Stawiamy na różnorodność - to jedno z haseł związanych z reformą szkolnictwa. Szkoła uzyskała większą swobodę w doborze programów nauczania, metod pracy i sposobów oceniania uczniów. Jednak wielość spojrzeń, koncepcji oraz ofert programowych ograniczają PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZEŚCIOLETNICH SZKÓŁ PODSTAWOWYCH I GIMNAZJÓW oraz standardy wymagań egzaminacyjnych. One nadają również kierunek zabiegom dydaktycznym.
W myśl rozporządzenia MEN nauczyciele zostali zobligowani do starannej analizy wymagań stawianych uczniom (Ocenianie wewnątrzszkolne obejmuje formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych oraz informowanie o nich uczniów i rodziców - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19.04.1999 r.). Wynikiem takiego postępowania jest stworzenie sylwetki ucznia, któremu możemy przyporządkować określony stopień szkolny. Takich działań oczekują od nauczycieli władze oświatowe, rodzice, uczniowie, jak również środowisko szkoły. Sądzimy, że nauczyciele sami najbardziej są ciekawi, w jakim stopniu ich zabiegi dydaktyczne są skuteczne.
Do ustalenia wymagań nie wystarczą ogólne wytyczne zawarte w podstawie programowej, ponieważ nie określają one, jakie umiejętności i na jakim poziomie powinien opanować uczeń. Dopiero wymagania programowe są - w obliczu wielostopniowej skali ocen - wykazem niezbędnych osiągnięć ucznia. Ukazują one, jakie elementy treści nauczania oraz aktywności matematycznych powinny być opanowane przez dziecko, aby mogło ono uzyskać pozytywny stopień szkolny.
Twórcy programu nauczania matematyki w klasach IV-VI szkoły podstawowej Matematyka krok po kroku, pragnąc zakomunikować, jakich wyników spodziewają się po nauczaniu, przedstawili Szczegółowy opis osiągnięć uczniów wraz z sugestiami sposobów realizacji celów kształcenia. Przy tworzeniu wymagań programowych wzięłyśmy pod uwagę to, że innego ich sformułowania potrzebują nauczyciele, innego uczniowie, a jeszcze innego rodzice. Aby temu sprostać, należało dość szczegółowo określić wymagania przez zilustrowanie ich przykładowymi zadaniami. Dokładność w ich formułowaniu jest potrzebna głównie z dwóch powodów:
- aby można było je komunikować,
- aby można było oceniać wynik nauczania.
Ustalenie wymagań ma zagwarantować, że to, co jest oceniane i to, co jest komunikowane jako zamierzony wynik uczenia się, ma taki sam sens.
Przy formułowaniu wymagań brałyśmy oczywiście pod uwagę powszechnie znane kryteria, takie jak:
>• przystępność, rozumianą jako łatwość zdobywania danego elementu wiedzy;
► wartość kształcącą, polegającą na możliwości przeniesienia wewnętrznej struktury umiejętności matematycznych na inne elementy treści uczenia się oraz działalności pozaszkolnej;
>- niezawodność, rozumianą jako pewność naukową, trwałość w kulturze i skuteczność działania związanego z daną umiejętnością;
9