3307664940

i8

A. POLAŃSKA

nego obrazu stosunków pracy we współczesnych organizacjach. Opisywane narzędzia powinny być oceniane z punktu widzenia podmiotowego modelu zarządzania.

Opisywane dwa modele zarządzania personelem nie stanowią nowości we współczesnej gospodarce globalnej. One są długowieczne. O pokusach i praktyce wyzysku innych ludzi, o eksponowaniu wy łącznie wartości materialnych mówi Biblia i bardzo wiele kronik historycznych. O negatywnych skutkach takiej metody zachowania dla życia gospodarczego pisze Jacek Woroniecki’. Jan Paweł II w przemówieniu do naukowców' na Katolickim

Uniwersytecie Lubelskim zwrócił uwagę na źródła takiego zachowania . Tak więc oba modele są długowieczne. Dominacja modelu instrumentalnego pojawia się w okresach szybkich zmian politycznych i gospodarczych, w warunkach zmian strukturalnych.

3. Dominacja instrumentalnego modelu w zarządzaniu personelem w Polsce

W polskiej praktyce zarządzania bardzo często używa się terminu cele strategiczne. Te cele strategiczne zależą od wielu okoliczności wew nętrznych i zew nętrznych danej organizacji. Zależą także od formy w łasności kapitału przedsiębiorstwa.

W latach 1990-1996 nastąpił rozwój sektora przedsiębiorstw prywatnych, pojawiło się trochę firm zagranicznych, ciągle istnieje silny sektor przedsiębiorstw państwowych i wiele organizacji finansowanych z budżetu państwa lub dofinansowywanych przez władze lokalne.

W sektorze przedsiębiorstw prywatnych głównym celem jest maksymalizacja bieżących zysków. Pewna część przedsiębiorców przeznacza zyski na luksusową osobistą konsumpcję, a pewną część - na inwestycje, by rozwijać eksport i zwiększać udział w rynku krajowym. W sektorze prywatnym rzadko kiedy traktuje się pracowników z należytym szacunkiem. Z powodu masowego bezrobocia łatwo zwalniać oraz zatrudniać nowych pracowników. Pracownicy w tym sektorze nie mają warunków do organizowania związków zawodowych. Nie potrafią się obronić przed instrumentalnym modelem zarządzania.

W sektorze przedsiębiorstw państwowych wyraźnie preferuje się dwa cele - utrzymanie miejsc pracy oraz minimalną opłacalność. Przedsiębiorstwa te starają się dostosować do zasad gospodarki rynkowej. Czynią to

7    O. J. Woroniecki, Umiejętności rządzenia i rozkazywania, Albcrtinum, Poznań 1997.

8    Jan Paweł II, Trzecia pielgrzymka Ojca Św. do Polski w 1987 r., Wyd. KUL,

Lublin 1987.