3307664592

Materiał do egzaminu z przedmiotu „Ekonomia rozwoju"

Tekst pochodzi z publikacji T. Poskrobko, Nowe koncepcje i teorie rozwoju w ekonomii [w:) S. Czaja, T. Poskrobko i in„ Wyzwania współczesnej ekonomii, Wyd. Difin, Warszawa 2012 i chroniony jest prawem autorskim.

•    w strukturze własnościowej - zwiększenie znaczenia sektora publicznego i komunalnego oraz wzrastająca rola korporacji międzynarodowych, które umożliwiają większy udział kraju w gospodarce światowej poddanej procesom globalizacyjnym,

•    w strukturze instytucjonalnej - rozwój systemu bankowego, rynku finansowego oraz realizacja polityki gospodarczej i społecznej w taki sposób, by stymulować wzrost zatrudnienia i ograniczanie nierówności społecznych.

Należy jednak podkreślić, że proces rozwoju gospodarczego w centralnym miejscu, jako główny cel umieszcza wzrost gospodarczy. Wszelkie zmiany w strukturze instytucjonalnej, a w szczególności w instytucjach społecznych są pożądane o tyle, o ile przyczyniają się do poprawy kondycji gospodarki. Z tej perspektywy zmiany, które potencjalnie mogą być korzystne w z ogólnospołecznego punktu widzenia, ale antywzrostowe (np. zwiększenie poszanowania dla czasu wolnego, powstrzymywanie się od nadmiernej konsumpcji) są oceniane jako szkodliwe dla procesu rozwoju.

Rozwój społeczno-gospodarczy

Jako jeden z pierwszych poza obszar rozwoju pojmowanego jako wzrost gospodarczy wyszedł Gunnar Myrdal, który w 1970 roku zwrócił uwagę na konieczność eliminowania skrajnego ubóstwa i nierówności dochodowych oraz zaspokajanie podstawowych potrzeb ludności. Według Francois Perroux, rozwój społeczny występuje wówczas, gdy korzyści wzrostu gospodarczego pokrywają tzw. koszty człowieka, czyli nakłady wpływające na wydłużenie średniej długości życia (wyżywienie, ochrona zdrowia, edukacja, mieszkania). Związane z tym potrzeby społeczne przekładają się na preferencje kolektywne, które powinny być narzucone rynkowi przez państwo, traktujące je priorytetowo.¹²

Ciekawy pogląd na rozwój społeczno-gospodarczy reprezentował noblista, Amartya Sen. Jego badania wywarły ogromny wpływ na refleksję teoretyczną nad problemem rozwój międzynarodowego, przyczyniając się do zmiany paradygmatu dotyczącego rozumienia rozwoju -zmiany oznaczającej odejście od fetyszyzacji wzrostu gospodarczego na rzecz skupienia się na rozwoju jako możliwości wyboru i szansy na godne życie.¹³ Sen cofa się o krok zadaje fundamentalne pytanie, dlaczego wzrost gospodarczy jest w ogóle ważny. Według niego nie jest on ważny sam w sobie. Stanowi jedynie istotny (być może najistotniejszy) czynnik wpływający na rzecz bardziej fundamentalną - rodzaj życia, jakie człowiek jest w stanie prowadzić, oraz wybory i możliwości dostępne dla niego w trakcie tego życia. Sen stosuje dwa kluczowe terminy do wyrażenia tej

¹²    B. Fiedor, K. Kociszewski, Ekonomia rozwoju, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Wrocław 2010

¹³    R. Lister, Bieda, Wyd. Sic! s.c., Warszawa 2009, s.29