3833474767

Nr 1-2 PRZEGLĄD GÓRNICZY

koszty kopalni przestały być rozliczane „w jednym worku” obejmującym całą kopalnię - mimo że poszczególne jej składowe są bardzo różne i elementarna logika wskazuje, że tak określony przekrój analityczny nie może być instruktyw-ny!! Nie była to jeszcze docelowa wersja systemu SRK - ale opracowane moduły były zupełnie sprawne.

Najdziwniejsze jest jednak to, że System SRK uruchomiony w kopalin „Bielszowice” w 2003 r. i funkcjonujący w niej do 2008 roku - nie by 1 przez Kompanię Węglową (do której kopalnia została włączona) zaakceptowany do dalszego rozwoju i upowszechniania. Nawet wystąpienie Naczelnego Dyrektora GIG profesora Dubińskiego zdn. 27 stycznia 2005 r. do Wiceprezesa Zarządu Kompanii Węglowej S.A. mgr. inż. Glanowskicgo [30] - z propozycją udzielenia licencji na powszechne użytkowanie systemu SRK w kopalniach Kompanii oraz w sprawie wspólnego prowadzenia dalszy ch prac nad ekonomizacją zarządzania¹ - nie było skuteczne. System SRK nie był przez Kompanię krytykowany jako wadliwy. By 1 po prostu niechciany przez decydentów' - jako niepotrzebny!

Okazało się,że system, który od przełomu lat 1960/1970 uważałem za niezbędny, aby kopalnie mogły efektywniej prowadzić eksploatację złoża - jest nieprzydatny w warunkach rynkowych - w kopalniach największego producenta węgla kamiennego w Unii Europejskiej! Niepotrzebny także WŁAŚCICIELOWI całego polskiego górnictwa węgla kamiennego!! Nie umiałem tego zrozumieć i do dziś nie rozumiem.

Twierdzę, że rezy gnacja ze stosow ania i dalszego rozw oju skomputeryzowanego systemu Strukturalnego Rozliczania Kosztów (SRK. |23]) była fatalnym błędem Kompanii Węglowej S.A. i także WŁAŚCICIELA górnictwa węgla kamiennego. Ujaw niła brak zrozumienia podstawowych wymagań, które w nowoczesnym górnictwie należy' stawiać przed proefektywnościowymi, skomputeryzowanymi systemami zarządzania kopalniami funkcjonującymi w górnictw ie XXI wieku.

5. Skomputeryzowane planów anic inw estycy jno-produk-cyjncj działalności kopalń oraz problem gospodarki zasobami.

Jak podkreślałem - omówiony system SRK - utworzył możliwość dostarczania kierownictwu kopalni nie tylko informacji potrzebnych w operatywnym zarządzaniu. Utworzy! też możliwość pozy skiwania informacji niezbędny ch do rozwiązania dwóch innych - kluczowych - problemów zarządzania górnictwem.

Pierwszy to problem wieloletniego planowania - przy wy korzy staniu komputerow ej sy mulacji działalności inwestycyjnej i produkcyjnej kopalń. Problem ten - w zakresie koncepcji i algoryunów realizacyjnych - został rozwiązany jeszcze w' latach 1960+1970. Już w owych latach wykorzystując oprogramowanie sy stemu SPP.l. przy gotowane przez zespól dr. A. Czy loka [1] - umieliśmy symulow ać funkcjonow anie kopalni na zmodyfikow anych sieciach typu PERT, z równoczesnym określaniem w komputerze ekonomicznego efektu uzy skiw anego w przypadku zastosow ania w praktyce konkretnego - symulowanego w komputerze - w ariantu struktury kopalni i porządku eksploatacji złoża [18|.

W marcu 2002 r. - przyjmując za punkt wyjścia wskazany system SPP.l (kreowany bardzo dawno i zepchnięty' w zapomnienie, ale wciąż możliwy do odtworzenia) oraz zaawansowanie prac nad wdrożeniem strukturalnego (terytorialnego) układu rozliczania kosztów (SRK) - opublikowałem: ..Koncepcję systemu symulacyjnego, zintegrowanego planow ania inwestycy jno-produkcyjnej działalności podziemnych kopalń - system SZP” [19], Stwierdziłem w ówczas, żc proponow ane rozwiązania - stanow iące syntezę i uogólnienie wcześniejszych prac - ..otwierają szansę kreowania w zarządzaniu podziemną eksploatacją złóż - nowej jakości, znamiennej (...) przechodzeniem najkrótszą drogą od poznania rzeczywistości kopalnianej (uszczegółowionej w systemie SRK) do symulacyjnego prognozowania efektywności przewidywanych działań i do optymalizacji podejmowanych decyzji

Drugi z problemów - którego również nie da się rozwiązać bez systemu SRK - to gospodarka zasobami. Problem ten tym pilniej potrzebował badań i propozycji naprawczych im większe „sukcesy” odnosiła prowadzona przez WŁAŚCICIELA likwidacyjna restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego.... znamienna rabunkową gospodarką zasobami. W roku 2002 - naw iązując do swojej pracy z roku 1981 r. [8] i do faktograficznej analizy dramatycznego topnienia zasobów naszych kopalń węgla kamiennego - zaproponow ałem rozwiązanie, które nazwałem „Zrównoważonym sczerpy-wanicm złóż kopalin”. Opublikowałem je w miesięczniku Wyższego Urzędu Górniczego nadzorującego gospodarkę zasobami [21].

Sednem tego rozwiązania jest wymaganie, aby decyzja

0 wyborze do eksploatacji kolejnych partii pokładów - była podejmowana nic na podstaw ic analizy parametrów technicznych i tak zwanego ..dośw iadczenia”, a na podstaw ie „komputerowo” prognozowanego, pełnego kosztu eksploatacji zlokalizow anych tam zasobów. W proponow any m rozwiązaniu prognozowany koszt eksploatacji parcel ma być wyznaczały' na podstaw ic w iedzy gromadzonej w dodatkowym module systemu SRK. Ma być w nim bieżąco monitorowany koszt węgla ze wszystkich parcel już eksploatowanych oraz ponadto koszt parcel przew idzianych do eksploatacji, prognozowany przy wykorzystaniu skomputeryzowanych, symulacyjnych procedur sy stemu SZP (w tym SPP. 1). Równocześnie ma być przestrzegana zasada, że w przypadku sięgania po korzystniejsze zasoby - w sposób, który wywołuje w innych parcelach zwiększenie kosztu eksploatacji (np. ze względu na podebranie eksploatacją zawałową pokładu czasowo zaniechanego) - koszt eksploatacji tych korzystniejszych zasobów zostaje powiększony (/.równoważony) o prognozowany przyrost kosztu w tych innych parcelach.

Nie chcę wchodzić w szczegóły - usiłuję jedynie wyjaśnić zasadę działania systemu, do którego starałem się przekonać decydentów. Propozycja tylko z pozoru jest trudna. Po w drożeniu systemu strukturalnego rozliczania kosztów' (SRK)

1 zintegrowanego planowania inwestycyjno-produkcyjnej działalności kopalń (SZP) - odejście od liw alifikow ania zasobów do eksploatacji bez żadnej analizy kosztów (a więc odejście od rabunkowej gospodarki zasobami) - byłoby dość proste i realne.

Podobnie jak systemy SRK i SZP - również metoda zrównoważonego sczerpywania złóż nie zainteresowała ani WŁAŚCICIELA, ani Wyższy Urząd Górniczy, ani kierownictwa spółek producentów' w ęgla. Wprawdzie po roku 2004 tempo zamykania kopalń i przeklasyfikowywania zasobów

Tytuł projektu celowego proponow anego przez GIG: ..Skompletowanie skomputeryzowanych systemów trójukladowego monitoringu i proefek-ty w ilościowej analityki kosztów ponoszonych w podziemnej kopalni oraz na tej podstaw ie umchomienie symulacyjnego systemu ekonomizacji jej inwestycyjno-produkcyjnej działalności".