3307664588

Materiał do egzaminu z przedmiotu „Ekonomia rozwoju"

Tekst pochodzi z publikacji T. Poskrobko, Nowe koncepcje i teorie rozwoju w ekonomii [w:) S. Czaja, T. Poskrobko i in„ Wyzwania współczesnej ekonomii, Wyd. Difin, Warszawa 2012 i chroniony jest prawem autorskim.

1. Definiowanie rozwoju w ujęciu ekonomicznym

Rozwój to „proces przechodzenia do stanów lub form bardziej złożonych lub pod pewnym względem doskonalszych”¹. O rozwoju mówi się wiec wtedy, kiedy następuje zmiana jakościowa, przejście od istniejącej sytuacji do lepszej, doskonalszej, bardziej pożądanej. Oceny sytuacji dokonuje się pod wpływem przyjętych aksjomatów czy systemu wartości, można się zgodzić ze stwierdzeniem, że dziecko, które sprawniej czyta, lepiej dodaje - rozwija się, ale czy dziecko, które coraz sprawniej okrada przechodniów i szkoli się w sztuce „doliniarstwa", rozwija się? Z ogólnospołecznego punktu widzenia raczej nie, natomiast jeśli dorasta w środowisku przestępczym, to z punktu widzenia jego otoczenia, jest to swoisty rozwój. Podobnie dla jednych wzrost liczby osadzonych w więzieniach oraz wzrost liczby samych więzień, będzie świadczył o rozwoju systemu penitencjarnego, podczas gdy dla innych będzie raczej dowodem na porażkę tego systemu. Watro więc podkreślić, że nie ma jasnej definicji tego czym rozwój jest a czym nie jest. Sprawę komplikuje fakt, że same systemy wartości według których określa się co jest rozwojem mogą ewoluować, zmieniać się w czasie, rozwijać i przekształcać.

Kategoria rozwoju jest bardzo szeroka. Mówi się o rozwoju osobistym, duchowym, na przykład może rozwijać się kultura, szkolnictwo. Również ekonomiści coraz częściej posługują się kategorią rozwoju. W dyskursie ekonomicznym pojawiają się często takie zwroty jak rozwój gospodarczy, rozwój społeczno gospodarczy, rozwój trwały i zrównoważony, rozwój dualny, rozwój autonomiczny. Rozwój może tu być rozumiany bardzo wąsko, jako mechaniscystycznie pojmowany proces wzrostu gospodarczego lub bardzo szeroko jako poprawa jakości życia czy dobrostanu człowieka. Rozwój rozpatruje się również w różnej skali - w ujęciu mikroekonomicznym (rozwój przedsiębiorstwa), mezoekonomicznym, (rozwój regionalny) oraz makroekonomiczny (rozwój kraju, rozwój grupy państw, np. Unii Europejskiej). Kategoria rozwoju w ekonomii jest wiec koncepcją niezwykle pojemną. Heintz W. Arndt we wstępie do klasycznej dziś książki Economic development. The history of an idea pisze: „(...) dalszy rozwój krajów rozwijających jest pożądany przez ludzi w nich mieszkających. Jeśli jednak zapyta się elokwentnych obywateli tych krajów, co rozumieją pod pojęciem rozwoju, otrzyma się wiele zróżnicowanych odpowiedzi. Wyższy standard życia. Wzrost dochodów per capita. Wzrost zdolności produkcyjnych. Panowanie nad środowiskiem. Wolność dzięki kontrolowaniu środowiska. Wzrost gospodarczy. Nie tylko sam wzrost, ale wzrost sprawiedliwy. Wyeliminowanie ubóstwa. Zapewnienie podstawowych potrzeb. Dogonienie krajów rozwiniętych w zakresie technologii, bogactwa, władzy statusu. Niezależność gospodarcza, samospełnienie. Możliwość samospełnienia dla wszystkich. Wyzwolenie, (~.)"²

1

' Słownik języka polskiego, tiyb wejścia, http://sjp.pwn.pl/. [data wejścia: 05.01.2012]

2

H. W. Arndt, Economic deve!opment. The history of an idea, Wyd. The University of Chicago Press, Chicago 1987, s. 1