3781535070

głoszenie haseł zniesienia podziałów klasowych, wprowadzenie własności państwowej, rozwój pomocy społecznej, oświaty, likwidacja bezrobocia, wyzysku gospodarczego)

-    warto pamiętać, że faszyści nie czynili zamachów na własność prywatną (z wyjątkiem własności „rasowych wrogów”), jednakże faszystowskie państwo nie było „nocnym stróżem”

-    wiele z socjalnych postulatów faszyści nie zrealizowali, miały one raczej charakter deklaratoryjny i demagogiczny

d) państwo, dyktator i prawo:

-    faszystowska koncepcja państwa była urzeczywistnieniem faszystowskich poglądów - państwo miało być totalne i wszechobecne, oznaczało to dążenie do takiej organizacji życia społecznego, by zakres działań państwa pokrywał się z aktywnością całego społeczeństwa

-    szczególną rolę w państwie, co oczywiste, miał mieć przywódca partii - wódz, który stał ponad państwem, narodem i prawem

-    postulowano monopartyjność i likwidację wszystkich organizacji politycznych przeciwnych faszyzmowi (likwidacja opozycji)

-    państwo faszystowskie jest państwem nieustannej kontroli światopoglądowej, zmierza do pełnego kontrolowania nie tylko publicznych, ale i prywatnych działań obywateli (wychowanie obywateli, określenie kanonów estetycznych, moralnych, modelu rodziny, ltp.)

-    prawo było pojęciem względnym - tworzono je w zależności od bieżących potrzeb wodza

107. Autorytaryzm:

W okresie międzywojennym obok ideologii komunistycznych, faszystowskich, pojawiły się również ideologie autorytarne, bazujące jak pozostałe na kryzysie systemu parlamentarno-demokratycznym.

• cechy charakterystyczne doktryn autorytarnych:

-    głoszono hasła zniesienia bądź ograniczenia parlamentaryzmu, wprowadzenia rządów silnej ręki

-    przyznawano większą rolę władzy wykonawczej, aczkolwiek unikano hasła charyzmatycznej władzy wodza

-    od społeczeństwa wymagano biernego posłuszeństwa

-    wspólną cechą autorytaryzmu i faszyzmu jest odwoływanie się do interesu narodowego i do nacjonalizmu

-    autorytarny reżim nie likwidował rządów prawa, choć prawo było niekiedy bardzo surowe, na przykład oparte na zasadach religijnych

-    zazwyczaj ideologie te czerpały z tradycji konserwatywnej, z zasady unikania rewolucji, nie mobilizowały mas, a raczej opierały się na tradycyjnych elitach (właściciele ziemscy, wojskowi, duchowieństwo)

-    przykłady państw autorytarnych: sanacyjna Polska, Austria za E. Dollfussa, Portugalia za Salazara, Turcja za K. Ataturka

108. Skrajna prawica w Polsce okresu międzywojennego i iei ideologia

1) Narodowa Demokracja (endecja): w okresie dwudziestolecia międzywojennego najbardziej zaciekły przeciwnik sanacji, głównym teoretykiem obozu był Roman Dmowski, któiy racje polskie widział w sferze wierności zasadom narodowym a nie państwowym, nawiązywał do pozytywistycznej koncepcji narodu, często powoływał się na tezy rasistowskie (sprzeciwiał się mieszaniu Polaków z innymi nacjami). Podstawowe poglądy były równie nacjonalistyczne, co antydemokratyczne (lud u Dmowskiego był przedmiotem tylko opieki). Wg Dmowskiego naród, to rodzaj przedsiębiorstwa. Naród, to również fundament państwa. Odrodzenie narodowe, to wg niego doskonalenie polityki współpracy z caratem. Odrzucał kult powstania z 1863r\, nie gloryfikował powstań. Za wroga uważał Prusy. Endecja zwłaszcza w latach trzydziestych XX wieku wykazywała tendencje skrajnie nacjonalistyczne, nie skrywała sympatii do faszyzmu. Program Endecji był szczególnie atrakcyjny dla bogatych elit i dr obnomieszczaństwa.

25

doc3ity.com