarzyszenia o poważnym i błahym charakterze, stowarzyszenia zajmujące się ogólnymi i bardzo szczegółowymi sprawami, stowarzyszenia wielkie i małe."⁷ A dlaczego zaproponowałam kręgle jako symbol rozrywki obywatela? Wybór wydaje się

oczywisty, to właśnie kręgle znalazły się w tytule najbardziej znanej książki Roberta Putnama poświęconej kapitałowi społecznemu w Stanach Zjednoczonych.⁸ Gra w kręgle stanowiła jedną z najpopularniejszych rozrywek, która jednocześnie zachęcała do spotkań w gronie znajomych i wymiany myśli. Zdaję sobie sprawę, jak bardzo nieadekwatny jest ten przykład w polskiej rzeczywistości, aczkolwiek spośród form rozrywki zapewnianych przez centra handlowe nie ma wydaje się innej metafory stąd owe zapożyczenie.

Nim rozpocznę prezentację wyników chciałam zaprezentować wykres łączący poziom indywidualizmu oraz poziom zaangażowania intelektualnego w odniesieniu do czterech typów ludzi, jakie wcześniej przedstawiłam.

Wykres 1. Cztery „czyste typy” ludzi

poziom

indywidu

alizmu

poziom zaangażowania intelektualnego

Oczywiście rozłączność „czystych typów” ludzi przedstawionych na wykresie ma charakter czysto teoretyczny. W rzeczywistości empirycznej typy te nie mają już tak jednoznacznego charakteru, gdyż pojawiają się w różnego rodzaju kombinacjach. Taka jednakże jest rola typów idealnych, że nie oddając zjawisk zachodzących w rzeczywistości jednocześnie ułatwiają czy wręcz umożliwiają ich opis.⁹

Kończąc już teoretyczne dywagacje dotyczące czasu wolnego wejdę w krąg badań empirycznych przeprowadzonych przez nasze Koło na przełomie września i października bieżącego roku wśród mieszkańców Bielska-Białej. W ankiecie zapytaliśmy naszych respondentów o ich sposób spędzania czasu wolego, prosząc równocześnie o uszeregowanie zależne od częstotliwości trzech wybranych elementów.

u (czynność

■i■■I1

⁴-³ 3.0 3.7

I-Ii⁰.

/■ ■ /

//

Jak można zauważyć najczęściej nasi badani wskazywali na czytanie książek i prasy - prawie 1/4 twierdziła, że jest to czynność najczęściej przez nich podejmowana w czasie wolnym. Wśród pozostałych wartości tej zmiennej nie ma już tak zdecydowanie wyróżniającej się. Warto zwrócić uwagę na nie-