3833474339

O POTRZEBIE BADAŃ I REFLEKSJI AKSJOLOGICZNYCH 155

ferencyjnego abstraktu¹. Wspomnieć można by tu było Wolfganga Welscha z jego propozycjami „estetyki poza estetyką” czy estetyką zwierząt, zwolenników neoewolucjonizmu kulturowego. Wielość typów kulturoznawstwa wiąże się z uprzednią wielością przedmiotów badań oraz wielością metod i praktyk badawczych. Ten stan dostrzeżono już podczas konferencji podsumowującej 30-lecie Instytutu Kulturoznawstwa Wydziału Nauk Społecznych UAM. Ogólnopolska debata toczyła się pod hasłem „Metody, paradygmaty, dyskursy. O swoistości badań kulturoznawczych”. Główne założenia i tezy konferencji sprowadzały się do: 1) przyjęcia pluralistycznej tezy o wielości nauk o kulturze, 2) przyjęcia tezy, że kulturoznawstwo jest wśród nich „nauką zarówno swoistą jak i podstawową”. Stanowisko to broniło więc odrębności przedmiotowej kulturoznawstwa, ale też zdawało sobie sprawę z trudności badań kultury - pojęcia tak wieloznacznego, że - jak twierdzono - „ma chyba najwięcej definicji spośród pojęć nauk humanistycznych”. Wbrew modzie na „różnicologię” kulturoznawcy poznańscy wyszli z propozycją „poszukiwania tego, co wspólne”; określali także (Jerzy Kmita) kulturoznawstwo mianem „późnego wnuka” filozofii. Zwrócono również uwagę na „rozplenienie się sensów” i nadużycie samego terminu „kultura” (Michał Buchowski, Niebezpieczne użycie groźnego terminu „kultura”)’, autor sygnalizował możliwość bezskutecznego, bezrefleksyjnego funkcjonowania terminu - w kulturoznawstwie jako „oczywistego”, a jest to termin nieobojętny aksjologicznie, jak i ujawniający pewne tendencje ideologiczne. Wojciech J. Burszta z kolei - w tekście Wojny metakulturowe - konstatował fakt wymknięcia się terminu spod gestii specjalistów na rzecz powszechności użycia. W takiej sytuacji autor zaproponował ujęcie kultury jako „metakultury”, jako „ramy interpretacyjnej nadającej sens ludzkim działaniom”. Refleksjom towarzyszyła troska o los kultury, w sytuacji wolnorynkowej i wobec naporu „nowych technologii”, z której zarysowała się perspektywa: „albo - albo”, czyli albo nastąpi samolikwidacja, albo się podporządkujemy tym nowym tendencjom². Jak zauważyłam, w obrębie tej samej dyscypliny operuje się różnymi terminami, ujawniającymi odmienne sensy, tak więc dysputy naukowe przekształcają się w wielość „obok-

1

S. Bednarek. Czy warto bronić odrębności kulturoznawstwa? - abstrakt w: Kultura i metoda. Metoda we współczesnych badaniach kulturoznawczych. KUL, Lublin, 18-19 kwietnia 2013 (abstrakty konferencyjne) s. 8

2

Zob. B. Truchlińska. Metody, paradygmaty, dyskusja. O swoistości badań kulturoznawczych (sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji w Poznaniu, 25-26 kwiecień 2006 r.). „Ruch Filozoficzny” 63:2006 nr 4 s. 555-563.